SULTAN IV.MURAT DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI VE ISLAHATLARI

İran Savaşları :
Revan Seferi(1635) :

Sebep:İran’ın Anadolu’da Celali ayaklanmalarını vesile bilerek Bağdat’ı ele geçirmesi.

Sonuç:  İlk seferinde Revan ve Ahıska Safevilerden alındı.

Bağdat Seferi (1638)

Sebep: İran’ın saldırılarına aynı ritimde devam etmesi 

Sonuç: 1.Bağdat alındı.

             2. 1639’da Kasrı Şirin Antlaşması imzalandı.

Kasrı Şirin Antlaşması

• Bağdat ve Musul (Irak) Osmanlıda, Revan ve Azerbaycan İran’da kaldı.
• Zağros dağları taraflar içinde hudut olarak onaylandı.
• Kafkaslar Osmanlıyla İran arasında paylaşıldı
Sonuç:
• Yaklaşık olarak bugünkü Türk-İran hududu çizildi.
• Doğu’da uzunca bir süre devam eden bir sulh çağı başladı
• Azerbaycan Türkleri ile Anadolu Türkleri arasındaki bağ koptu.

Osmanlı – Lehistan İlişkileri :
Lehistan’ın İran savaşlarını vesile bilerek Hotin antlaşmasıyla ödemesi lazım gelen vergiyi ödememesi, Lehistan himayesindeki Kazakların Osmanlı topraklarına saldırması üzerine IV.Murat bu ülke üzerine sefere çıkmaya hüküm verdi. Lehistan’ın antlaşma koşullarına uyacağı ve vergisini ödeyeceği şartı ile tekrardan sulh istemesi üzerine seferden vazgeçildi.

Osmanlı – Venedik İlişkileri :
Osmanlı-İran savaşlarından yararlanmak fikriyle Venedik, Dalmaçya kıyılarında ayaklanma çıkarmıştı. IV. Murat Venedik üzerine bir sefere hazırlanırken bağlaşık bulamayan Venedik Osmanlıdan sulh talep etmek zorunda kaldı. Savaş tazminatı ödemek yolu ile anlaşma sağlandı.

ISLAHATLARI:
1.Celali isyanları kuvvet  kulllanılarak bastırıldı.

2. Bozulan devlet düzeni yine sağlandı. 

3.Maliyeyi  gereksiz harcamaları kısarak düzeltti

4.Devlet adamlarına kötü gidişatı durdurmak için raporlar hazırlattı.

Okuma Parçası ABAZA MEHMED PAŞA

 ABAZA MEHMED PAŞA

           Abaza Mehmet Paşa; Osmanlı veziridir. (1576 – İstanbul 1634). Gürcü Mehmet Paşa’nın kardeşidir. Gençliğinde ünlü Celalilerden Canbulatoğlu’nun hazinedarlığını yaptığı sırada Kuyucu Murat Paşa’nın Canbulatoğlu ile yaptığı savaşta tutsak edildi. O sırada Yeniçeri Ağası olan Halil Ağa’nın (daha sonra vezirazam Halil Paşa) aracılığıyla bağışlandı ve onun korumasına girdi. Halil Paşa kaptanıderya olunca Abaza Mehmet de deryabeyi oldu. Yine Halil Paşa’nın veziriazamlığı sırasında önce Maraş, daha sonra da Erzurum Beylerbeyliği’ne atandı (1621). Yeniçerilerin İstanbul’da ayaklanmaları ve II. Osman’ı öldürmeleri üzerine, Erzurum Kalesi’ndeki yeniçerileri ortadan kaldırmak istedi. Erzurum’dan çıkardığı yeniçerilerle yanından kaçanlar, İstanbul’a gelerek şikâyette bulununca Abaza Mehmet Paşa Sivas Valiliği’ne atandı (1623). Bunun üzerine ayaklandı ve Erzurum’a vali olarak atanan Mustafa Paşa’yı kente sokmadı. Ayrıca Kars ve Ahıska kalelerinin valilerini de kendi yanına çekti. Yeniçerinin tamamını Erzurum’dan çıkardıktan sonra, yanına topladığı sekbanlarla Şebinkarahisar’ı ele geçirdi. Yakaladığı yeniçerileri öldürttü. Yöre beylerine de, II. Osman’ın öcünün alınması için, kendisiyle birlikte hareket etmeleri için çağrıda bulundu. Kendisine katılanlarla birlikte kuvvetlerinin sayısı 40 bini buldu. Bu kuvvetlerle Ankara’yı kuşattıysa da içkaleyi ele geçiremeyince Niğde’ye çekildi. 1627’de Kayseri yakınlarında Karasu Köprüsü’nde Osmanlı kuvvetlerine yenilince Erzurum’ a dönmek orunda kaldı. Sadrazam Hüsrev Paşa, Abaza Mehmet Paşa’nm üzerine yürüyerek Erzurum’u kuşattı. Ayrıca çeşitli yollardan Abaza’nın yanındakileri kendi yanına çekmeyi başardı. İran Şahı Ababas’tan gelen yardım da Osmanlı kuvvetlerinin eline geçince çok zor durumda kaldı ve Sadrazam Hüsrev Paşa’dan af diledi. Kabul edilince de teslim oldu (1628). İstanbul’a geldi ve IV. Murat’ın buyruğuyla Bosna Valiliği’ne atandı. Bosna Valiliği sırasında Belgrat ve Vidin yörelerinde başarılı askeri hizmetlerde bulundu. Lehistan Seferi’nde de orduya komuta etti. Yine Lehistan sorununa ilişkin görüşmelere katılmak üzere geldiği İstanbul’da IV. Murat’ın yakın ilgisini gördü. Padişaha olan bu yakınlığı bazı kimselerin kıskançlığına yol açtı ve Ermenilerle Rumlar arasındaki anlaşmazlık konusunda Ermenilerden rüşvet almakla suçlandı. İran Seferi sırasında Anadolu’ya geçmek isteği de düşmanlarınca yeniden ayaklanacağı biçiminde yorumlandı. Bu sırada padişahın davranışlarından kuşkulanarak, Üsküdar’a 40-50 at geçirince, durumu haber alan IV. Murat, Abaza Mehmet Paşa’nın öldürülmesini buyurdu. 24 Ağustos 1634 gecesi boynu vurulduktan sonra Kuyucu Murat Paşa türbesine gömüldü.

         Giyim-kuşama meraklı ve yakışıklı bir adam olan Abaza Mehmet Paşa, IV. Murat döneminde kendi adına taşıyan bir modanın başlatıcısı oldu. Abaza kesimi adı verilen bu modayı IV. Murat bile benimsedi, kaftan, kavuk, sarık gibi giysiler onun biçiminde kesildi ya da sarıldı. II. Osman’ın öcünü almak için giriştiği mücadele ile halkın gözünde bir kahraman haline geldi. Bu mücadelesi, 17. yüzyıl şairlerinin Abaza Destanı adını verdikleri birçok eserin oluşmasına yol açtı.

Abaza Mehmed Paşa okuma parçamızın kaynağı