Samimi şahsi bilgiye sahip eski bir derebeylik kölesi olan Shevchenko, bizzat evrensel demokratik hürriyet fikrine ayrıcalık tanıdı. O, o günlerde çevrelerini saran Rus güçlerini savuşturarak Kafkasya'daki Müslüman topluluklar başta olmak üzere tüm mazlum halklar için hürriyeti istedi. Onun sömürgecilik karşıtı şifresi olan “Boritesia, poborete/Savaş, galip geleceksin.”di.
Shevchenko için “Ukrayna Ana” fikri; Batı’da aristokrasiye, Doğu’da otokrasiye karşı bir zıtlıktı. Şiirlerinde, Ukrayna kimliğini öncelikle bir ırki köken, din veya siyasi bağlılık meselesi olarak değil de -ne atamanları ne de çarları severdi-, insanları kullanılan eşyaya veya savaşta harcanan erlere dönüştüren serfliğin ve sömürgeciliğin ikiz nizamları karşısında kültürel özgünlük ve ahlaki davranış meselesi olarak çerçeveledi. Shevchenko, "Ukrayna'nın yeni ve asil bir yasayla kendi [George] Washington'u ne zaman olacak?" diye sormuştu.
Shevchenko milletini birleştiren şiirini Ukrayna dilinde yazdı, ancak düzyazısında Rusça da kullandı. Dil siyasetini toplamı sıfır olan bir oyun olarak görmedi. “Ruslar istedikleri gibi yazsın, biz de istediğimiz gibi yazalım. Onlar dili olan bir halk, biz de öyleyiz.” dedi.
Şevçenko şiirinde Ukraynacayı ayrıcalıklı kıldı, ancak hayatında, hem Ukraynaca hem de Rusça dillerinin günlük yaşamda dolaşabileceği şekilde bugün mühim bir Ukraynalı iki dilliliği olarak kalan şeyi uyguladı.
Amerikalılar umumen bu kolay çok dilliliği yanlış anlayarak Ukrayna'nın dil çeşitliliğini "Ukraynaca konuşanlar" ile "Rusça konuşanlar" şeklinde yanlış okuyorlar.
Aslında, çoğu Ukraynalı bağlama göre her ikisi olarak da nitelendirilebilir ve dil kullanımı, bugün her halde Ukrayna'daki siyasi duyarlılığın açık bir göstergesi değildir. Hatta, eski Cumhurbaşkanı Petro Poroshenko'ya göre Rusça konuşanlar, Rusya ile devam eden ilan edilmemiş savaşta öldürülen binlerce Ukraynalı askeri personelin çoğunluğunu oluşturuyor.
Shevchenko'nun hürriyetperver mesajı Rus İmparatorluğu'nda çok yayıldı. Aynı zamanda etnik Ruslar, Polonyalılar, Yahudiler ve Kırım Tatarlarından oluşan gruplarda yankılandı ve bir ülkenin doğuşunu, Ukrayna Halk Cumhuriyeti’ni ilan etmek için 1917'deki siyasi açıklıktan yararlanan bir sivil miiliyetçi harekete güç verdi. Kuruluş beyannamesi halka dört dilde seslendi: Ukraynaca, Rusça, Lehçe ve Yidiş.
Lenin'in Bolşevikleri, birkaç yıl sonra ancak çarın eski imparatorluğunun Rus olmayan çevrelerde Sovyet zaferini mümkün kılmasına yardımcı olan bir taviz ile, Ukrayna'nın bir tür devlet olmayı hak eden bir millet olduğunu kabul ettikten sonra Ukrayna Halk Cumhuriyeti'ni mağlup etti. İşin sonunda Sovyetler Birliği resmen milli cumhuriyetlerin bir birliğiydi ve Ukraynalılar bunun temel bir sebebiydi.
Royy Finno , Politico dan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder