UZAKDOĞU’DA YENİ BİR GÜÇ: JAPONYA

Soru:Japonya'nın güçlü bir devlet haline gelmesinin dünya güçler dengesine etkisi ne olmuştur?

Meiji Restorasyonu: Bu dönemin önemi Japon modern tarihinin temellerinin atılmasıdır. 1868 Meiji Restorasyonu ile yeni bir dönem başlamıştır. İmparator Meiji, Japonya’da feodal rejimi ortadan kaldırdı, mutlak monarşi yerine meşruti monarşi yönetimini getirip yeni bir anayasa yaptı. Batıdan akademisyen-uzman ve teknisyen getirterek çalıştırmaya başlayan Japonya, kendi uzmanlarının da batıda eğitilmesine önem verdi. Batıya eğitim görmeye giden öğrenciler başka şeyler değil, batıdan Japonya'ya teknoloji  ve bilim getirdiler. Böylece Japonya 25–30 yılda teknik ve teknolojik olarak dünya arenasında söz sahibi olmaya başladı.

Meiji Restorasyonunda yapılan yenilikler:

Meiji bu süreçte “Güçlü ordusu olan zengin bir ülke” hedefiyle şu reformları gerçekleştirdi:

• İmparator Mutsuhito Meiji , başkenti Kyoto’dan Edo’ya taşıdı. Bu şehre “Doğu’nun başkenti” anlamına gelen Tokyo adı verildi.
• Feodal devirdeki sınıflar kaldırıldı.
• Meşruti monarşi kuran bir anayasa hazırlandı.
• 1868-1898 yılları arasındaki dönemde 2190 fabrika açıldı.
• 1870’te ilk demir yolu yapımına başlandı, 1890’da demir yolu uzunluğu 7200 kilometre oldu.
• 1871’de Daymiyo denen derebeylik sistemine son verildi, ülke vilayetlere bölündü. Valiler merkez tarafından atandı.
• 1871’de ilk gazete yayımlandı. Dört yıl sonra yayımlanan gazete ve dergilerin sayısı 100’ü buldu.
• Avrupa ve Amerika’ya binlerce öğrenci gönderildi.
• İngiliz uzmanlarla modern bir donanma kuruldu.
• 1872’de kadın erkek her Japon için ilköğretim zorunlu hâle getirildi.
• Ülkede  posta-telgraf ve yeni bir para sistemi oluşturuldu.
• 1873’te mecburi askerlik kabul edildi. Aynı yıl ilk kez modern tarzda bir ordu ve bir donanma oluşturuldu.
• 1899’da  yeni bir anayasa ilan edildi.

Sonuç: Meiji dönemi, Japonya’nın modern ve güçlü bir devlet haline gelmesini sağlayan gelişmelerin temelini oluşturmuştur. Bu dönemde Japonya, Batının yüzyıllar içinde kurduğu modern sanayileri bürokratik ve politik kurumları 20–30 yılda oluşturmayı başarmıştır. Bu durum Japonya’yı büyük devletler arasına sokmuştur.

Japonya 'nın Yayılmacı Politikaları

Japonya’nın ihracatı, özellikle ipek ve tekstil dalında yükselişe geçti. Tüm bu gelişmelerin ardında “güçlü ordusu olan zengin bir ülke olma” ideali vardı. Gerçekleştirilen bu reformlarla kısa sürede gelişen Japonya XIX. yüzyılın sonlarında güçlü bir devlet hâline geldi. Sanayileşen fakat hammadde açısından fakir olan Japonya Asya kıtasına ulaşmak için yayılmacı bir politika izlemeye başladı. Çin’in yönetimindeki Kore’yi ele geçirmek isteyince Çin’le karşı karşıya geldi. İki devlet arasında yapılan savaşta galip gelen Japonya, Batılı devletler ve Rusya’nın tepkisi nedeniyle elde ettiği toprakları Çin’e geri verdi.

Çin toprakları Japonya ve Rusya arasında rekabet alanı hâline geldi. Rusya ile Japonya arasında 1904-1905 savaşı çıktı. Rusya bu savaşta yenilerek Çin ve Kore üzerindeki etkisini kaybetti. Japonya bir süre sonra Kore’yi topraklarına katarken Rusya ve Çine karşı elde ettiği başarılarla Uzak Doğu’da yeni bir güç olarak ortaya çıktı.