Mareşal Fevzi Çakmak'ın Hayatı
Doğumu ve Eğitimi
12 Ocak 1876 tarihinde İstanbul Cihangir’de doğdu. Soğukçeşme Askerî Rüştiyesi, Kuleli Askerî İdadisi ve Harp Akademisi’nde öğrenim gördü. 1898’de kurmay yüzbaşı olarak Osmanlı ordusuna katıldı.
Osmanlı Dönemi Askerlik Kariyeri
Balkanlar, Yemen, Trablusgarp ve Rumeli’de kritik görevlerde bulundu. Balkan Savaşları’nda önemli başarılar kazandı. I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale, Kafkas ve Filistin cephelerinde görev yaptı. Savaş sonrası Birinci Ordu Komutanı oldu.
Filistin Cephesinde Savaşıp Sonra Türkiye Cumhuriyeti Devletinin 'nin kuruluşunda yer alan komutanlardan biridir
Mareşal Fevzi Çakmak'ın Filistin Cephesi'ndeki Savaşları ve Yoldaşları
Fevzi Çakmak (1876-1950), Osmanlı ordusunda önemli bir subay olarak I. Dünya Savaşı'nın Filistin Cephesi'nde (Sinai ve Filistin Cephesi) aktif rol aldı. Özellikle 1917-1918 yıllarında, İngilizlere karşı savunma hatlarını organize etti. Başlıca savaşları ve birlikte savaştığı komutanlar şöyle:
1. Gazze Muharebeleri (1917)
Birinci Gazze Muharebesi (26-27 Mart 1917): Osmanlı zaferi.
İkinci Gazze Muharebesi (17-19 Nisan 1917): Osmanlı zaferi.
Üçüncü Gazze Muharebesi (31 Ekim - 7 Kasım 1917): İngiliz zaferi (Gazze'nin düşüşü).
Rolü: 4. Ordu Kurmay Başkanı olarak savunma planlarını yönetti.
Birlikte Savaştığı Komutanlar:
Cemâl Paşa (4. Ordu Komutanı, cephe genel komutanı).
Alman General Friedrich Kress von Kressenstein (Osmanlı-Alman ortak komutanı, sahada taktik lider).
Albay Refet Bele (tümen komutanı, Çakmak'ın kurmay ekibinde).
2. Megiddo Muharebesi (19-25 Eylül 1918)
Osmanlı ordusunun büyük yenilgisi; Şam'a çekilme başladı.
Rolü: 7. Ordu Komutanı olarak Nablus bölgesinde savunma hattını komuta etti.
Birlikte Savaştığı Komutanlar:
Liman von Sanders (Yıldırım Orduları Grup Komutanı, Alman general, genel stratejiyi yönetti).
Mustafa Kemal Paşa (7. Ordu'nun bir önceki komutanı; Çakmak devralmadan önce birlikte planlama yaptı).
Cevat Paşa (Çobanlı) (8. Ordu Komutanı, yan cephede koordinasyon).
Alman subaylar (von Frankenberg, von Oppen gibi danışmanlar).
Kurtuluş Savaşı Dönemi
1920’de Osmanlı Genel Kurmay Başkanlığı görevini bırakıp Ankara’ya geçerek Milli Mücadele’ye katılarak Milli Mücadelenin Genel Kurmay Başkanlığı görevine başladı.3 Mayıs 1920’de Milli Müdafaa Vekili oldu. 5 Ağustos 1921’de resmen Genelkurmay Başkanlığı’na getirildi. Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz’un planlanmasında başrol oynadı. Zaferden sonra Mareşal rütbesine yükseltildi.
Cumhuriyet Dönemi
1921–1944 yıllarında 23 yıl boyunca Genelkurmay Başkanı olarak görev yaptı. Namazlarını düzenli olarak beş vakit kılan biriydi. Bu kimliğiyle Atatürk inkılâplarında ve Türk ordusunun modernleşmesini destekledi. 1938 'de Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümünden sonra İsmet İnönü 'nün Cumhurbaşkanı seçilmesine destek vererek devlette devamlılık ilkesine bağlılığını bir daha gösterdi. 1944’te görevden ayrılıp milletvekili oldu ve 1946’da Millet Partisi’nin kuruluşunda yer aldı.
Vefatı
Mareşal Fevzi Çakmak 10 Nisan 1950 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Eyüpsultan Mezarlığı’na defnedildi.
Önemi ve Mirası
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kurumsallaşmasında önemli rol oynadı. Mustafa Kemal Paşa'nın en güvendiği komutanlar arasında yer aldı. Türkiye genelinde birçok okul, cadde ve kuruma adı verilmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder