Tarih Biliminin Metodu

TARİH BİLİMİNİN YÖNTEMİ:

– Sosyal bir bilim olan tarih geçmişte yaşanmış ve bitmiş olayları incelediği için deney yapamaz. 

– Tarihin yöntemi, tarihi olayları inceleyerek anlamak ve açıklamaktır. 

– Tarihi olaylar hakkında doğru bilgi edinmek ise ancak o dönemden kalan veya olaya tanıklık edebilecek belge ve bulguların değerlendirilmesi ile mümkündür. Bu değerlendirmede sistematik bir yöntem izlenir.

a) Tarama (Kaynak arama)

– Tarihi bilgilerin doğru ve güvenilir olması için tarihi olaylarla ilgili kaynaklara 

başvurmak gerekmektedir. 

– Tarihi bir olayla ilgili bilgi veren her türlü belge kaynak olarak kabul edilir. 

Tarihin kaynakları, birbirinden farklı niteliklere ve özelliklere sahiptir. 

– Kaynaklar, oluştuğu döneme ve tarihçinin kullanım önceliğine göre iki gruba ayrılır:

TARİH ÖĞRENMENİN YARARLARI

1. Milletlerarası ilişkileri aydınlatır ve bunların düzenlenmesine yardımcı olur. Devletlerarası anlaşmazlıkların barış yolu ile çözümlenmesine katkıda bulunur.
2. Vatan ve millet sevgisini artırır. Milli birlik ve bütünlük duygusunun gelişmesine katkıda bulunur.
3. İnsanların  analizlerinin ve düşüncelerinin gelişmesine katkıda bulunur.
4. Bir millet, tarihinin dünya tarihindeki yerine bakarak, karşılaştığı sorunların çözümünde yeni yorumlar geliştirebilir.

Günün kavramı 
Anakronizm:  
Türk Dil Kurumuna göre “tarihlendirmede yanılgı içerisinde bulunma” demek olan anakronizm, bir olayın tarihi ve çağı üzerinde yanılma, tarih ve çağları birbirine karıştırma şeklinde tanımlanmaktadır. 

   Misal 1: 1308 yılında yıkılan Türkiye Selçuklu Devleti vaktinde olan Babailer isyanını 1789 'da olan Fransız İhtilalinden sonra dünyaya   yayılan kavramlarla açıklamak.  

    Misal 2 :  Köleliğin son derece yaygın olduğu ve her ülkede köleliğin olduğu bir dünyada herhangi bir devleti veya toplumu köleliğin varlığı dolayısıyla suçlamak.      

    

TARİHÎ OLAYLARIN DEĞİŞEBİLİR ÖZELLİĞİ

      Tarih mutlak doğru bilgilerden oluşmaz. Yeni belgeler ortaya çıktıkça tarih yeniden değerlendirilmelidir. Bulunacak her yeni kaynak (belge) bu bilgileri güçlendirebilir veya değişikliğe uğratabilir.

RÖNESANS

15. ve 16. yüzyılda Avrupa’da güzel sanatlar, edebiyat ve düşünce alanında meydana gelen yenilikler ve gelişmelere Rönesans denir.

Rönesans’ın Nedenleri :

1 -  İstanbul’dan ayrılarak İtalya’ya giden bilginlerin eski Yunanca eserleri öğretmesi.

2 - Bizans ve Roma dönemine ait eserlerin tanınması ve bunların benzerlerinin yapılmaya çalışılması.

3 - Kâğıt ve matbaanın yaygın olarak kullanılmasıyla yeni buluş ve düşüncelerin her tarafa yayılması, okuma-yazma oranının, bilim ve kültürün artması.

4- Coğrafi Keşifler sonucunda Avrupa’da sanattan ve edebiyattan zevk alan ve destekleyen zengin  bir sınıfın ( mesen )ortaya çıkması..
5.Endülüs Emevilerinin  düşünce tarzı ve bilim alanındaki etkisi

NOT: Rönesans İtalya’da başlamış, daha sonra diğer Avrupa ülkelerine yayılmıştır.

Rönesans’ın İtalya’da Başlamasının Nedenleri :

1 - İtalya’nın Akdeniz ticaretinden dolayı diğer devletlere göre daha zengin olması

2 - İtalya’da Roma, Helen ve Yunan kültürlerinin izlerinin bulunması

3 - İtalya’da siyasi birliğin olmaması, merkezi otoritenin olmamasının özgür bir ortama yol açması

4 - İtalya’nın İslam dünyası ile olan yakınlığı

5 - İtalya’nın Hıristiyan dünyasının dini merkezi olması

6 - İstanbul’un fethinden sonra bilim adamlarının İtalya’ya gitmeleri

NOT: Rönesans Dönemi sanatçılarına örnekler: Leonardo da Vinci (MonaLisa), Mikelanj, Rafael, Alber Durer resim alanında, Erasmus, Luther, Makyavel, Shakepeare (Şekspir), Servantes, Bacon (Beykın), Montaigne (Monteyn) edebiyat alanında önemli eserler vermişlerdir

Rönesans’ın Sonuçları

1 - Avrupa’da düşüncenin önündeki engeller ortadan kalkmış, fen bilimleri ve pozitif düşünce gelişti (tıp, matematik, astronomi ve biyoloji alanında gelişmeler oldu).

2 - Katolik Kilisesi’nin düşünce üzerindeki baskısı ortadan kalktı, Katolik Kilisesi’ne bağlılık sarsıldı.

3 - Antik Çağ kültürü yeniden canlandı, çağdaş Avrupa’nın temelleri atıldı.

4 - Avrupa’nın sosyal yapısı değişti.

5 - Küçük kan dolaşımı bulundu, insan vücudu, tabiat olayları, güneş sistemi ve evren hakkında yeni bilgilere ulaşıldı bilim ve teknikteki gelişmeler hızlandı).

6 - Felsefe, sanat ve edebiyatta yeni akımlar ortaya çıktı.

7 - Skolâstik görüş yıkılıp yerine akıl, bilim, deney ve gözlem ön plana çıktı (Kopernik, Dünya’nın Güneş çevresinde döndüğünde ispatladı). Hümanist düşünce gelişti (Hümanizma; insan ve doğa sevgisinin ön plana çıkması).

8 - Reform hareketlerinin doğmasına ortam hazırladı.