1. "Kepçe" ve "Yaban Örmeği" Heykelleri (2023-2024)
Ne Bulundu: 2023 yılında yapılan kazılarda, Göbeklitepe'nin hemen yakınındaki Karahantepe'de, biri 2.3 metre uzunluğunda devasa bir insan heykeli ("Kepçe") olmak üzere bir dizi yeni heykel ve dikilitaş gün yüzüne çıkarıldı.
Önemi: Böylece insanoğlunun önce tarım yaptığı sonra kendine "tanrı" icad ettiği şeklindeki geleneksel modernist tarih teorisinin geçerliliğini ortadan kaldırmıştır. İnsanoğlunun önce dininin olduğu sonra tarımsal faaliyetler yaptığını göstermiştir.
2. Yeni Yapılar ve Yerleşim İzleri
Ne Keşfedildi: Son yıllardaki kazılar, Göbeklitepe'de daha önce bilinmeyen, daha küçük ve farklı mimari özelliklere sahip yapılar ortaya çıkardı.
Önemi: Bu, alanın sadece büyük, dairesel tapınaklardan ibaret olmadığını, farklı işlevlere sahip (konut, atölye, özel ritüel alanları gibi) bir yerleşim yeri olabileceğini düşündürüyor. "Avcı-toplayıcılar buraya sadece tören için gelmiyordu, burada yaşıyorlardı" fikrini güçlendiriyor. Bu da dinin hayatın her alanında olduğu ve olması gerektiği şeklindeki görüşle birebir örtüşmektedir.
