Dersimiz Tarih: Eski Çağda Yönetenler ve Savaşanlar

ZİGGURAT

Eski Çağ Medeniyetlerinde Yönetim ve Askeri Yapılar Özeti

Medeniyet	Yönetim Yapısı	Askeri Yapı ve Güç
Sümer	Kent devletleri halinde organize oldular. Kral (Ensi veya Patesi) aynı anda başyargıç, başkomutan ve başrahipti. Sınır anlaşmazlıkları nedeniyle şehirler surlarla çevriliydi.	Ordu, üniformalı piyadeler ve savaş arabalı birliklerden oluşuyordu. Silahları: savaş arabaları, ok, yay, mızrak, kalkan ve miğfer.
Akad	Tarihte ilk imparatorluğu kurdular. Şehir devletlerini güçlü bir ordu ve yönetim organizasyonuyla itaat altına alarak çok uluslu hale geldiler. Krallarına "Dünya Hakimi" denildi.	Ordu çok güçlü ve düzenliydi. Ancak ordunun ihtiyaçlarını karşılayan sistem (Ordu Donatım) zayıf olduğu için askeri güçlerini kaybederek yıkıldılar.
Asur	Yeni Asur döneminde savaş ve diplomasi yoluyla devrin en güçlü imparatorluğunu kurdular. Acımasızlıkları ve güçleriyle meşhurdurlar.	Büyük bir imparatorluk oluşturdular.
Babil	Kral Hammurabi tarafından Hammurabi Kanunları hazırlanarak reformlara imza atıldı.	Asur Devleti'ni yıkıp Mezopotamya'nın büyük bir bölümüne hükmettiler.

Yönetim: Krallıkla yönetilen Mısır'da krallar sonradan Firavun (Büyük Ev) unvanını kullandı. İlk başlarda bölge valileri asker gönderme yetkisine sahipken, daha sonra bu kaldırılıp tek yetkili Firavunlar oldu.
Ordu: Ordunun başlangıcı eyalet valilerinin topladığı milis güçleri iken, iç kargaşalar sonrası düzenli orduya geçildi. Ordu; düzenli ordu, paralı askerler, köle savaşçılar ve konargöçer savaşçılardan oluşurdu. Güçlü orduyla valiler itaat altına alındı ve ticaret kervanlarının güvenliği sağlandı.

Hititler: Krallar öldükten sonra tanrılaştırıldı. Yaşarken Tanrı'nın yeryüzündeki temsilcisi, başrahip ve başkomutandı. Üst düzey görevlilerin bulunduğu Pankuş Meclisi yönetimde etkiliydi.
- Ordu: Piyade esaslıydı, savaş arabaları da mevcuttu. Taktik: Önce savaş arabalarıyla düşman zayıflatılır, ardından piyadelerle mağlup edilirdi. Silahları bronzdan imal edilen pala, balta ve uzun mızraklardı.
İyonyalılar: 12 ayrı şehir devleti halinde yaşadılar.
Urartular, Frigler, Lidyalılar: Siyasi ve askeri yapılarından bahsedilmemiştir, sadece yıkılış nedenleri belirtilmiştir.

Yunan Şehir Devletleri: Atina (güçlü donanma) ve Sparta (güçlü kara ordusu) arasındaki rekabetten dolayı uzun süre birlik sağlanamadı.
Romalılar:
- Yönetim: Krallık (sadece klan erkekleri yurttaştı), Cumhuriyet (yetkileri toplayan iki kişilik Konsül ve Senato) ve son olarak İmparatorluk (imparatorun yetkileri arttı, mutlak monarşiye benzedi). Hristiyanlık ilk başta yasaklandı ancak M.S. 380'de resmi din oldu.
- Ordu: Güçlü, düzenli ve disiplinliydi. Çoğu piyade olup her Roma Yurttaşı asker sayılırdı. Askeri birliklere lejyon, düzenli maaş alan askerlere lejyoner denirdi. Taktik: Üstten ve yandan saldırılara karşı koruma sağlayan Kaplumbağa Dizilişi (Testudo taktiği).
Makedonlar: II. Philip devrinde güçlü bir ordu kurularak Yunanistan hakimiyet altına alındı. Büyük İskender döneminde ülke genişledi.

Asya Hunları:
- Yönetim: Yönetme yetkisinin Gök Tanrı'dan geldiği inancı (Kut anlayışı) vardı. Hükümdarlık soydan geçerdi. Toy veya Kurultay adı verilen bir meclis yönetimde etkindi. Devlete "il" denilirdi.
- Ordu: Askerlik özel bir meslek değildi, ücretli asker yoktu. İdari ve askeri görevler iç içeydi. Mete Han orduda onlu sistemi oluşturdu (TSK'nın kuruluş yılı kabul edilir). Taktik: Hilal taktiği olarak da bilinen sahte geri çekilme ile pusu kurma.