İslam Medeniyetinde İlim ve Sanat

"Yaratan Rabb’inin adıyla oku.” 

 ( Alak Suresi 1.Ayet ) 

“İlim Çin'de de olsa ona tâlip olun. Çünkü ilim her Müslümana farzdır.”

 (Beyhakî, Şuabu’l-İman-Beyrut,1410, 2/253). 

 Yukarda da görüldüğü üzere İslamın ilim, eğitim ve öğretime büyük önem vermektedir. 

 1.İslam Medeniyetinde İlim ve Eğitim Kurumları 

 Peygamber efendimiz döneminde mescidin hemen yanında eğitim-öğretim kurumu olarak Suffe" kurulmuştur. Bunun yanında çocukların eğitim öğretimi için küttab adlı kurumlar var olagelmiştir. Emeviler döneminde ilim faaliyetlerine de önem verilmiştir. Hadislerin derlenmesi ve İslam tarihi çalışmalarıyla tıp ilmine özel önem verilmiştir.

 A.Beytülhikme

 Abbasi Halifesi Mansur döneminde "Hazinet'ül Hikme" adıyla ilk kurumsal faaliyet başladı.Bu kurumda Yunanca, Sanskritçe,Süryanice ve Farsça gibi dillerden çeviriler yapılmaya başlandı. Abbasi Halifesi Me'mun döneminde Hazinet'ül Hikme büyüyerek bir akademi haline geldi ve Beyt'ül Hikme adını aldı. Burada kitapların korunduğu odalar dışında mütercimler, onların emrinde çalışan kâtipler, yazılan kitapları çoğaltan müstensihler ve kitapları ciltleyen mücellitlerin odaları ile bir de okuma salonu bulunuyordu. Beytü’l-Hikme “sâhib-ü Beytü’l-Hikme” unvanını taşıyan müdür tarafından yönetiliyordu. Bu kurumda sadece tercüme yapılmıyordu.Aynı anda çeşitli bilimsel çalışmalar da yapılıyordu. Böylece 750 yılından 900 yılına kadar ilimde büyük bir gelişme sağlandı.Hatta Antik Yunan eserleri gibi İlk Çağa ait eserlerin pek çoğu bu kurum sayesinde günümüze ulaşabildi.

İslam İlim ve Medeniyet Tarihi Geniş Anlatım

“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?
(Zümer, 9
“Çin’de de olsa ilmi arayınız. ”
(Câmiü’s-Sağîr, 1/310)
Genel Tarihî Gelişme
A. İslamiyet , her zaman bilimi teşvik etmiştir.Bu Kur'an-ı Kerim ve Sünnetle sabittir.
B.İlim öğrenmek ,İslamiyette bir ibadettir.Zira Allah'ın gücünü ve hikmetlerini anlamaktır.

İslam Bilim ve Medeniyeti

“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?
(Zümer, 9
“Çin’de de olsa ilmi arayınız. ”
(Câmiü’s-Sağîr, 1/310)
Genel Tarihî Gelişme
A. İslamiyet , her zaman bilimi teşvik etmiştir.Bu Kur'an-ı Kerim ve Sünnetle sabittir.
B.İlim öğrenmek ,İslamiyette bir ibadettir.Zira Allah'ın gücünü ve hikmetlerini anlamaktır.
C.İslamiyette bilimlere bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşılmıştır.Bu durum bilimsel gelişmeyi hızlandırmıştır.
D. Küttab adlı ilk öğretim kurumları Peygamberimiz vaktinden beri uzun süre olmuşlardır.
E.Camiiler ve mescitlerin eğitim işlevleri de ilk devirlerden itibaren var olagelmiştir.
F.Peygamberimizin mescidinin bir kısmı Suffe adıyla medrese işlevi görmüştür.
G.Abbasiler devrinde açılan Beytülhikme İslam dünyasını bilimde dünyanın zirvesine taşımıştır.Beytülhikme bütün dillerden bilimsel eserleri Arapçaya çevirmesinin yanısıra yeni bilimsel çalışmalara da önem vermiştir.
H.İslam dünyasında özel ve resmi kütüphaneler Beytülhikme'nin açılmasından sonra yaygınlaşmıştır.
I.İslam Devleti'nin sınırlarının genişlemesi ,yeni sorunlara çözümler bulunması ihtiyacını ; bu ihtiyaç da yeni bilimleri ve bilimsel faaliyetleri ortaya çıkardı.
İ.İslam medeniyeti, kendisinden önce var olan Yunan, Hint,Sasani,Türk ve benzeri medeniyetleri incelemiş , kendi potasında eriterek yeni bir medeniyet ortaya koymuştur.
J.İslam medeniyeti, haçlı seferleri, fetihler ve Endülüs Emevileri gibi yollarla Avrupa'yı etkileyerek  Avrupa'da rönesans ve reformun oluşmasına zemin hazırlamıştır.
K.Avrupa'yı etkileyen Müslüman bilim insanları ve düşünürler:İmam Gazali, İbn-i Rüşd, İbn-i Sina, Farabi, Kindî, Birûnî, Tûsî, El-Cezeri ve diğerleri



İLİMLERİN SINIFLANDIRILMASI
1. Aklî İlimler
Felsefe,coğrafya,matematik , astronomi v.b. ilimler
2.Naklî İlimler (İslamî İlimler)
Hadis, Fıkıh,Tefsir,Kelâm v.b. ilimler
“Onlar göklerin ve yerin yönetimi üzerinde ve Allah'ın yarattığı şeyler üzerinde düşünmediler mi? (A‘râf 185)

Bilim Adamının İsmi	Doğum-Ölüm	Çalıştığı Alanlar	Keşifleri	Eserleri
Gazali (Huccet’ul İslam)	1058-1111 Horasan	İslam Fıkhı,Felsefe,Tasavvuf	Devrindeki dini tartışmaları çözüme kavuşturdu.	İhya-Ulumud-din, El-Munkızu- Mined-Dalal
El-Cezeri	1153-1233 Cizre	Mekanikçi, Mühendis, Matematikçi, Otomat Ustası, Fizikçi	Sibernetik ve robotik aletler	Kitāb fi ma-'rifat al-Hiyal al-handasiyya, Kitâb-ül-Câmi Beyn-el-İlmi vel-Amel-in- Nâfî fî Sınâat-il- Hiyel
El-Farabi (Muallimi  Sani)	870 – 950 Türkistan	Filozof, Siyaset Kuramcı, Müzik Kuramcı	Müzik aletleri: Kanun, Rübap	Kitab’ül Musiki, İhsa’ül Ulûm
İbn El-Rüşd	1126 – 1198 Endülüs	Felsefe,Tıb,İslam Fıkhı	Güneş lekelerini ilk defa gözlemleyen kişi	Makale Fit Mizac  (Felsefe), Tehafütü't Tehafüt  (Felsefe)
İbn Sina	980 – 1037 Buhara	Hekim, Eczacı, Astronom, Filozof, Matematikçi,Farmakolog	İlk mide  ameliyatı,	El Kanun Fı’t-tıp (Tıp Kanunu) ve 200 diğer eser
İbnü’l Heysem	965 – 1040 Basra	Optikçi, Fizikçi, Matematikçi, Astronom, Filozof	Optiği bilim haline getirmiştir.	Kitabü’l Menazir