Mısır Sorunu ve Mehmet Ali Paşa İsyanı
Kavalalı Mehmet Ali Paşa;
- 1804 yılında Mısır valiliğine getirildi.
- Mısır’da birçok ıslahatlar yaptı.
- 1821’de Mora’da ortaya çıkan Rum isyanını bastırdı.
- Mora valiliği isteği reddedilince, Suriye ve Çukurova’ya girerek Kütahya’ya kadar ilerledi.
- Bunun üzerine II. Mahmut, Rusya’dan yardım istedi.
UYARI: Osmanlı Devleti, ilk defa kendi valisi ile savaştı. Mısır sorunu bir iç sorunken zamanla uluslar arası bir sorun haline geldi.
- 1833 yılında Rus donanması İstanbul’a geldi.
- 1833 yılında Kütahya Antlaşması imzalandı.
- Osmanlı Devleti, 1833’de Rusya ile Hünkâr İskelesi Antlaşması’nı imzaladı.
Kütahya Antlaşması (1833) :
- Mehmet Ali Paşa’ya Girit Valiliğine ek olarak Suriye Valiliği verilecektir.
- Oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde Valiliğine ek olarak Adana Valiliği verilecektir.
- Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti’ne vergi ödeyecektir.
Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833)
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalandı.
- Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya savaş durumunda birbirlerine yardım edecektir.
- Osmanlı İmparatorluğu’na saldırı olursa, Rusya asker gönderecek, masrafları Osmanlı Devleti tarafından karşılanacaktır.
- Rusya’ya saldırı olursa Osmanlı Devleti Boğazları kapatacaktır.
Önemi:
- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında ittifak kuruldu.
- Rusya, Karadeniz’de güvenliğini sağladı.
- Osmanlı Devleti, Boğazlardaki egemenlik haklarını kendi isteği doğrultusunda son kez kullandı.
- Boğazlar sorunu başladı.
Nizip Savaşı (1839)
- Kütahya Antlaşması, ne Osmanlı Devleti’ni, ne de Mehmet Ali Paşa’yı memnun etmişti.
- 1839 yılında Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti’ne ödemesi gereken vergiyi ödemedi.
- Mehmet Ali Paşa, aynı yıl bağımsızlığını ilan etti.
- 1839 yılında Osmanlı ve Mısır orduları Nizip’te karşılaştı ve Osmanlı ordusu yenildi.
- Avrupa ülkeleri, 1840 yılında, Londra’da bir konferans topladı.
- Konferans’ta Osmanlı Devleti’nin Mehmet Ali paşa’ya karşı korunması kararı alındı.
Londra Antlaşması (1840)
- 1840 yılında Londra’da Osmanlı Devleti, İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya delegeleri bir araya gelerek Mısır Sorununu halletmek üzere bir mukavele imzaladılar. Bu mukaveleye göre:
- Mısır eyaleti hukuk bakımından Osmanlı Devleti’ne bağlı olmakla beraber, yönetim açısından Mehmet Ali Paşa’ya bırakıldı.
- Mısır’ın Osmanlı Devleti’ne yılda 80 bin kese altın vermesi kararlaştırıldı.
- Suriye, Adana ve Girit Osmanlı Devleti’ne geri verilecek.
