Her şehrin bir “medinetüsselam” olması amaçlanır. Canlı-cansız tüm varlıkların
hayat hakkı ve var oluş hikmeti göz önünde bulundurulur.
İslam şehrinin yönetiminde yöneticinin anlayışlı, dünyalıklara göz dikmeyen, zevk ve eğlenceye düşkün olmayan, sorumluluk ve takva sahibi kimseler olmasına dikkat edilmiştir.
Yöneticilerle halk aynı mahalleyi ve sokağı paylaşır. Müslümanlar ve gayri müslimler din, mezhep ve geleneklerini kendilerine sunulan güven ve adalet ortamında rahatça sürdürme imkânına sahiptir.
Mahallelerin ve camilerin birbirine olan uzaklığı, ezan sesinin ulaştığı mesafeye göre belirlenmiştir.
İslam şehrinde hayatın akışını ibadetlerin yapılma süreçleri düzenler. Günlük işler sabah ve akşam namazı vakitleri arasında bitirilir.
İslam şehrinin mimari yapılanmasında mütevazılık esastır.
Müslümanların şehircilik anlayışının temel unsurları:
a.Dini merkez: Mabet İslam şehrinin merkezi, adeta kalbi durumundadır.
Camiler, mimari olarak şehre İslami görünüm kazandıran, şehrin kimliğini belirleyen, şehre İslam’ın
mührünü vuran eserlerdir. Örnek: Edirne Selimiye Camii. Cami, minare ve ezanıyla İslam şehirlerinin en belirgin unsuru ve Müslümanların bölgedeki ortak mülkü niteliğindedir.
b.Yönetim merkezi: Peygamberimiz , Mescid-i Nebi'yi aynı zamanda yönetim merkezi olarak kullanmıştır. İdari yapılar mimari ve estetik yönden camilere göre daha mütevazıdır.
c.Ekonomik merkez/çarşı/pazar: Hz.Peygamber, çarşıyı hemen mescidin yanına inşa ettirmiştir. Bütün İslam şehirleri de bu modeli uygulamıştır.
d.Mahalle: Her dini grup ayrı bir mahallede kendi ibadethaneleri etrafında yerleşmişlerdir.
e.Hamam: Temizliğe verilen önemden dolayı hamamlarda başlıca yapılardan olmuştur.Mesela, İslam medeniyetinin parladığı şehirlerden olan (Endülüs)Kurtuba’da da yüzlerce hamam vardı.
f.Mezarlık: Mezarlıklar şehirlerin içinde yer almış.Ölüm gerçeği hayattan dışlanarak yok sayılmaya çalışılmamıştır.Bu şehirde ölüm bir yok oluş değil, yeni bir hayata geçişin kapısıdır.
g.Yol: İslam şehrinde bütün yollar camiiye çıkar.
