Orta Çağ'da Hukuk

 I.Roma Hukuku

   İki temel aşamadan geçmiştir:

     A.Yurttaşlar Hukuku

     B.On İki Levha Kanunları

 Yurttaşlar hukuku, Roma İmparatorluğu'nda uygulanan ilk hukuk sistemidir.

     Temel  özellikleri:

  1.Sınıf ayrımına dayanırdı.Patricilere Pleblere ayrı hukuk uygulanırdı.

 2.Hür ve köle ayrımı olup kölelerin hiçbir hakkı yoktu.

 3.Kadınların hakları son derece kısıtlanmıştı.

 4. Sözlü bir hukuktu.

 5.Yargıçlar patricilerden olan din(pagan/putperest) adamlarından seçilirlerdi.

6.Yabancıların hiçbir hakları yoktu.

On İki Levha Kanunları

Yurttaşlar hukukunun oluşturduğu sorunlar yüzünden patrici-plep mücadelesi çıktı. Bu mücadele sonucunda M.Ö.451'de yazılı olan On İki Levha Kanunları ilan edildi.

Temel Özellikleri:

1.Patrici-Pleb sınıf ayrımını önemli ölçüde ortadan kaldırmıştır.

2.Yazılı kanunlardır.

3.Pleblere devlet işlerine katılma ve patricilerle evlenme hakkı vermiştir.

4.Suçluların devletçe yargılanıp cezalandırılması ilkesi getirildi.

5.Ağır suçlara(Vatana ihanet, büyücülük ve benzeri) ölüm cezası getirildi.

6. Suçların tarifinde kasıt ve ihmal ayrımı getirildi.

7.Miras hukukunda yeni düzenlemelerle miras bırakma usulleri belirlendi.

8.Yargıçlık devlet tarafından atanan kişilere verilerek laik hukuk sistemine geçildi.

9.Roma vatandaşlığı kolay, genel ve eşit hale getirildi.

10.On İki Levha Kanunları, günümüz modern hukukun dayandığı temeldir.Modern Avrupa ve dünya devletlerinin hukuku bu kanunlara dayanır.

II. Justinianus Kanunları

Doğu Roma İmparatoru Justinianus'un yaptığı kanunlar olup yapılma nedeni o zamana kadar olan kanunların 3 milyon gibi bir sayıya ulaşması ve oldukça karmaşık bir hale gelmesidir.

Justinianus  altı yıl süren bir çalışmayla bu kanunları devrin hukuk bilginlerine hazırlattı.Kanunları sadeleştirip 150 bine indirdi.

Temel özellikleri:

1.Adı Corpus Juris Civilis(Yurttaşlar Hukuku Derlemesi) dir.

2.Genelden özele doğru sistemli bir şekilde sıralanmıştır.

3.Toprak alım satımı ve kölelerin serbest bırakılması kolaylaştırıldı.

4.Babanın çocuklar üzerindeki hakları kısıtlandı.

5.Ortodoks kilisesi karşı çıksa da boşanmanın varlığı devam etti

6.Kadına miras, ticaret ve çocuğuna vasilik hakkı tanındı.

7.Aile hukukunda ölüm cezası kaldırılıp  manastırda ıslah cezasına geçildi.

8.Cezalarda öldürmek yerine sürgün,para cezası ve zorunlu çalıştırma sistemi getirildi.

9.Paganlık(putperestlik) gibi bazı konularda ise ölüm cezası getirildi.

III.Cengiz Yasası

Moğol İmparatoru Cengiz Han'ın yanında yer alan Uygur Türklerine yazdırdığı 33 defterden oluşan yasalardır.

Temel Özellikleri:

1.Moğol İmparatorluğu'nda uygulanmışlardır.

2.Moğollardan sonra Anadolu ve İran'da kurulan Türk devletlerinde de uygulanmışlardır.

3.İçlerinde Türk Töresinden de hükümlere yer verilmiştir.

Hukuk sistemleri toplumların kültürleri ve yaşadıkları etkin olup bazı hükümlerin ülkeden ülkeye değişmesi bu nedenle oluşmuştur. Diğer taraftan savaşlar ve göçlerle evrensel hukuk ilkeleri de yerleşmiştir ve evrensel hukuk oluşmuştur.