HUKUK ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR
Osmanlı Hukukunun Özellikleri:
- Şer’î ve örfî olmak üzere ikiye ayrılır.
- Din, mezhep farkları ve kapitülasyonlar mezhep birliğini engellemiştir.
- Tanzimat döneminden itibaren batı hukuku taklit edilmeye başlandı.
- Mahkemelerde tek yargıç vardır.
Medeni Kanunun Kabulü (17 Şubat 1926):
Sebepleri:
- Osmanlı’nın son döneminde hazırlanmış olan Mecellenin modern medeni hukuka uygun olmaması.
- Bütün vatandaşlarını eşit kabul eden Türkiye Cumhuriyetinin yapısına Osmanlı zamanından kalan hukukun uymaması.
İsviçre Medeni Kanununun Türk Medeni Kanununu Olarak Kabul Edilmesinin Sebepleri:
- Mevcut kanunların en yenisi olması
- Demokratik olması.
- Akılcı ve pratik olması.
- Kadın ve erkek eşitliğine uygun olması.
Medeni Kanunun Getirdiği Yenilikler:
- Hukuk birliği ve hukuk düzeni sağlandı.
- Vatandaşlar arasında hak ve ödevler bakımından eşitlik sağlandı.
- Toplumsal alanda ve mirasta kadın erkek eşitliği sağlandı.
- Hukukta din ve mezhep farkı kaldırıldı.
- Boşanma hakkı kadına da verildi.
- Boşanma durumunda kadın ve çocukların hakları güvence altına alındı.
- Hukuk düzeni laikleşti.
- Modern Türk ailesi oluştu.
- Kadına meslek seçme özgürlüğü verildi.
- Lozan Antlaşmasının 48’nci maddesine göre azınlıklar kendi medeni meselelerini kendi mahkemelerinde halledecekti. Medeni kanunun kabulü ile azınlıkların bu hakkı kaldırıldı. Azınlıkların hukuk özerkliği kesin olarak bitti.
- Patrikhanenin din işleri dışındaki yetkileri kaldırıldı. Patrikhane ve konsoloslukların mahkeme kurma hakkı ellerinden alındı.
- Kadın ve erkek için tek eşle evlilik benimsendi.
- Evlenme devlet kontrolüne alındı.
Açıklamalar:
- Kapitülasyonlar, yabancı uyruklu kişilerin Osmanlı hukukuna uymasını engelliyordu.
- Medeni Kanun kadınlara siyasal haklar vermemiştir.
- Devlet yapısının laikleşmesi 1928’de tamamlandı.
- 1922-1928 arası laikleşmenin hızlı olduğu dönemdir.
- 1923-1933 çağdaşlaşmanın hızlı olduğu dönemdir.
Hukuk alanında yapılan diğer yenilikler;
- 8 Nisan 1924’te “Seriye Mahkemelerinin Kaldırılması ve Yeni Mahkemeler Teşkilatının Kurulması Kanunu”
- 1809 tarihli İtalyan Ceza Kanunu’ndan alınan ceza kanunu 1 Mart 1926 tarihinde kabul edilmiştir.
- 3 Mart 1926’da kabul edilen bir kanunla yargı organlarının bağımsızlığı ve halkın çıkarları gözetilmeye çalışılmıştır.
- Alman Ceza Kanunları Türkiye şartlarına uygun hale getirilerek Ceza Mahkemeleri Usul Kanunu hazırlanmıştır. Bu kanun 20 Nisan 1929’da yürürlüğe girmiştir.
- Alman ve İtalyan kanun ve eserlerinden yararlanılarak hazırlanan kara ticareti ile ilgili kısım 29 Mayıs 1926’da deniz ticaretiyle ilgili kısım ise 15 Mayıs 1929’da yürürlüğe girmiştir.
- 24 Nisan 1929 yılında İsviçre’den alınan İcra ve İflas Kanunu faydalı olmaması nedeniyle 30 Haziran 1932’de yeniden düzenlenerek kabul edilmiştir.
NOT: Hukukta laikliğin benimsenmesi; Avrupalıların, ülkemizde yaşayan Hıristiyanların haklarını bahane ederek, iç işlerimize karışmasını önledi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder