Milliyetçi Ayaklanmalar L10

Milliyetçilik Hareketleri

Sırp İsyanı (1804)

Nedenleri:

1. Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması
2. Rusya ve Avusturya’nın kışkırtması.
3. 1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Sırplar arasında yayılması.
4. XVIII. yüzyılda Osmanlı-Avusturya, Rusya arasında çıkan savaşların Sırp topraklarında yapılması
5. Bölgedeki Yeniçerilerin halka kötü davranması

 Sırp İsyanı Gelişim Süreci

1. 1812’de imzalanan Bükreş Antlaşması ile Sırplara ayrıcalık verildi.
2. 1829’da Edirne Antlaşması ile Özerk Sırbistan Prensliği kuruldu.
3. 1878 Berlin Antlaşması ile Sırbistan bağımsızlığını elde etti.

UYARI: Sırp Ayaklanması, Fransız İhtilâlinin getirdiği ulusçuluk akımının Osmanlı Devletinde görülen ilk etkisidir.

Bükreş Antlaşması (1812)

1. Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1812 tarihinde imzalandı.
2. Osmanlı Devleti, Sırbistan’a ayrıcalık verildi.
3. Bükreş Antlaşması ile Osmanlı Devleti ilk defa kendisine bağlı bir ulusa ayrıcalık verdi.

Edirne Antlaşması (1829)

1. Yunanistan bağımsız olacaktır.
2. Eflak ve Boğdan özerkleştirilecektir.
3. Sırbistan Prensliği kurulacaktır.
4. Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçecektir.

Antlaşmanın Önemi:

1. Edirne Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra imzaladığı en ağır koşullu antlaşmalarından biridir.
2. İlk defa Osmanlı Devleti’ne bağlı bir ulus bağımsızlık kazanmıştır. (Yunanlılar).
3. Bugünkü Romanya’nın temelleri atılmıştır.
4. Mısır Sorunu’nun başlamasına neden olmuştur.

Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878)

1. Sırbistan, Karadağ ve Romanya’ya bağımsızlık verilecektir.  Bulgaristan 3 Bölüme ayrılacak.
2. Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya verilecek, Doğu Beyazıt Osmanlı Devleti’ne kalacaktır.
3. Bosna Hersek, Osmanlı Devleti’ne bağlı olacak, Avusturya tarafından yönetilecektir. 

Yunan İsyanı (1820–1829)

Nedenleri:

1. Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması
2. 1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Yunanlılar arasında yayılması.
3. Avrupalıların Yunanlılara Rönesansın kaynağı antikitenin kaynağı olması nedeniyle destek vermesi
4. Rusyanın kurduğu Etniki Eterya Cemiyetinin çalışmaları
5. Yunan aydınlarının ve zenginlerinin çalışmaları
6. Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşanın isyanı

Yunan İsyanının Gelişim Süreci

1.  1820 de  Eflak ve Boğdanda İlk Yunan İsyanı oldu ve bastırıldı.
2.  1821 de Morada  Yunan İsyanı yeniden başladı.
3.  1822 de Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa İsyan etti.
4. Rusya ve İngiltere Osmanlı Devleti’nin Yunanistan’a bağımsızlık vermesi için 1827’de Navarin’de Osmanlı donanmasını yaktılar.
5. 1829’da Edirne Antlaşması ile Yunanistan bağımsızlığını elde etti.

UYARI: Ulusçuluk akımının etkisiyle Osmanlılardan bağımsızlığını elde eden ilk ulus Yunanlılar (Rumlar) olmuştur.

Eflak-Boğdan, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek İsyanları (1875–1878)

Nedenleri:

• 1789 Fransız İhtilali’nin getirdiği ulusçuluk akımı
• Rusya’nın Panislavizm politikası.
• İlk ayaklanma 1875 yılında Bosna ve Hersek’te meydana geldi.
• Aynı yıl Bulgarlar da ayaklandı.
• Kargaşadan yararlanan Sırplar ve Karadağlılar da Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
• Avrupa devletleri Balkanlardaki barışı sağlama amacıyla İstanbul’da bir konferans düzenledi.
• Osmanlı Devleti, Avrupa’nın iç işlerine karışmasını engellemek amacıyla 1876 yılında Kanun-ı Esasiyi ilan etti.

Osmanlı-Rus Savaşları;

1807–1812 Osmanlı-Rus Savaşı ve Bükreş Antlaşması;
Nedeni: 1804 Sırp isyanında Rusya’nın Sırpları kışkırtması ve çıkan isyanı desteklemesi.

• Osmanlı Devleti, 1806 tarihinde Boğazları Rusya’ya karşı kapattı.
• 1806 tarihinde Rusya Eflak ve Boğdan’ı işgal etti.
• 1807 tarihinde de Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş ilan etti.
• Fransa’ya güvenerek bu savaşa giren Osmanlı Devleti, Fransa’nın iki yüzlü politikası sonucu 1812’de Bükreş Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.

1827–1829 Osmanlı-Rus Savaşı ve Edirne Antlaşması;

Savaşın Nedenleri:

• Rusya’nın 1820 tarihindeki Yunan isyanını desteklemesi
• 1827 yılında da Navarin’de Osmanlı ve Mısır donanmasını yakılması olayına katılması.
• 1827’de Rusya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
• Osmanlı Devleti’nin savaşa hazır olmaması nedeniyle, Rusya, Batı’da Edirne’yi, Doğu’da da Erzurum’u ele geçirdi.
• Osmanlı Devleti, 1829 tarihinde Edirne Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.