Türk-İslam Tarihindeki Başlıca Siyasî Gelişmeler
751 Talas Savaşı
840 Karahanlı Devleti'nin Kuruluşu
963 Gazneli Devleti'nin Kuruluşu
1040 Büyük Selçuklu Devleti'nin Kuruluşu
Dandanakan Savaşı
1048 Pasinler Muharebesi
1071 Malazgirt Muharebesi
1077 Türkiye Selçuklu Devleti'nin Kurulması
1097 Harzemşahlar Devleti'nin Kurulması
1157 Büyük Selçuklu Devleti'nin Yıkılması
1187 Gazneli Devleti'nin Yıkılması
1212 Karahanlı Devleti'nin Yıkılması
1230 Harzemşahlar Devleti'nin Yıkılması
Anahtar Kelimeler: Benzerlik,dostluk,Talas
TÜRKLERİN İSLÂMİYETİ KABULÜNÜN NEDENLERİ
TÜRKLERİN İSLÂMİYETİ KABULÜNÜN NEDENLERİ
1-Eski Türk dini ile İslamiyet arasındaki benzerlik: a-Tek tanrı inancı b-Ahiret inancı
c-Hac ve kurban ibadetlerine benzer ibadetlerin varlığı
2-Türklerde aile kavramına ,namusa,temizliğe verilen önem ile İslamiyetin değerler sisteminin benzeşmesi.
3. İslamiyetteki cihat ve gaza anlayışı ile Türk-Cihan hakimiyeti düşüncesinin benzeşmesi.
4-Eski Türk toplumunda sosyal sınıflar olmadığı gibi İslam dininde de böyle bir ayrımın yapılmaması ve böylece iki toplumsal düşüncede de halkın refah ve mutluluğunun gözetilmesi.
5-Talas Savaşıyla birlikte Müslüman Araplarla Türkler arasında başlayan dostluk
*
Anahtar Kelimeler: Yayma,Birlik,Koruma,Nizamiye Medresesi,İlim İnsanları
2)Türkler ve Müslümanların Çinin Orta Asya'ya hakim olmasını istememesi
Çinliler ile Araplar arasında Talas Savaşı meydana gelmiştir (751). Talas Savaşında Karluk Türkleri Müslümanları destekleyince Talas Savaşı Türkler ve Müslüman Arapların zaferiyle sonuçlanmıştır.
Sonuçları:
1) Orta Asya, İslam devletinin egemenliği altına girdi.
2) Orta Asya Çin egemenliğine girmekten kurtuldu.
3) Türk-Müslüman Arap dostluğunun başlangıcı oldu.
4)Türkler arasında İslamiyet yayılmaya başladı.
5) Kağıt, matbaa, barut ve pusula gibi teknik buluşlar İslam dünyasında yayılmaya başladı.
c-Hac ve kurban ibadetlerine benzer ibadetlerin varlığı
2-Türklerde aile kavramına ,namusa,temizliğe verilen önem ile İslamiyetin değerler sisteminin benzeşmesi.
3. İslamiyetteki cihat ve gaza anlayışı ile Türk-Cihan hakimiyeti düşüncesinin benzeşmesi.
4-Eski Türk toplumunda sosyal sınıflar olmadığı gibi İslam dininde de böyle bir ayrımın yapılmaması ve böylece iki toplumsal düşüncede de halkın refah ve mutluluğunun gözetilmesi.
5-Talas Savaşıyla birlikte Müslüman Araplarla Türkler arasında başlayan dostluk
*
Anahtar Kelimeler: Yayma,Birlik,Koruma,Nizamiye Medresesi,İlim İnsanları
TÜRKLERİN İSLÂMİYETE HİZMETLERİ
1. İslamiyet’in Orta Asya’dan Balkanlara kadar yeni alanlara yayılması.
2.Müslümanlar arasındaki anlaşmazlık ve iç çekişmelerin sona erdirilmesi ve siyasi birliğin sağlanması.
3. Abbasi Halifesi’ni Şii baskılarına karşı koruyarak halifeliğin devamını sağlamak.
4. İslam aleminin kuzeyindeki en büyük tehlike olan Bizans Devleti’ne karşı İslam alemini savunmak
5. İslam alemini Haçlı Seferleri’ne karşı savunmak.
6.Bilim ve sanat adamlarının yetişmesine zemin hazırlamak
Not:Büyük Selçuklular zamanında vezir Nizamülmük’ün katkılarıyla medrese sistemi daha da geliştirilerek eğitime farklı bir bakış açısı kazandırdılar. Medreseler yüzyıllar boyunca Türk – İslam medeniyetinin gelişerek devamını sağlamıştır. Bağdat’ta kurulan Nizamiye Medresesi dünyadaki ilk üniversitedir.
2.Müslümanlar arasındaki anlaşmazlık ve iç çekişmelerin sona erdirilmesi ve siyasi birliğin sağlanması.
3. Abbasi Halifesi’ni Şii baskılarına karşı koruyarak halifeliğin devamını sağlamak.
4. İslam aleminin kuzeyindeki en büyük tehlike olan Bizans Devleti’ne karşı İslam alemini savunmak
5. İslam alemini Haçlı Seferleri’ne karşı savunmak.
6.Bilim ve sanat adamlarının yetişmesine zemin hazırlamak
Not:Büyük Selçuklular zamanında vezir Nizamülmük’ün katkılarıyla medrese sistemi daha da geliştirilerek eğitime farklı bir bakış açısı kazandırdılar. Medreseler yüzyıllar boyunca Türk – İslam medeniyetinin gelişerek devamını sağlamıştır. Bağdat’ta kurulan Nizamiye Medresesi dünyadaki ilk üniversitedir.
Talas Savaşı (751)
Nedenleri:
1)Çinlilerin Orta Asyaya egemen olmak istemesi2)Türkler ve Müslümanların Çinin Orta Asya'ya hakim olmasını istememesi
Çinliler ile Araplar arasında Talas Savaşı meydana gelmiştir (751). Talas Savaşında Karluk Türkleri Müslümanları destekleyince Talas Savaşı Türkler ve Müslüman Arapların zaferiyle sonuçlanmıştır.
Sonuçları:
1) Orta Asya, İslam devletinin egemenliği altına girdi.
2) Orta Asya Çin egemenliğine girmekten kurtuldu.
3) Türk-Müslüman Arap dostluğunun başlangıcı oldu.
4)Türkler arasında İslamiyet yayılmaya başladı.
5) Kağıt, matbaa, barut ve pusula gibi teknik buluşlar İslam dünyasında yayılmaya başladı.
Türklerin İslamiyeti Kabulü Süreci
Türkler ile Müslüman Araplar arasında ilk temas Hz.Ömer döneminde Sasanilerin yıkılmasından sonra başladı.
Emeviler döneminde uygulanan İslama aykırı baskıcı ve ırkçı politikalar Türklerin İslama girmelerini geciktirmiştir. Bu dönemde Halife Ömer Bin Abdülaziz'in İslama uygun olarak yaptığı uygulamalar sonucu Türkler İslama girmeye başladılar. Onun ölümünden sonra eski politikalarına dönen Emeviler döneminde Türklerdeki İslamlaşma durmaya başladı.
Abbasilerin iktidara geçme mücadelelerinde Türkler de Abbasilere yardım edince Türklerle Müslüman Araplar arasındaki ilişkiler düzelmeye başladı.
751 yılındaki Talas Savaşı'nda başlayan silah arkadaşlığı Türkler ile Müslümanlar arasındaki dostluğu geliştirip pekiştirince Türkler arasında topluluklar halinde Müslüman olmalar başladı. Özellikle Karahanlı Hükümdarı Abdülkerim Satuk Buğra Han'ın Türkler arasında İslamiyetin yayılmasına çok büyük katkıları olmuştur.
Bu dönemde Türkler arasında İslamiyet şu yollarla yayılmıştır:
a)Abbasi halifelerinin gönderdiği davetçi elçiler
b)Dürüstçe Ticaret yapan Müslüman Tüccarlar ve beraberlerinde gelen İslam alimlerinin çalışmaları
c)Sınır boylarında kurulan Camii, medrese ve mescidlerdeki gazilerin ve sufilerin çalışmaları
d)Mutasavvıfların çalışmaları
1. Talas Savaşından sonra Oğuzların kitleler halinde Müslümanlaşması
2.Kabil, Gazne ve Gur Bölgesindeki Halaç Türklerinin Müslümanlaşması
3. 920 yılında Abdülkerim Satuk Buğra Han ve onu takiben Karluk, Yağma ve Çiğil Türklerinin binlerce kitleler halinde Müslümanlaşması.
İslamiyeti kabul eden İlk Büyük Türk Devleti olmuşlardır.
4. 920 yılında İtil Bulgar Hanı Almuş Hanı takiben İtil Bulgarlarının Müslümanlaşması. İslamiyeti kabul eden ilk Türk Devleti olmalarını sağlamıştır.
Dünyada İslamiyetin Yayılması
İranlılar ( Sasaniler/Acemler) Dört Halife döneminde İranın fethinden sonra Müslüman Araplardan İslamı görerek, onlarla akrabalık kurarak ve İslam Devleti'nin devlet yönetiminde yer alarak İslamı benimsediler.
Kuzey Afrika'da Berberiler Müslüman Araplardan İslamı görerek ve İslamın camiiler, medreseler v.b.leri yoluyla kendilerine güzelce anlatılmasıyla İslamı benimsediler. Berberilerin zayıf bir kültürel yapıları olduğu için zamanla Araplaştılar.
Ortadoğuda yaşayan bir diğer toplum olan Kürtler de bölgedeki diğer Müslüman olmuş toplumlar gibi dört halife döneminde Müslümanlığı görüp severek Müslüman oldular.
