Sırp İsyanı (1804)
Nedenleri:
- Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması
- Rusya ve Avusturya’nın kışkırtması.
- 1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Sırplar arasında yayılması.
- XVIII. yüzyılda Osmanlı-Avusturya, Rusya arasında çıkan savaşların Sırp topraklarında yapılması
- Bölgedeki Yeniçerilerin halka kötü davranması
Sırp İsyanı Gelişim Süreci
- 1812’de imzalanan Bükreş Antlaşması ile Sırplara ayrıcalık verildi.
- 1829’da Edirne Antlaşması ile Özerk Sırbistan Prensliği kuruldu.
- 1878 Berlin Antlaşması ile Sırbistan bağımsızlığını elde etti.
UYARI: Sırp Ayaklanması, Fransız İhtilâlinin getirdiği ulusçuluk akımının Osmanlı Devletinde görülen ilk etkisidir.
Bükreş Antlaşması (1812)
- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1812 tarihinde imzalandı.
- Osmanlı Devleti, Sırbistan’a ayrıcalık verildi.
- Bükreş Antlaşması ile Osmanlı Devleti ilk defa kendisine bağlı bir ulusa ayrıcalık verdi.
Edirne Antlaşması (1829)
- Yunanistan bağımsız olacaktır.
- Eflak ve Boğdan özerkleştirilecektir.
- Sırbistan Prensliği kurulacaktır.
- Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçecektir.
Antlaşmanın Önemi:
- Edirne Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra imzaladığı en ağır koşullu antlaşmalarından biridir.
- İlk defa Osmanlı Devleti’ne bağlı bir ulus bağımsızlık kazanmıştır. (Yunanlılar).
- Bugünkü Romanya’nın temelleri atılmıştır.
- Mısır Sorunu’nun başlamasına neden olmuştur.
Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878)
- Sırbistan, Karadağ ve Romanya’ya bağımsızlık verilecektir. Bulgaristan 3 Bölüme ayrılacak.
- Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya verilecek, Doğu Beyazıt Osmanlı Devleti’ne kalacaktır.
- Bosna Hersek, Osmanlı Devleti’ne bağlı olacak, Avusturya tarafından yönetilecektir.
Yunan İsyanı (1820–1829)
Nedenleri:
- Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması
- 1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Yunanlılar arasında yayılması.
- Avrupalıların Yunanlılara Rönesansın kaynağı antikitenin kaynağı olması nedeniyle destek vermesi
- Rusyanın kurduğu Etniki Eterya Cemiyetinin çalışmaları
- Yunan aydınlarının ve zenginlerinin çalışmaları
- Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşanın isyanı
Yunan İsyanının Gelişim Süreci
- 1820 de Eflak ve Boğdanda İlk Yunan İsyanı oldu ve bastırıldı.
- 1821 de Morada Yunan İsyanı yeniden başladı.
- 1822 de Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa İsyan etti.
- Rusya ve İngiltere Osmanlı Devleti’nin Yunanistan’a bağımsızlık vermesi için 1827’de Navarin’de Osmanlı donanmasını yaktılar.
- 1829’da Edirne Antlaşması ile Yunanistan bağımsızlığını elde etti.
UYARI: Ulusçuluk akımının etkisiyle Osmanlılardan bağımsızlığını elde eden ilk ulus Yunanlılar (Rumlar) olmuştur.
Eflak-Boğdan, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek İsyanları (1875–1878)
Nedenleri:
- 1789 Fransız İhtilali’nin getirdiği ulusçuluk akımı
- Rusya’nın Panislavizm politikası.
- İlk ayaklanma 1875 yılında Bosna ve Hersek’te meydana geldi.
- Aynı yıl Bulgarlar da ayaklandı.
- Kargaşadan yararlanan Sırplar ve Karadağlılar da Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
- Avrupa devletleri Balkanlardaki barışı sağlama amacıyla İstanbul’da bir konferans düzenledi.
- Osmanlı Devleti, Avrupa’nın iç işlerine karışmasını engellemek amacıyla 1876 yılında Kanun-ı Esasiyi ilan etti.
Osmanlı-Rus Savaşları;
1807–1812 Osmanlı-Rus Savaşı ve Bükreş Antlaşması;
Nedeni: 1804 Sırp isyanında Rusya’nın Sırpları kışkırtması ve çıkan isyanı desteklemesi.
Nedeni: 1804 Sırp isyanında Rusya’nın Sırpları kışkırtması ve çıkan isyanı desteklemesi.
- Osmanlı Devleti, 1806 tarihinde Boğazları Rusya’ya karşı kapattı.
- 1806 tarihinde Rusya Eflak ve Boğdan’ı işgal etti.
- 1807 tarihinde de Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş ilan etti.
- Fransa’ya güvenerek bu savaşa giren Osmanlı Devleti, Fransa’nın iki yüzlü politikası sonucu 1812’de Bükreş Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
1827–1829 Osmanlı-Rus Savaşı ve Edirne Antlaşması;
Savaşın Nedenleri:
- Rusya’nın 1820 tarihindeki Yunan isyanını desteklemesi
- 1827 yılında da Navarin’de Osmanlı ve Mısır donanmasını yakılması olayına katılması.
- 1827’de Rusya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
- Osmanlı Devleti’nin savaşa hazır olmaması nedeniyle, Rusya, Batı’da Edirne’yi, Doğu’da da Erzurum’u ele geçirdi.
- Osmanlı Devleti, 1829 tarihinde Edirne Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder