Eski Çağ Tarihi AYT Tarih Testi

🏛️ Eski Çağ Tarihi AYT Online Testi - Uygarlıkların Doğuşu

1. Tarihte yazıyı (Çivi Yazısı) bularak, İlk Çağ'ın başlangıcını sağlayan ve bu sayede tarih devirlerine geçişi gerçekleştiren Mezopotamya uygarlığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sümerler B) Akadlar C) Babiller D) Asurlar E) Elamlar

Doğru Cevap: A. Sümerler, MÖ 3200 civarında çivi yazısını (piktografik yazıdan gelişen) icat ederek, hem İlk Çağ'ı hem de tarih devirlerini başlatmıştır.

2. Mısır Medeniyeti'nde ölümden sonraki yaşama inanıldığı için tıp ve eczacılık alanlarının gelişmesine zemin hazırlayan uygulama aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hiyeroglif yazısının kullanılması B) Mumyalama tekniği C) Firavunların tanrı-kral olarak görülmesi D) Güneş yılı esaslı takvimin kullanılması E) Nil Nehri'nin taşma zamanının hesaplanması

Doğru Cevap: B. Mumyalama işlemi, ölümsüzlük inancının bir sonucu olup, insan vücudunun tanınmasını sağlayarak anatomi, tıp ve eczacılık bilimlerinin gelişmesine katkı sağlamıştır.

3. Tarihte bilinen ilk yazılı anayasayı (kanunları) oluşturan Mezopotamya uygarlığı ve bu kanunların temel özelliği nedir?

A) Sümerler - Köleliği yasaklaması B) Akadlar - Mutlak krallığı getirmesi C) Asurlar - Tımar sistemini kurması D) Babiller - Kısas esasına dayanması (Hammurabi Kanunları) E) Hititler - Kolonicilik faaliyetleri yapması

Doğru Cevap: D. Babil Kralı Hammurabi'nin kanunları, sertlik ve kısas (göze göz, dişe diş) esasına dayanır. (Sümerlerin Urgakina kanunları daha insancıldır, ancak Hammurabi kanunları en bilinen ve kapsamlı ilk anayasa kabul edilir.)

4. Hititler'de kralların yetkilerini denetleyen, kraliçenin de söz sahibi olduğu, soylulardan oluşan meclise verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Pankuş B) Tavananna C) Tabarna D) Arke E) Pankuş Meclisi

Doğru Cevap: E. Pankuş Meclisi, Hititler'de kralın yetkilerini kısıtlayan soylulardan oluşan bir meclistir. Kraliçeye ise **Tavananna** adı verilir.

5. Akdeniz kıyısında şehir devletleri şeklinde örgütlenen ve deniz ticareti ile uğraşan, günümüz alfabelerinin temeli olan Fenike alfabesini geliştiren uygarlık hangisidir?

A) Fenikeliler B) İbraniler C) Frigler D) Lidyalılar E) Mikenler

Doğru Cevap: A. Fenikeliler, Doğu Akdeniz'de yaşamış, kolonicilik yapmış ve 22 harften oluşan Fenike alfabesini geliştirerek kültürel etkileşime büyük katkı sağlamıştır.

6. İlk Çağ Anadolu medeniyetlerinden hangisi, parayı icat ederek takas sistemine son vermiş ve ticaret yollarının güvenliğini sağlamıştır?

A) Hititler B) Frigler C) Lidyalılar D) Urartular E) İyonlar

Doğru Cevap: C. Lidyalılar, MÖ 7. yüzyılda parayı (sikke) icat ederek takas ticaretini bitirmiş ve ticarette büyük bir kolaylık sağlamıştır. Başkentleri Sard'dır.

7. İlk Çağ'da Anadolu'nun batı kıyılarında (Ege) kurulan ve deniz ticaretinden elde ettikleri zenginlikle bilim, sanat ve felsefede gelişen, düşünce özgürlüğünün en üst düzeyde olduğu medeniyet hangisidir?

A) Frigler B) Urartular C) Persler D) İyonlar E) Lidyalılar

Doğru Cevap: D. İyonlar, deniz ticareti ve coğrafi konumları sayesinde baskıcı merkezi otoriteden uzak kalmış, bu da bilim insanlarının (Thales, Heraklitos) ve filozofların yetiştiği bir ortam yaratmıştır.

8. Asurların Anadolu'ya gelerek Kültepe (Kaniş) gibi ticaret merkezlerinde yaptıkları kolonicilik faaliyetleri Anadolu için hangi gelişmenin başlangıcı olmuştur?

A) Anadolu'da demokrasi rejiminin başlaması. B) Anadolu'nun tarih devirlerine girmesi. C) Anadolu'da ilk kez paranın kullanılması. D) Merkezi krallıkların kurulması. E) Anadolu'nun tamamen tek bir imparatorluk tarafından yönetilmesi.

Doğru Cevap: B. Asurlu tüccarlar, Mezopotamya'da icat edilen **yazıyı (Çivi Yazısı)** beraberinde getirerek MÖ 2000'li yıllarda Anadolu'nun tarih devirlerine geçmesini sağlamıştır.

9. Aşağıdakilerden hangisi, Mısır medeniyetinin çevresindeki diğer kültürlerle etkileşime girme oranının düşük olmasının temel nedenidir?

A) Nil Nehri'nin akış yönü. B) Firavunların mutlak otoritesi. C) Başkentin denizden uzak olması. D) Ordu yapısının zayıf olması. E) Çevresinin çöller ve denizlerle kaplı olması (Doğal Sınırlar).

Doğru Cevap: E. Mısır, doğuda çöller, kuzeyde deniz ve güneyde Nil'in doğal engelleri ile çevrili olduğu için dış saldırılara kapalı kalmış ve özgün bir kültür geliştirmiştir.

10. Frigler'de tarımı korumaya yönelik alınan önlemler arasında aşağıdakilerden hangisi yer alır?

A) Tarım arazilerini tamamen kraliyet mülkiyeti ilan etmek. B) Kral Yolu'nu inşa etmek. C) Öküz öldüren veya saban kıranı ölümle cezalandırmak. D) Tarımsal ürünlerden alınan vergiyi kaldırmak. E) Tarım ürünlerinin ticaretini sadece devlete ait depolarda yapmak.

Doğru Cevap: C. Frigler, temel geçim kaynakları olan tarımı korumak amacıyla saban kırmanın ve öküz öldürmenin cezasını ölüm olarak belirleyecek kadar sert kanunlar uygulamıştır.

Samiler ve Samice

 Sami adı, kökenini  Yahudi    geleneğinde  yazılmış olan Yaradılış'ın X. bölümündeki ünlü uluslar tablosunda bulur; burada Nuh'un Ham ve Yafes ile birlikte üç oğlundan biri olan Sam, Haber'in(İbranilerin), Elam'ın, Assur'un, Aram'ın, Arpad'ın ve Lut'un babası olarak gösterilir. Samiler Sam’ın soyundan, Sam dilini konuşan kavimler. Hazret-i Nuh’un, Tufandan sonra Ham, Sam ve Yafes adında üç oğlu vardı. Tufandan sonra bütün insanlar bu üç oğlundan türeyip, her tarafa dağıldılar. Sam’dan Araplar, Asuriler, Finikeliler, İbraniler, Rumlar ve Süryaniler türeyip, bütün Orta Doğu ve Doğu Akdeniz ülkelerine yayıldılar. Mezopotamya ve Doğu Akdeniz’e hakim olup, devlet kurdular. Sam’dan türeyen kavimlere Sami ırkları, dillerine de Sami dilleri denir. 

İlk Çağda Başlıca Medeniyet Havzaları

İlk Çağ’da dünyada yaşanan belli başlı olaylar;

– MÖ 3200 Sümerlerin yazıyı keşfetmesi
– MÖ 2375 Urkagina Yasaları’nın oluşturulması
– MÖ 1900 Anadolu’da yazının kullanılması
– MÖ 1700 Hammurabi Kanunları’nın oluşturulması
– MÖ 1296 Kadeş Savaşı
– MÖ 1280 Kadeş Antlaşması
– MÖ 1260-1250 Truva Savaşı
– MÖ 1230 Ege Göçleri
– MÖ 776 İlk Olimpiyatlar
– MÖ 753 Roma’nın Kuruluşu
– MÖ 680 Lidyalıların parayı kullanması
– MÖ 550 Pers İmparatorluğu’nun kurulması
– MÖ 359 İskender İmparatorluğu’nun kurulması
– MÖ 330 Pers İmparatorluğu’nun yıkılması
– MÖ 323 İskender İmparatorluğu’nun yıkılması
– 0 Hz. İsa’nın doğumu
– 313 Milano Fermanı’nın ilanı
– 325 İznik Konsülü’nün toplanması
– 330 Roma İmparatorluğu’nda Hristiyanlığın resmi din olması
– 375 Kavimler Göçü‘nün yaşanması
– 395 Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması
– 476 Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılışı

İlk Medeniyetler

1.İran Medeniyeti

Devletler Doğuyor

İnsanlığın siyasi teşkilatlanmasının aşamaları 

1. Tarımsal üretime geçilmesiyle Köy benzeri 10-15 ailelik topluluklar oluştu.

2.Kabileler oluştu.
3.Coğrafi şartların mecbur etmesiyle şehir devletleri oluştu(Nom,site,polis vb.).
Yöneticisi: kral veya feodal yöneticilerdi bu şehir devletlerinde.
4.Hayat standartlarının iyileşmesi , daha iyi teşkilatlanma ve daha iyi silahlarla  Kabile konfederasyonları(Ör:Hititler,Urartular ) olan devletler oluştu.
5.Konar göçer kabilelerin yerleşiklere saldırması ve konar göçerlerin egemenliğiyle yerleşiklerin üstün kültürüyle birleşmesi yanında güçlü  silahlar ve teşkilatlanmasının  kullanılmasıyla devletler oluştu.
Yöneticisi:Büyük kral (İmparator).
6. Madenden silahlar ve atın evcilleştirilip at arabasının yapılmasıyla İmparatorluklar( Büyük devletler) oluşmuştur.
İlk Devletlerde Gücün Meşruiyet Kaynağı 

 

1.Hititler , Urartular ve benzerlerinde kralların güçlerini tanrıdan aldıklarına inanılır ve emirleri tanrı emri gibi görülürdü
2.Eski Yunan uygarlığında devleti soylular ve kral birlikte yönetirken din adına söz sahibi olarak yönetiyorlardı.
3.Sümerlerde ve diğer Mezopotamya uygarlıklarında her konuda tam yetkiye sahip rahip-krallar ülkeyi yönetirdi.Rahipler sınıfının da yönetimde etkisi vardı.
Hammurabi ise diğer sümer krallarından farklı olarak kendisini adaletin kralı ilan etmiştir.
4.Mısır da ise krallar önce diğer uygarlıklar gibi tanrının yeryüzündeki temsilcisiylen sonradan kendilerini tanrı-kral olarak görmeğe başlamışlardır.
5.Elamlar ve diğer İran uygarlıklarında kral ülkeyi tanrı adına yönetirdi.
Monarşi:siyasi gücün yönetme yetkisinin bir tek kişinin elinde olduğu ve bu yetkinin kan yoluyla aile bireylerine geçtiği yönetim biçimidir.
6.Büyük İskender'in babasının yerine Makedonya Krallığı'nın başa geçmesinden sonra Hindistan'ın Pencap Havzasına kadar ilerlemesi sonucu meydana gelen Büyük İskender İmparatorluğu vaktinde Helenizm kültürü ortaya çıktı.
Helenizm, doğu ve batı kültürlerinin sentezinden üretilen yeni bir kültürdür.
7.Roma İmparatorluğu vaktinde sırasıyla Krallık, Cumhuriyet ve İmparatorluk dönemleri yaşanmıştır. Krallık ve Cumhuriyet dönemlerinde aristokratlar yönetimde etkindi.İmparatorluk döneminde ise imparator, yönetimin başı, başyargıç,başkomutan ve başrahip olarak herşeyin başıydı.
İlk Çağ medeniyetlerinde meşruiyet kaynağı, din ve soyluluktu. Yönetme yetkisinin belirli soylara ait olduğuna inanılırdı ve yönetenler bir şekilde kendilerini onlara dayandırmaya çalışırlardı.
İlk Çağ Uygarlıklarında Siyasî Organizasyon Türleri
A-.Mezopotamya
Mezopotamyada hayvancılık ve maden eksikliği nedeniyle bunu gidermek için iyi organize olmaları gerekti.Bu durum Sümer Şehir Devletlerini doğurdu.Sümerler bu şekilde şehir devletleri kurdular.
Tuncun yapılmasıyla güçlü silahlar elde edildi. Bu durum Babil Devleti adlı merkezi devleti ortaya çıkardı.
Demirden silahlar ve savaş arabası olarak at arabasının yapılmasıyla Asurlar istilacı imparatorluk kurdular.
B.Yunan Uygarlığı
Dağlık dar sahillerle ayrık ülke olduğu için şehir devletleri oluştu.
Şehir Devletleri arası mücadeleler için Orduların güçlendirilmesi gerekiyordu. Onlarda bunun için halka siyasi haklar verdiler. Bu , demokratikleşmeye; o da meclisin yetkilerinin artmasına sebep oldu. Bu ise kralların seçimle işbaşına gelmesine yol açtı.
Bu uygarlıktaki meclis , soylular meclisidir.Bu yönetim aristokratikti. C.Hititler
1.Feodal krallıkla yönetildiler.
2.Pankuş Meclisi de yönetimde etkindi.
3.Tavanannanın da (Ana Kraliçe) bazı yetkileri vardı.
D.Urartular
Urartular dağlık bir ülke oldukları için feodal krallıkla yönetildiler.
E.İran
1.İmparatorlukla yönetildiler.
2.Satraplık adlı eyaletler vardı.
3.Şahgözü denetim teşkilatı kullanıldı.
4.Posta Teşkilatıyla iletişim ve denetim etkinleştirildi.
F.Mısır
1.Çöllerle ve denizlerle çevrili-olduğu için istilalardan uzak kaldılar.
2.Köylerden sonra Nom adlı şehir devletleri kuruldu. Kral Menes, bunları birleştirip Mısır Devletini kurdu.
İlk Devletlerde Hakimiyetin Maddî Kaynakları
A. Sümerler
1.Tarımdan elde edilen ürünler depo olarak da kullanılan tapınaklara teslim edilirdi. 2.Hayvancılık ve maden azlığından dolayı uzak bölgelere gitme ihtiyacı duydular. Bu gidişler sonucunda mezopotamya medeniyetinin yayılmış oldu. B.Lidyalılar
1.Tarım,madencilik ve ticaret yaptılar.
2.Ticaret sayesinde zenginleşip ekonomik refaha kavuştular.
C.Frigler
1.Tarım ve hayvancılık yaptılar.
2.Dokumacılıkta halı ve kilim yaptılar ve ilerlediler.
D.Yunan
1.Dağlık bir ülke olduğu için hububat ( buğday ve benzeri) sıkıntısı oluştu.
2.Bunu karşılamak için deniz koloniciliği yaptılar.
3.Bu deniz koloniciliği de onların ticarette gelişmesini sağladı.
E.Büyük İskender
1.Büyük İskender, ele geçirdiği yerlerde kendi adına şehirler kurmuştur.Misal;İskenderiye (Mısır).
2.Perslerin oluşturduğu yol ağlarını geliştirerek ticarete ve ulaşıma önem vermiştir.
F.Roma İmparatorluğu
1.Kurulduğu coğrafya gereği deniz ticaretine ve kolonizasyon faaliyetlerine yönelmiştir.
2.Ganimet,vergi ve insan gücü sayesinde madden güçlendi. 3.Yol ağları kurup onları güvenli hâle getirdiler.
4.Kolonizasyon ve uzun mesafeli ticaretyaptılar.
G.Mısır
1.Mısır da Nil ırmağı sayesinde tarım yapıldı. Yapılan tarımla zenginleşildi.
2.Tarımla ilgili ihtiyaçlardan dolayı astronomi ve geometri gibi pek çok bilimde geliştiler.
3.Silahlanmaları sonucu imparatorluk oldular.

İlk Devletlerde Askeri,Sosyal ve Ekonomik Hayat

A. Sümerler

1.Tarımdan elde edilen ürünler depo olarak da kullanılan tapınaklara teslim edilirdi. Bu kayıtlarla çivi yazısı oluşmuştur. Yazının oluşumu da medeniyeti meydana getirmiştir.     2.Hayvancılık ve maden azlığından dolayı uzak bölgelere gitme ihtiyacı duydular. Bu gidişler sonucunda  mezopotamya medeniyetinin yayılmış oldu.

3.Medeniyetin temelleri  atıldı. İlk medeni faaliyetler. Örnek:Çömlekçi çarkı ve benzerleri yapıldı.
4.Sınıflı toplum yapısı:köleler,din adamları,soylular  v.b.
Not 1:Coğrafya  medeniyetlerin oluşumunda oldukça etkindir.Örnek:Mısır ve Nil Nehri,Mezopotamya ve Dicle ile Fırat Nehirleri
Not 2: Mezopotamya'da özel mülkiyet, Mısırda ise devlet mülkiyeti sistemi uygulanmıştır.Bunun sonucunda Mısırda zengin tüccarlar sınıfı  ortaya çıkmamıştır.
B.Lidyalılar
1.Tarım,madencilik ve ticaret yaptılar.
2.Ticaret sayesinde zenginleşip ekonomik refaha kavuştular.
C.Frigler
1.Tarım ve hayvancılık yaptılar.
2.Dokumacılıkta halı ve kilim yaptılar ve ilerlediler.
D.Yunan
1.Dağlık bir ülke olduğu için hububat ( buğday ve benzeri) sıkıntısı oluştu. 
2.Bunu karşılamak için deniz koloniciliği yaptılar.
3.Bu deniz koloniciliği de onların ticarette gelişmesini sağladı.
E.Büyük İskender
1.Büyük İskender, ele geçirdiği yerlerde kendi adına şehirler kurmuştur.Misal;İskenderiye (Mısır).
2.Perslerin oluşturduğu yol ağlarını geliştirerek ticarete ve ulaşıma  önem vermiştir.
F.Roma İmparatorluğu
1.Kurulduğu coğrafya  gereği deniz ticaretine ve kolonizasyon
faaliyetlerine yönelmiştir.
2.Ganimet,vergi ve insan gücü sayesinde madden güçlendi.
3.Yol ağları kurup  onları güvenli hâle getirdiler.
4.Kolonizasyon ve uzun mesafeli ticaret yaptılar.
G.Mısır

1.Nilin taşması  sonucu  arazilerin sınırların karışması geometri ilminin yapılmasını sonuç verdi.

2. Nilin taşma zamanını tesbit  tarım için önemliydi. Bu durumda astronominin ve güneş yılının icadını netice verdi.

3.Ölümden sonraki yaşama inanç, mumyacılık  yapılmasını sonuç verdi. Mumyacılık da vücudun içinin çıkarılması da tıp ve eczacılık ilimlerinin gelişimini netice verdi.

4.Tanrı-kral anlayışında oldukları için piramitler yaptılar.

5.Silahlanmaları sonucu imparatorluk oldular.