17.Yüzyıl Osmanlı Dış Politikası

Avusturya ile mücadele sebep: 17. yüzyılın ilk yarısında Otuz Yıl Savaşları nedeniyle sorun olmadı. 17.yüzyılın ikinci yarısında Avusturya'nın Erdel'in iç işlerine karışması nedeniyle sorun çıktı.

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa,1662'de Avusturya Seferi'ne çıktı ve Avusturya'yı yenilgiye uğrattı. 

Sonuçlar : 1. Fethedilen Uyvar, Osmanlı Eyaleti yapıldı.

                 2. Vasvar Antlaşması imzalandı.

                 3.Erdel'deki  Türk hakimiyeti onaylandı.

                 4.Vasvar Antlaşması,Avusturya'dan toprak kazanılan ve savaş tazminatı alınan son antlaşmadır.

Lehistan ile mücadele sebepleri (Hotin Antlaşması) 

1.Kırım hanının Lehistan'a sefer yapması.

2. Lehlerin denetiminde olan Kazakların da Osmanlı Devleti'ne saldırıması.

3.Lehlerin Eflak ve Boğdan'ın içişlerine karışması.

II.Osman (Genç) , bu sebeplerle Lehistan Seferine çıktı(1621).Hotin kuşatıldı.

Sonuçları: 

1.Hotin alınamadıysa da Osmanlı'ya bağlı Boğdan'a bırakıldı.

2.Kanuni zamanı sınırları esas alınarak Hotin Antlaşması imzalandı.

3. Genç Osman, yeniçerilerin savaştaki durumu nedeniyle yeniçerileri kaldırmayı düşündü.Bu da öldürülmesine yol açtı.

Lehistan ile mücadele sebepleri (Bucaş Antlaşması ve Zoravna Antlaşması)

1.Leh- Rus ittifakı endişesi

2.Ukrayna'yı yöneten Kazaklar'ın Osmanlı'dan yardım istemesi (1668)

IV.Mehmed, bu sebeplerle Lehistan Seferine çıktı(1672)

Sonuçları:

1.Osmanlılar Podolya ve Kamaniçe'ye hakim oldular.

2.1672'de Bucaş Antlaşması, 1676'da Zoravna Antlaşması imzalandı.

3.Podolya ve Kamaniçe ,Osmanlı'nın oldu.

4.Ukrayna,Osmanlı himayesindeki Kazaklar'a kaldı.

Rusya ile mücadele sebep : Ukrayna'daki Kazak beyinin Rusya'ya yanaşması.

Bunun üzerine Çehrin seferine çıkıldı.

Sonuç: 1.Rusya yenildi ve bazı kaleleri kaybetti.

             2.Bahçesaray Antlaşması imzalandı. Bu Rusya ile imzalanan ilk antlaşmadır.

Venedik ile mücadele sebep: Venedik'in elindeki Girit'in bir korsanlık merkezi haline gelmesi.

Osmanlı , bunun üzerine adayı 1645 te kuşatmaya başladı. 1669'da ancak fethedebildi.

Sonuç : 1.Girit'in 24 yılda alınabilmesi, Osmanlı 'nın eski gücünde olmadığını gösterdi.

             2. Venedik, kuşatma sırasında Boğazlar ve çevresini ablukaya alınca İstanbul'da kıtlık oluştu.

    

OSMANLI DEVLETİ’NDE XVII. YÜZYIL SİYASİ OLAYLARI ŞEMASI

TARİH	OLAY	PADİŞAH Sadrazam	SEBEPLERİ	SONUÇ	ÖZELLİKLERİ	YORUM
1590	Ferhat Paşa (İstanbul ) Ant.	III. Murat	Osmanlının İran’ın taht kavgasından faydalanma. ↧ Kafkasya’ya hakim olma mücadelesi	Galip	Gürcistan, Azerbaycan, Lehistan, Dağıstan Osmanlılarda kalacak	Doğuda en geniş sınırlar
1611	Nasuh Paşa Ant.	I.Ahmet	İranın Osmanlı Avusturya Savaşlarından ve Celali isy. faydalanarak kaybettiği yerleri geri almak istemesi	Mağlup	Osmanlı,Ferhat Paşa Ant. ile aldığı yerleri geri verecek, İran her yıl 200 deve yükü (Sonra 100 oldu) ipek vergi verecek.	Arayış yıllarında alınan toprakların geri verildiği ilk antlaşma
1618	Serav Ant.	II.Osman (Genç)	İran’ın Nasuh Paşa Ant. Uymaması (ipek vergisini vermemesi)	Galip	İran 100 deve yükü ipek vergi verecek
1639	Kasr-ı Şirin          Ant.	IV.Murat	İran’ın hile ile Bağdat’ı alması (1624)	Galip	Bağdat ve Musul Osmanlılara verilecek. Azerbaycan, Revan İran’a verilecek. Zağros Dağlan sınır olacak.	Bugünkü Türkiye – İran sınırı hemen hemen çizildi. İran Savaşları sona erdi.
1645 1669	Girit Kuşatması	I.İbrahim IV. Mehmet Fazıl Ahmet Paşa	Girit’in korsan yatağı olması Venediklilerin Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika’yı tehdit etmesi	Çok Zor Galip	Akdeniz Türk gölü olma özelliğini korudu	Kuşatmanın uzun sürmesi denizciliğin geri kaldığını gösterir. Bundan sonra donanma ihmal edildi
1621	Hotin Seferi ve Ant	II.Osman (Genç)	1.Lehistan’a bağlı olan Kazakların Osmanlı Topraklarına saldırmaları 2.Lehistanın Eflak ve Boğdan'ın içişlerine karışması	Galip	Lehistan Osmanlı üstünlüğünü kabul etti.
1672	Bucaş Ant.	IV.Mehmet (Avcı) Fazıl Ahmet Paşa	Lehistan’ın Osmanlı hakimiyetindeki Ukrayna Kazaklarına saldırması	Galip	Podolya arazisi Osmanlılara verilecek	1.Son kez bu anlaşma ile topraklara toprak katılmıştır.  2.Batıda en geniş sınırlara ulaştı.
1606	Zitvatoruk Ant.	III. Mehmet	1.Sınır Anlaşmazlıkları 2.Avusturyanın vergisini vermemesi	Galip	Celali isy. ve İran ile savaş yüzünden imzalandı .Avusturya Kralı=Osmanlı Padişahı oldu.	Osmanlı’nın Avusturya üstündeki ve Orta Avrupadaki  siyasi üstünlüğü sona erdi.
1664	Vasvar Ant.	IV.Mehmet	Erdel ,Eflak ve Boğdan Beylerinin Avusturya'ya güvenerek ayaklanması	Galip	Erdel Beyliği, Uyvar ve Neograt Osmanlı’da kalacak	Avusturya’dan son kez toprak ve savaş tazminatı alınmıştır.
1681	Bahçesaray Ant. Çehrin Seferi	IV.Mehmet	1.Ukrayna Kazaklarının Ruslara Sığınması 2.Rusyanın Kırımdaki askeri faaliyetleri	Galip	1.Rusya Kırım Hanlığı’na vergi ödemeyi kabul etmiştir. 2.Çehrin ,Podolya ve Bratslav Osmanlıda kalmıştır.	1.Rusyayla yapılan ilk resmî antlaşma 2.Rusya'nın önemli bir güç olduğu anlaşıldı.
1683	II.Viyana Kuşatması	IV.Mehmet Merzifonlu Kara Mustafa	Macar halkının yardım istemesi	Başarısız	Kutsal İttifak kuruldu (Avusturya-Lehistan, Venedik-Rusya-Malta) Osm. hızla toprak kaybetmeye başladı.	1.Osmanlı Devleti Avrupa’ya karşı savunmaya çekildi.
1699	Karlofça Ant.	II.Mustafa Amcazade Hüseyin	II.Viyana Kuşatmasından sonra Haçlıların Kutsal İttifakıyla yapılan savaşların genel olarak kaybedilmesi.	Mağlup	Osmanlı Devleti her cephede hızla toprak kaybetmeye başladı	Bu anlaşma ile Osmanlı Devleti ilk defa  büyük çaplı toprak kaybetti.
1700	İstanbul Ant.	II.Mustafa	Rusya’nın daha fazla imtiyaz koparmak istemesi II. Viyana bozgunu.	Mağlup	Ruslar Azak Kalesini aldı. İstanbul’da elçi bulundurma hakkı.Kudüs’ü serbestçe ziyaret hakkı,Karadeniz’e inme imkanı	Osmanlı Devleti ilk kez Rusya’ya toprak ve ayrıcalık vermiştir.