Cumhuriyet Dönemi Mimarlarından Vedat Dalokay

 

Vedat Dalokay (1927-1991), Türk mimar ve siyasetçidir. Ankara'nın eski belediye başkanı olarak da tanınır. İşte hayatı ve çalışmaları hakkında bazı önemli bilgiler:

Yaşamı:

 * Doğum: 10 Kasım 1927, Elazığ.

 * Eğitim: 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nden mezun oldu. Daha sonra Paris Sorbonne Üniversitesi'nde şehir planlaması üzerine yüksek lisans çalışmalarına başladı ancak tamamlamadı.

 * Kariyer: Mezuniyetinin ardından kısa bir süre Bayındırlık Bakanlığı ve PTT'de çalıştı. 1950'de Paris'e giderek Le Corbusier ve Auguste Perret gibi önemli mimarlarla çalışma fırsatı buldu. Türkiye'ye döndükten sonra mimarlık ofisi kurdu ve çeşitli yarışmalara katıldı.

 * Siyasi Kariyer: 1973 yerel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP) Ankara Belediye Başkanı seçildi ve 1977'ye kadar bu görevi sürdürdü. Belediye başkanlığı döneminde Ankara'nın şehirleşme sorunlarına yönelik önemli çalışmalar yaptı.

 * Edebi Çalışmaları: Mimar kimliğinin yanı sıra edebiyatla da ilgilenen Dalokay, "Kolo" adlı çocuk romanıyla 1980'de TDK Çocuk Yazını Ödülü'nü ve bu kitabın İngilizce çevirisiyle 1995'te "ALSC Mildred L. Batchelder Onur Ödülü"nü kazandı.

 * Ölümü: 21 Mart 1991'de Kırıkkale yakınlarında geçirdiği bir trafik kazasında eşi Ayçe Dalokay ile birlikte hayatını kaybetti. Kazada yaralanan oğlu Barış Dalokay da birkaç gün sonra vefat etti. Ankara Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedildi.

Mimari Çalışmaları:

Vedat Dalokay, Türkiye ve Pakistan'da önemli mimari projelere imza atmıştır. Başlıca eserlerinden bazıları şunlardır:

 * İslamabad Kral Faysal Camii (Pakistan): Uluslararası bir yarışma sonucu Nejat Tekelioğlu ile birlikte kazandığı bu proje, Dalokay'ın en bilinen eseridir. Cami, modern ve geleneksel İslam mimarisini harmanlayan özgün tasarımıyla dikkat çekmektedir.

 * Kocatepe Camii (Ankara) Yarışma Projesi (Uygulanmadı): 1957'de açılan Kocatepe Camii yarışmasını Nejat Tekelioğlu ile birlikte kazanmasına rağmen, projeleri çeşitli nedenlerle uygulanmamıştır. Ancak bu proje, Dalokay'ın mimari vizyonunu yansıtan önemli bir çalışmadır.

 * Alanya Belediyesi Binası: Alanya'da bulunan bu modern belediye binası da Vedat Dalokay'ın projelerindendir.

 * Taksim Meydanı Düzenlemesi (Ankara): Belediye başkanlığı döneminde Ankara'daki bazı park ve meydan düzenlemelerinde de aktif rol oynamıştır.

Siyasi Görüşü ve Kişiliği:

Vedat Dalokay, Cumhuriyet Halk Partisi çizgisinde sosyal demokrat bir siyasetçiydi. Belediye başkanlığı döneminde halkçı ve katılımcı bir yönetim anlayışı sergilemeye çalışmıştır. Şair Cemal Süreya'nın aktardığına göre, Adnan Menderes'e "Hürriyet istiyoruz!" diyecek kadar cesur ve idealist bir kişiliğe sahipti.

Vedat Dalokay, mimarlık ve siyasetin yanı sıra edebiyat alanında da önemli eserler vermiş çok yönlü bir entelektüel figürdür. Modern Türk mimarisine önemli katkıları olmuş ve özellikle İslamabad'daki Kral Faysal Camii ile uluslararası alanda da tanınmıştır.