Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti’nin kurucusu Süleyman Şah’tır. 1074’te Anadolu’ya gelen Süleyman Şah önce Konya ve çevresini, ardından İznik’i ele geçirdi. İznik’i başkent yaparak Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti’ni kurdu (1075).Büyük Selçuklu Devletinin Süleyman Şahı Anadolunun komutanı olarak tayin etmesi ve Abbasi Halifesinin de menşur göndermesiyle Türkiye Selçuklu Devleti resmen kurulmuş oldu.
I. Kılıçarslan: I. Haçlı Seferi’ne karşı başarılı mücadeleler yaptı. Ancak İznik ve Batı Anadolu’yu kaybetti. Devletin başkentini Konya’ya taşıdı. Anadolu içlerinde yıpratma savaşlarıyla Haçlılara karşı büyük kayıplar verdirdi.
I. Mesut: Bizans ordusunu yendi. II.Haçlı Seferinin başladığını haber alınca Bizansla anlaşma yaptı.II. Haçlı Seferi’ne katılan orduyu Konya önlerinde yendi. Bu dönemde bayındırlık faaliyetlerine önem verildi.
II. Kılıçarslan: III. Haçlı Seferi’ne karşı mücadele etti. Bölünmüş olan Danişmentlilere son vererek, Anadolu’nun siyasi birliğini sağladı.
Miryakefalon Savaşı (1176)
II.Kılıçarslan Denizli yakınlarındaki Miryakefalon denilen yerde Bizans ordusunu ağır yenilgiye uğrattı.
1176 yılında kazanılan Miryakefalon Zaferi ile;
- Anadolu Türkmen birliği büyük ölçüde sağlandı.
- Anadolu’nun Türk yurdu olacağı ve böyle kalacağı kesinleşti.
- Bizans vergiye bağlandı.
- Avrupalı tarihçiler Anadolu’dan Türkiye (Türk-yurdu) olarak bahsetmeye başladılar.
- Bizans artık Türkler’i Anadolu’dan atma ümidini kaybetti, saldırıdan savunmaya geçti.
- Bizans’ın çağrısı üzerine III. Haçlı Seferi başladı.
I. Gıyasettin Keyhüsrev: Antalya‘yı alarak burada ilk Selçuklu donanmasını kurdu. Deniz ticaretine önem verdi. Venediklilerle bir ticaret antlaşması yaptı.
İzzettin Keykavus: İç ve dış ticaretin gelişmesi için çalıştı. İtalyan devletleriyle ticaret antlaşmaları yapıldı. Sinop alınarak bir ithalat ve ihracat limanı haline getirildi.
I. Aleaddin Keykubat: Türkiye (Anadolu) Selçukluları en parlak devrini bu dönemde yaşadılar. Alanya’yı (Alâiye) alarak burada tersane kurdu. Kırım’a gönderdiği bir donanma önemli ticaret limanlarından Suğdak’ı aldı. Böylece Karadeniz ticareti gelişti.
Yassıçemen Savaşı(1230)
Moğol saldırıları nedeni ile parçalanan Harzemşahlar daha batıya göç ederek D.Anadolu’ya geldiler.
Harzemşahların Moğollarla mücadelesi Selçukluların da işine geldiği için Harzemşahlara yardım ediliyordu.
Nedeni:
Harzemşahların Selçuklulara bağlı Ahlat’ı işgal etmeleri ve yağmalamaları.
Savaş:
İki devlet arasında Erzincan yakınlarında Yassı çemen Savaşı yapıldı.
Sonuçları
- Bu savaşta yenilen Harzemşahlar bir daha toparlanamadılar. Celaleddin Harşemşah’ın ölümü ile bu devlet tarihe karıştılar.
- Bu savaş Türkiye Selçukluları ile Moğollar arsındaki tampon bölgenin kalkmasına neden oldu.
II. Gıyasettin Keyhüsrev: Bu dönemde devlet iyi idare edilemedi. Orta Anadolu’da Babailer tarafından büyük bir isyan çıkarıldı. Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti’nin zayıfladığını fark eden Moğollar Anadolu’ya girdiler.
Türkiye (Anadolu) Selçuklularının son dönemlerinde ise devlet içinde önemli bunalımlar ortaya çıkmıştır. Dönemin en önemli olayı Baba İshak İsyanı’dır (1240).
Baba İshak İsyanı’nın zorla bastırılması, Selçuklular’ın zayıfladığını ortaya çıkarmış ve Moğollar’ın Anadolu’yu işgaline ortam hazırlamıştır.
1243 yılında yapılan Kösedağ Savaşı’nda Selçuklular yenildiler.
Kösedağ Savaşı sonucunda;
- Kayseri,Sivas ve Erzincan Moğolların eline geçti.
- Anadolu’da can ve mal güvenliği kalmadı. Birçok sanat eseri yakılıp yıkıldı.
- Anadolu Moğol hakimiyetine girmiştir.
- Sivas ve Kayseri yağmalanmıştır.
- Anadolu Moğollar tarafından yarım yüzyıl sömürülmüş ve Selçuklular Moğollar’a vergi vermeye başlamıştır.
- Anadolu’nun değişik yerlerinde beylikler kurulmuştur.
- Şehzadeler arasında taht mücadeleleri başlamıştır.
- Moğollar, Selçuklu topraklarını üç kardeş arasında paylaştırarak ülkeyi bölmüşlerdir.
- Türkiye Selçuklu Devleti, parçalanmış ve yıkılışa geçmiştir.
- 1077’de kurulan Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti II. Mesut’un ölümü ile 1308’de yıkıldı.
