Eski Çağ Tarihi AYT Tarih Testi

🏛️ Eski Çağ Tarihi AYT Online Testi - Uygarlıkların Doğuşu

1. Tarihte yazıyı (Çivi Yazısı) bularak, İlk Çağ'ın başlangıcını sağlayan ve bu sayede tarih devirlerine geçişi gerçekleştiren Mezopotamya uygarlığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sümerler B) Akadlar C) Babiller D) Asurlar E) Elamlar

Doğru Cevap: A. Sümerler, MÖ 3200 civarında çivi yazısını (piktografik yazıdan gelişen) icat ederek, hem İlk Çağ'ı hem de tarih devirlerini başlatmıştır.

2. Mısır Medeniyeti'nde ölümden sonraki yaşama inanıldığı için tıp ve eczacılık alanlarının gelişmesine zemin hazırlayan uygulama aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hiyeroglif yazısının kullanılması B) Mumyalama tekniği C) Firavunların tanrı-kral olarak görülmesi D) Güneş yılı esaslı takvimin kullanılması E) Nil Nehri'nin taşma zamanının hesaplanması

Doğru Cevap: B. Mumyalama işlemi, ölümsüzlük inancının bir sonucu olup, insan vücudunun tanınmasını sağlayarak anatomi, tıp ve eczacılık bilimlerinin gelişmesine katkı sağlamıştır.

3. Tarihte bilinen ilk yazılı anayasayı (kanunları) oluşturan Mezopotamya uygarlığı ve bu kanunların temel özelliği nedir?

A) Sümerler - Köleliği yasaklaması B) Akadlar - Mutlak krallığı getirmesi C) Asurlar - Tımar sistemini kurması D) Babiller - Kısas esasına dayanması (Hammurabi Kanunları) E) Hititler - Kolonicilik faaliyetleri yapması

Doğru Cevap: D. Babil Kralı Hammurabi'nin kanunları, sertlik ve kısas (göze göz, dişe diş) esasına dayanır. (Sümerlerin Urgakina kanunları daha insancıldır, ancak Hammurabi kanunları en bilinen ve kapsamlı ilk anayasa kabul edilir.)

4. Hititler'de kralların yetkilerini denetleyen, kraliçenin de söz sahibi olduğu, soylulardan oluşan meclise verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Pankuş B) Tavananna C) Tabarna D) Arke E) Pankuş Meclisi

Doğru Cevap: E. Pankuş Meclisi, Hititler'de kralın yetkilerini kısıtlayan soylulardan oluşan bir meclistir. Kraliçeye ise **Tavananna** adı verilir.

5. Akdeniz kıyısında şehir devletleri şeklinde örgütlenen ve deniz ticareti ile uğraşan, günümüz alfabelerinin temeli olan Fenike alfabesini geliştiren uygarlık hangisidir?

A) Fenikeliler B) İbraniler C) Frigler D) Lidyalılar E) Mikenler

Doğru Cevap: A. Fenikeliler, Doğu Akdeniz'de yaşamış, kolonicilik yapmış ve 22 harften oluşan Fenike alfabesini geliştirerek kültürel etkileşime büyük katkı sağlamıştır.

6. İlk Çağ Anadolu medeniyetlerinden hangisi, parayı icat ederek takas sistemine son vermiş ve ticaret yollarının güvenliğini sağlamıştır?

A) Hititler B) Frigler C) Lidyalılar D) Urartular E) İyonlar

Doğru Cevap: C. Lidyalılar, MÖ 7. yüzyılda parayı (sikke) icat ederek takas ticaretini bitirmiş ve ticarette büyük bir kolaylık sağlamıştır. Başkentleri Sard'dır.

7. İlk Çağ'da Anadolu'nun batı kıyılarında (Ege) kurulan ve deniz ticaretinden elde ettikleri zenginlikle bilim, sanat ve felsefede gelişen, düşünce özgürlüğünün en üst düzeyde olduğu medeniyet hangisidir?

A) Frigler B) Urartular C) Persler D) İyonlar E) Lidyalılar

Doğru Cevap: D. İyonlar, deniz ticareti ve coğrafi konumları sayesinde baskıcı merkezi otoriteden uzak kalmış, bu da bilim insanlarının (Thales, Heraklitos) ve filozofların yetiştiği bir ortam yaratmıştır.

8. Asurların Anadolu'ya gelerek Kültepe (Kaniş) gibi ticaret merkezlerinde yaptıkları kolonicilik faaliyetleri Anadolu için hangi gelişmenin başlangıcı olmuştur?

A) Anadolu'da demokrasi rejiminin başlaması. B) Anadolu'nun tarih devirlerine girmesi. C) Anadolu'da ilk kez paranın kullanılması. D) Merkezi krallıkların kurulması. E) Anadolu'nun tamamen tek bir imparatorluk tarafından yönetilmesi.

Doğru Cevap: B. Asurlu tüccarlar, Mezopotamya'da icat edilen **yazıyı (Çivi Yazısı)** beraberinde getirerek MÖ 2000'li yıllarda Anadolu'nun tarih devirlerine geçmesini sağlamıştır.

9. Aşağıdakilerden hangisi, Mısır medeniyetinin çevresindeki diğer kültürlerle etkileşime girme oranının düşük olmasının temel nedenidir?

A) Nil Nehri'nin akış yönü. B) Firavunların mutlak otoritesi. C) Başkentin denizden uzak olması. D) Ordu yapısının zayıf olması. E) Çevresinin çöller ve denizlerle kaplı olması (Doğal Sınırlar).

Doğru Cevap: E. Mısır, doğuda çöller, kuzeyde deniz ve güneyde Nil'in doğal engelleri ile çevrili olduğu için dış saldırılara kapalı kalmış ve özgün bir kültür geliştirmiştir.

10. Frigler'de tarımı korumaya yönelik alınan önlemler arasında aşağıdakilerden hangisi yer alır?

A) Tarım arazilerini tamamen kraliyet mülkiyeti ilan etmek. B) Kral Yolu'nu inşa etmek. C) Öküz öldüren veya saban kıranı ölümle cezalandırmak. D) Tarımsal ürünlerden alınan vergiyi kaldırmak. E) Tarım ürünlerinin ticaretini sadece devlete ait depolarda yapmak.

Doğru Cevap: C. Frigler, temel geçim kaynakları olan tarımı korumak amacıyla saban kırmanın ve öküz öldürmenin cezasını ölüm olarak belirleyecek kadar sert kanunlar uygulamıştır.

Eski Çağda Yönetenler ve Savaşanlar

                                           ZİGGURAT

Eski Çağ Medeniyetlerinde Yönetim ve Askeri Yapılar Özeti

1. Mezopotamya Medeniyetleri

Medeniyet	Yönetim Yapısı	Askeri Yapı ve Güç
Sümer	Kent devletleri halinde organize oldular. Kral (Ensi veya Patesi) aynı anda başyargıç, başkomutan ve başrahipti. Sınır anlaşmazlıkları nedeniyle şehirler surlarla çevriliydi.	Ordu, üniformalı piyadeler ve savaş arabalı birliklerden oluşuyordu. Silahları: savaş arabaları, ok, yay, mızrak, kalkan ve miğfer.
Akad	Tarihte ilk imparatorluğu kurdular. Şehir devletlerini güçlü bir ordu ve yönetim organizasyonuyla itaat altına alarak çok uluslu hale geldiler. Krallarına "Dünya Hakimi" denildi.	Ordu çok güçlü ve düzenliydi. Ancak ordunun ihtiyaçlarını karşılayan sistem (Ordu Donatım) zayıf olduğu için askeri güçlerini kaybederek yıkıldılar.
Asur	Yeni Asur döneminde savaş ve diplomasi yoluyla devrin en güçlü imparatorluğunu kurdular. Acımasızlıkları ve güçleriyle meşhurdurlar.	Büyük bir imparatorluk oluşturdular.
Babil	Kral Hammurabi tarafından Hammurabi Kanunları hazırlanarak reformlara imza atıldı.	Asur Devleti'ni yıkıp Mezopotamya'nın büyük bir bölümüne hükmettiler.

---

2. Mısır Medeniyeti

• Yönetim: Krallıkla yönetilen Mısır'da krallar sonradan Firavun (Büyük Ev) unvanını kullandı. İlk başlarda bölge valileri asker gönderme yetkisine sahipken, daha sonra bu kaldırılıp tek yetkili Firavunlar oldu.

• Ordu: Ordunun başlangıcı eyalet valilerinin topladığı milis güçleri iken, iç kargaşalar sonrası düzenli orduya geçildi. Ordu; düzenli ordu, paralı askerler, köle savaşçılar ve konargöçer savaşçılardan oluşurdu. Güçlü orduyla valiler itaat altına alındı ve ticaret kervanlarının güvenliği sağlandı.

---

3. Anadolu Medeniyetleri

• Hititler: Krallar öldükten sonra tanrılaştırıldı. Yaşarken Tanrı'nın yeryüzündeki temsilcisi, başrahip ve başkomutandı. Üst düzey görevlilerin bulunduğu Pankuş Meclisi yönetimde etkiliydi.

  • Ordu: Piyade esaslıydı, savaş arabaları da mevcuttu. Taktik: Önce savaş arabalarıyla düşman zayıflatılır, ardından piyadelerle mağlup edilirdi. Silahları bronzdan imal edilen pala, balta ve uzun mızraklardı.

• İyonyalılar: 12 ayrı şehir devleti halinde yaşadılar.

• Urartular, Frigler, Lidyalılar: Siyasi ve askeri yapılarından bahsedilmemiştir, sadece yıkılış nedenleri belirtilmiştir.

---

4. Avrupa Medeniyet Havzası

• Yunan Şehir Devletleri: Atina (güçlü donanma) ve Sparta (güçlü kara ordusu) arasındaki rekabetten dolayı uzun süre birlik sağlanamadı.

• Romalılar:

  • Yönetim: Krallık (sadece klan erkekleri yurttaştı), Cumhuriyet (yetkileri toplayan iki kişilik Konsül ve Senato) ve son olarak İmparatorluk (imparatorun yetkileri arttı, mutlak monarşiye benzedi). Hristiyanlık ilk başta yasaklandı ancak M.S. 380'de resmi din oldu.

  • Ordu: Güçlü, düzenli ve disiplinliydi. Çoğu piyade olup her Roma Yurttaşı asker sayılırdı. Askeri birliklere lejyon, düzenli maaş alan askerlere lejyoner denirdi. Taktik: Üstten ve yandan saldırılara karşı koruma sağlayan Kaplumbağa Dizilişi (Testudo taktiği).

• Makedonlar: II. Philip devrinde güçlü bir ordu kurularak Yunanistan hakimiyet altına alındı. Büyük İskender döneminde ülke genişledi.

---

5. Türkistan Medeniyet Havzası

• Asya Hunları:

  • Yönetim: Yönetme yetkisinin Gök Tanrı'dan geldiği inancı (Kut anlayışı) vardı. Hükümdarlık soydan geçerdi. Toy veya Kurultay adı verilen bir meclis yönetimde etkindi. Devlete "il" denilirdi.

  • Ordu: Askerlik özel bir meslek değildi, ücretli asker yoktu. İdari ve askeri görevler iç içeydi. Mete Han orduda onlu sistemi oluşturdu (TSK'nın kuruluş yılı kabul edilir). Taktik: Hilal taktiği olarak da bilinen sahte geri çekilme ile pusu kurma.