MODERN HAYATTAKİ SOSYAL DEĞİŞİM

Sanayi devrimi sonrasında Avrupa'da metropoller adı verilen kentler bir sistem olarak ortaya çıkmıştır. Bu sistemin özellikleri:
1.Kamusal alan ile özel alan birbirinden ayrılmıştır.
2.Metrpol yapısı içinde birbirinden ayrı olarak hastane,adliye ve üniversite binaları yapılmıştır.
3.Nüfus yoğunluğu sorunu ortaya çıkmıştır.
4.Su, kanalizasyon, atık toplama gibi belediye hizmetleri aksamaya başlamıştır.
5.Eğitim, sağlık ve kültür hizmetlerinin de aksamaya başlamıştır.
6.Çarpık kentleşme ortaya çıkmıştır.

III.AHMET DÖNEMİ ISLAHATLARI

1718 Pasarofça Antlaşması ile başlayıp, 1730 Patrona Halil İsyanı ile sona eren devire Lale Devri denir.

Padişah: III. Ahmet,

Sadrazam: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa

Lale Devri Islahatları:

1. Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderildi.
2. Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika ilk kez Türk matbaasını kurdu (1727).
3. Kağıt,çini,kumaş ve seramik fabrikaları açıldı.
4. Tulumbacılar Bölüğü adı ile ilk kez bir itfaiye bölüğü kuruldu.
5. İlk kez çiçek aşısı uygulandı.
6. İstanbul’da kütüphaneler açıldı.
7. Doğu ve batıdan pek çok eser tercüme edildi.

Not 1: Lale Devri Osmanlı Devleti’nde, batının üstünlüğünün kabul edildiği ve batının örnek alınarak ıslahatlar yapıldığı ilk dönemdir.

18.YÜZYIL ISLAHATLARI-L10

18.Yüzyıl Islahat  Hareketleri

A-Lale Devri Islahatları(1718-1730):

Tanım: 1718 Pasarofça antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil İsyanıyla sona eren devire Lale Devri denir.

Padişah III.Ahmet , sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır.


1.Bu dönemde Avrupa'ya ilk kez geçici elçiler gönderilmiştir.

2.İlk kez matbaa kuruldu.(1727). İlmi eserlerin basımına izin verildi.Ancak dini eserler elle yazılmaya devam etti.

3.İlk kez itfaiye bölüğü kuruldu.

4.İlk kez İstanbul'da kumaş fabrikası ve çini atölyesi açıldı.

5.Sivil mimari gelişmiştir. Birçok saray, köşk,kasır, çeşme , kütüphane yaptırılmıştır.

6.Pek çok doğu klasiği Türkçeye çevrilmiştir.

7.Resim ve minyatür de gelişmiştir.

NOT : Lale Devri Osmanlı Devleti'nde Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiği ve Batı'nın örnek alınarak ıslahat yapıldığı ilk dönemdir. Ancak bu ıslahatların  halktan kopuk ve  halkın tepkisini çekecek şekilde yapılması başarısız kalmalarına neden olmuştur.


B-I.Mahmut Devri Islahatları(1730-1754)

1.Humbaracı Ahmet Paşa Humbaracı ve Topçu ocaklarını modern usullere göre yeniden düzenledi.

2.Humbaracı Ahmet Paşa orduda bölük , alay, tabur sistemini kurdu.

3.Batı  tarzında subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi açıldı.

4.İlk kez Yalova'da kâğıt fabrikası açıldı.
NOT: Bu ıslahatlar 1736-1739 Osmanlı-Avusturya ve Rusya savaşlarında başarılı olmamızı sağlamıştır.


C- III.Mustafa Devri Islahatları(1757-1774 )

1.Baron dö Tott Avrupa'dan getirtilerek yeni bir topçu ocağı kuruldu. Sürat topçuları adı verilen ocak kuruldu.

2.Deniz Mühendishanesi açıldı.

3.Hendesehane açıldı.Denizcilik ve topçuluk dersleri verildi.


D-I.Abdülhamit Devri Islahatları (1774-1789)

1.Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için istihkâm okulu açıldı.

2.İngiltere ve Fransa'dan gemi yapım ustaları getirildi.

3.Haliç, Karadeniz ve Ege Denizinde tersaneler yapıldı.


E- III.Selim Dönemi Islahatları(1789-1807)

1.Nizam-ı Cedit adıyla bir ordu kuruldu.

2.Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla bir hazine kuruldu.

3.Avrupa'nın önemli başkentlerinde sürekli elçilikler kuruldu.

4.Fransızca ilk kez okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başladı.

NOT: Yeniliklere karşı olan Yeniçeriler ile bazı halk kitlesi Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandı.(1807) III.Selim tahttan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirildi. Nizam-ı Cedit ordusu dağıtıldı.