![]() |
Sultan Abdülhamid Han |
II. Abdülhamid Döneminde Açılan Sosyal Yardım Kurumları ve Okullar
II. Abdülhamid (1876-1909) dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda sosyal yardım kurumlarının ve eğitim kuruluşlarının önemli ölçüde yaygınlaştığı bir dönemdir. Sultan II. Abdülhamid'in 33 yıllık saltanatında, modernleşme çabaları çerçevesinde pek çok hayır kurumu ve eğitim müessesesi açılmıştır.
Sosyal Yardım Kurumları
1. Darülaceze (1895)
Kuruluş Amacı: Kimsesiz, yaşlı, sakat ve bakıma muhtaç insanlara hizmet vermek
Özellikleri:
2. Hamidiye Etfal Hastanesi (1899)
Bugünkü Adı: Şişli Etfal Hastanesi
Özellikleri:
Çocuk sağlığına adanmış ilk modern hastane
200 yatak kapasiteli
Bebek ölümlerini azaltmayı hedefledi
Avrupa'dan getirilen modern tıbbi cihazlarla donatıldı
3. Darülhayr-ı Âli (1903)
İşlevi: Kimsesiz Müslüman çocukları için yetimhane
Özellikleri:
Çocuklara meslek edindirme atölyeleri vardı
Eğitim ve barınma hizmeti veriyordu
4. Darülmesai (1892)
Amacı: Fakir kadınlara iş imkanı sağlamak
Faaliyetleri:
Dikiş-nakış, örgü, dokuma gibi el işleri öğretiliyordu
Üretilen ürünler satılarak gelir elde ediliyordu
5. Hastane ve Dispanserler
Önemli Örnekler:
Gureba Hastaneleri (fakirler için ücretsiz tedavi)
Memleket Hastaneleri (taşrada yaygın sağlık hizmeti)
Kuduz Tedavi Müessesesi (ilk kuduz aşılama merkezi)
Eğitim Kurumları
1. Mekteb-i Harbiye (Askeri Okullar)
Geliştirmeler:
Modern askeri eğitim verildi
Yeni binalar inşa edildi
Yabancı dil eğitimi ağırlık kazandı
2. Mekteb-i Mülkiye (Sivil Bürokrat Yetiştiren Okul)
Yenilikler:
Müfredat genişletildi
Fransızca eğitim ön plana çıkarıldı
Devlet yönetimi dersleri verildi
3. Darülfünun (Üniversite)
Gelişmeler:
1900'de yeniden yapılandırıldı
Fen, edebiyat ve ilahiyat şubeleri oluşturuldu
Avrupa'dan hocalar getirildi
4. İdadiler (Lise Düzeyinde Okullar)
Yaygınlaşma:
Vilayet merkezlerinde açıldı
1882'de 6 olan idadi sayısı 1908'de 104'e çıktı
Modern müfredat uygulandı
5. Rüşdiyeler (Ortaokul Düzeyinde Okullar)
Artış:
600'den fazla rüşdiye açıldı
Kız rüşdiyelerinin sayısı arttı
Temel eğitim verildi
6. Mesleki ve Teknik Okullar
Önemli Örnekler:
Sanayi Mektepleri: Zanaatkâr yetiştirmek
Ziraat Mektepleri: Modern tarım teknikleri öğretmek
Ticaret Mektepleri: Ticari bilgiler vermek
Maliye Mektebi: Maliyeci yetiştirmek
Hukuk Mektebi: Hukukçu yetiştirmek
7. Kız Okulları
Gelişmeler:
Kız rüşdiyelerinin sayısı arttı
Darülmuallimat: Kız öğretmen yetiştiren okul
Kız sanayi mektepleri açıldı
8. Özel Okullar
Desteklenen Kurumlar:
Azınlık ve yabancı okulları denetim altına alındı
Müslüman vakıf okulları desteklendi
Eğitimde Modernleşme Çabaları
Müfredat Reformları:
Fen bilimleri dersleri arttı
Yabancı dil eğitimi önem kazandı
Pratik bilgilere yer verildi
Öğretmen Yetiştirme:
Darülmuallimin ve Darülmuallimat geliştirildi
Öğretmen maaşları iyileştirildi
Yaygın Eğitim:
Halk dershaneleri açıldı
Gece okulları kuruldu
Teknolojik Yenilikler:
Okullara laboratuvarlar kuruldu
Harita ve küre gibi eğitim araçları sağlandı
Sonuç ve Değerlendirme
II. Abdülhamid dönemi, Osmanlı modernleşmesinde önemli bir aşamadır. Bu dönemde:
Sosyal yardım alanında:
Modern hastaneler ve bakım kurumları açıldı
Kimsesizler için kurumlar oluşturuldu
Kadınlara yönelik iş imkanları sağlandı
Eğitim alanında:
Okullaşma oranı arttı
Mesleki eğitim geliştirildi
Kız çocuklarının eğitimi desteklendi
Üniversite eğitimi modernleştirildi
Bu kurumlar, Osmanlı toplumunun modernleşmesinde önemli rol oynamış ve Cumhuriyet dönemi reformlarına zemin hazırlamıştır. II. Abdülhamid'in bu faaliyetleri, onun "modernleşmeci" yönünü göstermektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder