AŞİRETTEN BEYLİĞE

BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI DEVLETİ KRONOLOJİSİ(1302-1453)

(1302)   Koyunhisar Muharebesi

(1326)   Bursa’nın   Fethi   

(1329)   Palekanon   Muharebesi

(1331)  İznik’in   Fethi

(1337)   İzmit’in   Fethi 

(1345)   Karesi   Beyliği’nin   alınması 

(1353)   Çimpe   Kalesi’nin   alınması 

(1363)   Edirne’nin Fethi

(1371) Çirmen Muharebesi 

(1389) I. Kosova Muharebesi

(1396) Niğbolu Muharebesi

(1402) Ankara Savaşı

(1402-1413)Fetret Devri   

(1444) Varna  Muharebesi

(1448)  II.Kosova Muharebesi

 

XIII. YÜZYIL SONLARINDA  ANADOLU VE ÇEVRESİ

A) Anadolu ve Çevresi

1)Anadolu Selçuklu Devleti 1243 Kösedağ savaşı yenilgisinden sonra yıkılma dönemine girmiş, Moğol( İlhanlılara bağlı) duruma gelmişti.  Bu siyasi boşluk ortamında Anadolu da çok sayıda Türk Beyliği kuruldu.

2) A.Bizans(Doğu Roma İmp.)

      13. yüzyıla girildiğinde sınırları (Marmara Bölgesi ve kısmen Balkanlar) küçülmüş, eski askeri ve ekonomik gücü kalmamıştı. Taht kavgalarının  etkisiyle  istikrarsız bir dönemi yaşıyordu. 

     B.Trabzon Rum İmparatorluğu:

IV. Haçlı seferi sonrasında  Trabzon ve çevresinde kurulmuştu. 13. yüzyılda İlhanlı baskısı altındaydı ve etkisizdi.

3) İlhanlı Devleti(1256-1336)

Cengiz İmparatorluğunun parçalanmasıyla İran'da kurulan Moğol devletidir. Dönemin  güçlü devletlerindendir. Ayn-ı Calut Savaşı'nda Memlûkler karşısında ağır bir yenilgi aldılar.

4)Memlûk Devleti (1250-1517)

Haçlılara ve Moğollara karşı başarılı savaştılar.Moğolları yenen ilk Müslüman Devlettir.Mısır,Suriye,Hicaz ve çevresine egemen oldular.

5) Altın Orda Devleti(1227-1395)

Cengiz İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla Karadeniz'in kuzeyinde kurulan Moğolların Müslüman Torunları ve Kıpçak Türklerince kurulmuştur. İç karışıklıklar ve benzeri sebeplerle yıkılmıştır.

B) BALKANLAR VE AVRUPA 

1)Balkanlar

  Sırp Krallığı,Bulgar Krallığı, Macar Krallığı,  Arnavutluk Krallığı, Bosna Prensliği, Eflak Voyvodalığı,Boğdan Voyvodalığı, Erdel beyliği.

Sırpların ve Macarların yayılmacı faaliyetleri vardı.

2) Avrupa

İtalya'da Venedik ve Ceneviz devletlerinin Ege, Akdeniz ve Karadeniz'de ticaret kolonileri vardı. Avrupa'nın en büyük gücü Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'ydu. Doğu Avrupa'da Macaristan,Lehistan krallıkları ve Moskova Knezliği vardı.Macarların yayılmacı faaliyetleri vardı.

Batı Avrupa'da Fransa,İngiltere ve Benî Ahmer İslam Devleti (İspanya) vardı.

İngiltere-Fransa arasında Yüzyıl Savaşları vardı.

OSMANLI BEYLİĞİ'NİN KURULUŞ  SÜRECİ

Osmanlı Beyliği Kuruluş Dönem

Osmanlı Devleti'nin Büyümesinin Nedenleri

1. Coğrafi konumu: Bizans sınırında bir uç beyliği olması. Bu durum Anadolu’ya gaza ve cihat yapmak için gelen Türkmenlerin Osmanlıya katılmalarını sağlamıştır.
2. Gaza ve cihat politikası.
3. Bizans’ın durumu: Bu dönemde Bizans eski gücünü kaybetmiştir. Merkezi dinlemeyen tekfurların halka iyi davranmaması.
4. Balkanların durumu: Pek çok milletin birbiriyle mücadele ediyor olması. Siyasi ve dini birliğin olmaması.
5. Anadolu’daki Türk beyliklerine karşı barışçı bir politika izlenmesi.
6. Merkezi otoritenin güçlü tutulması. İdarenin tek elde toplanması.
7. Devlet yöneticilerinin iyi eğitim almış ve üstün niteliklere sahip olmaları.
8. Fethedilen bölgedeki halka adil davranmaları
9. Fethedilen bölgelere Türklerin iskân edilmesi.
10. İngiltere ve Fransa arasında Yüzyıl Savaşlarının olması
11. Anadolu Selçuklu devlet adamlarının ve fethedilen beyliklerin yöneticilerinin Osmanlıya katılması.
12. Ahiler ,gaziler,dervişler ve Baciyan-ı Rum(Müslüman Türk Kadınlar teşkilatı) gibi çeşitli toplum kesimlerinin desteği.

Osmanlı  Soyu

24 Oğuz boyundan biri olan Bozokların Günhan Soyunun Kayı boyuna mensupturlar.

Osmanlı Devletinin Kuruluşu 

Kayı boyundan olan  Ertuğrul Gazi yönetimindeki aşiret , Malazgirt Savaşından sonra şu yerleşim sırasını  takip etmiştir.                                                                                                                              

Ahlat--->Karacadağ(Ankara)---->Söğüt(kışlak)/Domaniç(Yaylak)

Osmanlı Başkentleri

Bilecik-->Yenişehir-->Bursa-->Edirne-->İstanbul
Ertuğrul Gazinin 1281 deki vefatından sonra Osman Bey,beyliğin başına geçmiştir.

1-Osman Bey (1302 – 1324)

Osmanlı Beyliğinin kurucusu ve bağımsız hale getiricisi  olan Osman Gazi  Bizans’la mücadeleye girerek Bilecik, Yarhisar, İnegöl ve Karacahisar’ı ele geçirmiştir.

Koyunhisar Savaşı (1302):

Nedeni:   

1.Bizans Tekfurlarının Osmanlı Devletini  bölgeden çıkarmak istemeleri

Sonuçları:

1. Bizans’la yapılan ilk büyük savaştır. 
2. Bizans ordusuyla değil Bizans tekfurlarıyla  yapılmıştır.
3. İznik ve çevresinin yolu Osmanlıya açılmıştır
4. Osmanlı  Devleti, bağımsız bir devlet haline gelmiştir.

Dönemin genel özellikleri :

1.  İlk bakır para Osman Bey zamanında bastırılmıştır.
2. Osman Bey’in başarılı olmasında Akçakoca, Konur Alp, Samsa Çavuş gibi Türkmen Gazilerinin rolü büyüktür.
3. Osman Bey zamanında Bilecik ardından da Yenişehir başkent olmuştur.
4. Osmanlı Devleti, bağımsız hale gelmiştir.

Orhan Bey (1324 – 1362)

 Bursa'yı alarak burayı devlete başkent yaptı.

• 1329 Maltepe (Palekenon) Savaşı'nda Bizans'ı yendi ve İznik, Gemlik ve İzmit'i fethederek Kocaeli yarımadasını Osmanlı hakimiyetine aldı.

• Karasioğulları Osmanlı'ya bağlandı.

• Böylece ilk defa bir beylik Osmanlı'ya bağlandı. Anadolu Türk birliği yolunda ilk adım atılmış oldu.

• Osmanlı ilk defa deniz gücüne kavuşmuş oldu.

• Bizans'taki iktidar kavgalarından yararlanan Osmanlı Beyliği, Rumeli'deki Çimpe Kalesi'ni aldı (1351).

• Böylece Rumeli'de ilk toprak alınmış oldu.

• Rumeli'de fetihlere devam edilerek; Gelibolu, Tekirdağ, Çorlu, Keşan, Malkara fethedildi.

• Orhan Bey zamanında idari, adli, askeri, eğitim ve sosyal alanlarda teşkilatlanmalar yapılmıştır.

Orhan Bey Dönemi'nde Devlet Teşkilatlanması Adına Yapılanlar

• İlk divan teşkilatı kuruldu.

• Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.

• İlk medrese İznik'te açıldı.

• İllere ilk defa kadılar ve subaşılar gönderildi.

• İlk donanmaya sahip olunda ve Karamürsel'de ilk tersane kuruldu.

• İlk defa vezirlik makamı kuruldu.

Bütün bunlarla beylikten devlete geçiş sağlanmıştır.

Bursa'nın Fethi

Orhan Bey,babasının başlattığı Bursa kuşatmasını tamamlayıp  şehri fethetmiş ve  başkent yapmıştır.
Sonuçları:
1.Ekonomik  açıdan güç kazanıldı.
2.İmar ve iskânla şehir Türk ve İslam karakterini kazandı.
3.Marmara'nın güneyinde Bizans hakimiyeti sona erdi.

Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329):

Nedenleri: 
1.Osmanlı Devletinin İzniki  kuşatması
2.Bizansın Osmanlı Devletini Marmara Bölgesinden çıkarmak istemesi
Sonuçları
1.Bizans,Osmanlı için bir tehlike olmaktan çıkmıştır.
2.Osmanlı Devleti, İznik fethine devam etmiştir.
3.Kocaeli Yarımadasının tamamı Osmanlı  Devletinin eline geçmiştir.

BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI

1.Osmanlı  Devlet Anlayışı
 A. Osmanlı Devletinde  yönetme  yetkisinin Allah tarafından Osmanlı Hanedanına nasip edildiğine inanılırdı.Bu Türklerdeki  Kut Anlayışının İslamiyetten sonraki hali olarak görülmektedir.
B. Osmanlı  Devletinde egemenliğin kaynağı olarak İslam hukuku ve Türk devlet geleneklerine  bağlı kalınmıştır.
C.Osmanlı  Devletinde  I.Murattan itibaren " devlet hanedan üyelerinin ortak malıdır"anlayışı " yerine " devlet,padişah ve oğullarının ortak malıdır" anlayışına geçilmiştir.

2.Osmanlı  Devlet  Teşkilatı
 A.Padişah, ülkenin mutlak hakimi olup, İslam hukukuna ve Türk geleneklerine uymak zorundadır.
B.Padişah ülkeyi  divan  teşkilatı yoluyla  yönetir.
İlk divan  teşkilatını  Orhan Bey kurmuştur. Divanın bu dönemdeki üyeleri:vezir,kazasker,nişancı ve defterdardır.

3.Osmanlı  Askeri Teşkilatı
A. Orhan Bey döneminde  yaya ve müsellem( atlı asker) adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.
B.I.Murat döneminde Kapıkulu Ocağı (devşirmeler/yeniçeriler) kuruldu.

*Devşirme  Sistemi:Osmanlı Devletinde I.Murattan itibaren uygulanmaya başlanan fethedilen yerlerdeki  hristiyan ailelerden  belirli şartları taşıyan  erkek çocukların öncelikle gönüllü ailelerden alınıp asker veya devlet adamı olarak yetiştirilerek devlet hizmetine verilmesi sistemine devşirme sistemi denir.

4.Osmanlı Taşra  Teşkilatı
A.I.Murat döneminde ülke eyaletlere ayrıldı.
  Ülkenin idari teşkilatı:
  Eyalet-sancak,kaza-köy

*İlk eyalet Rumeli Beylerbeyiliğidir.

5.Osmanlı  Toprak  Yönetimi
A.I.Murat tımar sistemini kurdu. Tımar sistemi ikta sistemnin Osmanlıdaki  halidir. Topraklar has,zeamet ve tımar diye ayrılarak sistem kuruldu.

Not: Osmanlı  Devletinde teşkilatlanmanın temelini atan Orhan Bey, bu temel üzerine klasik Osmanlı Devletini teşkilatlandıran ise  I.Murattır.

Okuma Parçası Osman Beyin Bilecik Tekfuruna Oynadığı Oyun

Osman Beyin art arda elde ettiği başarılar eski dostu olan Bilecik Tekfurunu tedirgin etmeye başladı. Yükselen Osmanlı Beyliğinin bir gün kapısına dayanacağını önceden görmüştü. Ancak İnegöl ve Karacahisar Tekfurları gibi cenk etmekten ve sonunun onlar gibi olmasından endişe etti. Bunun yerine Osman Beye bir tuzak hazırladı. Oğlunu Yerhisar Tekfurunun kızı ile evlendirecek olan Bilecik Tekfuru, tertip edilecek düğüne Osman Beyi de davet etti. Amacı Osman Beyi savunmasız yakalayıp suikast düzenleyerek ortadan kaldırmaktı. 

Osman Bey bu teklifi severek kabul etti. Zira Bilecik Tekfuru ile eski dostlardı ve kendisiyle daha önce hiç yüz yüze karşılaşmamışlardı. Osman Beyin bu tuzağa düşmemesi mümkün değildi. Zira düğüne askerleriyle gidemez, bu daveti de reddedemezdi. Osman Beye bu durumu Bilecik Tekfurunun hasmı olan Harmankayası Tekfuru haber verdi. Kendisine düzenlenecek süikastı haber alan Osman Bey, akıllıca bir hamle yaparak önce çok kıymetli hediyeler gönderdi ardından askerlerine kadın elbiseleri giydirip himayesindeki kadınlar gibi yanında düğüne getirdi. Ayrıca her zamanki gibi yaylaya çıkacaklarını, mallarını emanet yine kalede himaye edilmek üzere gönderdiğini haber verdi. Yine kadın kılığına girmiş ve keçelerle gizlenmiş askerlerini kalenin içerisine soktu. Böylece hem düğün esnasında doğrudan Tekfuru zaptedecek hem de kaleyi içerden kuşatacaktı. Düğüne geldiği esnada kadınlarının rahat etmeleri için ayrı bir yerde oturmalarını rica etti. Böylece kadın olmadıklarının anlaşılması ihtimalini ortadan kaldırdı. 

Düğün devam ederken Osman bey birden aya kalktı ve atına binerek uzaklaştı. Bilecik Tekfuru, kendisine düzenlenecek suikastin farkına vardığını ve bunun için kaçtığını düşünerek peşine düştü. Bir süre Bilecik Tekfurunu peşinden sürükleyip Kaldıravık denen bir mevkie geldiklerinde tekfuru tuzak içindeki tuzağa çekmiş oldu ve Tekfuru kendi kılıcıyla bizzat öldürdü. Bu esnada da katırlarla gizlenerek kaleye giren askerler düğün olması hasebiyle içeride pek kimse bulunmayan kaleyi kolayca zapt ettiler. Düğünde bulunan askerler ise düğün yerinde cenk ederek Bizans askerlerini bertaraf etti. Osman Bey, zekice bir hamleyle uyguladığı üç adımlık planını başarıyla tamamladı ve Bilecik Tekfurluğunu kolay yoldan fethetmiş oldu. Bilecik Tekfurundan destek alan İnegöl Tekfurunu zapt etmesi içinde Turgut Alp adındaki askerini vazifelendirerek İnegöl’e gönderdi.