Lehistan-Litvanya Birliği 1 Temmuz 1569 tarihinde imzalanan Lublin Antlaşması ile kuruldu.[1] Bu antlaşmayla Lehistan Krallığı, Litvanya Grandüklüğü ve Kraliyet Prusyası tek bir devlet olarak birleştiler ve Avrupa'nın en güçlü ülkelerinden biri haline geldiler. Aslında bu ülkeler 1569 yılından önce de işbirliği halindeydiler. Lehistan ve Litvanya 1386 yılında Litvan Jagiellon Hanedanının Lehistan'ı yönetmeye başlamasından sonra aynı krallar tarafından yönetilmekteydiler. Ancak Lublin Birliğine gelinceye kadar kral hariç iki ülkenin bütün yönetim organları ayrı tutulmaktaydı. İki ülkenin ayrı meclis (Sejm) ve senatosu vardı. Kraków ve Vilnius'ta ayrı başkentler bulunmaktaydı. Birleşmeden sonra Krakow'da tek bir meclis ve senato kaldı. Başkent 1596 yılında da Varşova'ya taşındı.
Birlik, 17. yüzyılın başlarında altın çağına ulaştı. Devletin güçlü bir parlamentosu vardı. Otuz Yıl Savaşları'na katılmak istemeyen soylular parlamentoda çoğunluk oluşturmaktaydı. Bu tarafsızlık, Avrupa'nın her köşesini kasıp kavuran Siyasi-Dini çatışmalardan ülkeyi uzak tutmak için yetti. İsveç'e kafa tutabilecek kadar güçlenen devlet, Rus Çarlığı'na, Osmanlı İmparatorluğu'na ve himayesindeki devletlere başarılı yayılmacı saldırılar başlattı. Özellikle Rusya'nın yaşadığı Karışıklık Dönemi süresince devlet, işgalleri hızlandırdı, Birlik askerleri Moskova'ya girdi ve orayı zapt etmeyi başardılar. 27 Eylül 1610, tarihinden 4 Kasım 1612, tarihindeki bir kuşatmayla sürülene kadar orayı ellerinde tuttular.
Birliğin gücü bu olaylardan sonra gitgide azalmaya başladı. Ülkenin güneydoğusunda 1648'de başlayan Ukrayna Kazakları'nın çıkardığı Hmelnitski Ayaklanması'nın durumu günden güne ciddiyetini artırıyordu. Yıllardır ülkenin ordusunda savaşan Kazaklar, artık kendi devletlerini kurmak istediler ve başarılı oldular Rusların koruması altında Pereyaslav Antlaşması'yla Kazak Hetmanlığı adında bir devlet kuruldu.
Devletin başına gelen bir diğer felaket ise, 1655 yılında başlayan ve "Tufan" olarak adlandırdıkları İsveç akınlarıdır. Bu akınların ve işgallerin üzerine bir de Erdel Dükü George II Rákóczi ve Brandenburg Elektörü Frederick William'ın da saldırıları eklenince, çok ağır bir savaş patlak verdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder