Osmanlı Devleti ve Avrupa'nın Genel Durumu
A. İngiltere
- 19. yüzyılın en güçlü devleti,üzerinde güneş batmayan imparatorluk.
- Meşrutiyet (krallı parlamenter sistem).
- Fransa ile birlikte milliyetçilik fikrini destekliyordu.
B.Fransa
- Osmanlı topraklarına yönelik sömürgeci politikalar besliyordu.
- 1830 İhtilaliyle meşrutiyet yönetimine geçildi. Zenginlere oy kullanma hakkı verildi.
- 1848 ihtilaliyle ikinci cumhuriyet ilan edilmiş, herkese oy kullanma hakkı verilmişti.
C.Avusturya
1.Fransız ihtilalinin milliyetçilik ilkesinin tehdidi altında
( Prusya'nın Alman birliği, Rusya'nın Panslavizm , diğer milliyetçilikler)
D.Rusya
- Sıcak denizlere açılma politikası
- Orta-Asya'daki Türk-İslam ülkelerinde yayılma politikaları
E.Osmanlı Devleti
18.Yüzyıl Osmanlı Padişahları
1789-1807 III.Selim
1807-1808 IV.Mustafa
1808-1839 II.Mahmut
1839-1861 I.Abdülmecit
1861-1876 Abdülaziz
1876-1876 V.Murat
1876-1909 II.Abdülhamit
18.YÜZYILIN İLK YARISI SİYASÎ OLAYLARI
18.YÜZYILIN İLK YARISI SİYASÎ OLAYLARI
Napolyon’un Mısır Seferi (1798)
Sebepleri:
1-Yedi yıl savaşları sonrasında Fransızların sömürgelerini İngiltere’yebırakmak zorunda kalması.
2-Fransa’nın İngiltere’yi zor durumu düşürmek amacıyla
sömürge yolunu kapatmak istemesi
3-Akdeniz’in kontrol altına alınmak istemesi.
4-Dağılmakta olan Osmanlı’dan pay alma düşüncesi
Bu sebeplerden ötürü Napolyon 38.000 kişilik bir ordu ile önce Malta’yı almış daha sonrada İskenderiye limanına çıkarak Mısırlı kölemenlerle Piramitler Savaşı'nı yapıp galip gelmiştir.
İngiltere ve Rusya Osmanlının yanında yer aldı.İngiliz donanması, Fransız donanmasını Abakır’da yaktı.Rus donanması boğazları geçerek Akdeniz’e çıktı. Karada güçlenmek isteyen Napolyon Gazze ve Yafa’yı alarak Akka kalesini kuşattı. Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki nizam-ı cedid askerleri Fransızları yenilgiye uğrattı.Fransızlarla El Ariş antlaşması imzalandı.
Sonuçları:
1. İngiltere , Fransız donanmasını Mısır'da yaktı.
2.Cezzar Ahmet Paşa Fransızları Akka kalesi önünde yendi.
3.El- Ariş Antlaşması imzalandı(1801)
EL -ARİŞ ANTLAŞMASI
Maddeleri:1-Fransa mısırı boşaltacak.
2-Mısır’da ki Fransız askerleri İngiliz gemileri ile taşınacak.
3-Savaştan önceki sınırlara dönülecek.
Sonuçları:
1. Fransa’nın Akdeniz’deki gücü sona erdi. Akdeniz’deki güç İngiltere’ye geçti.2. Ruslar ilk kez boğazlardan geçtiler.
3. Osmanlı toprakları ve denizleri uluslararası tartışma konusu olmağa başladı (özellikle boğazlar).
4. Osmanlı devletinin topraklarını koruyamayacak duruma geldiği görülmüştür.PARİS ANTLAŞMASI (1802)
Osmanlı – Fransız Savaşı 1802’de imzalananParis Antlaşması ile sona erdi.
Sonuçları
1. Bu antlaşma ile Mısır kesin olarak Osmanlı Devleti’ne verildi.
2. İngiltere’ye Karadeniz’de ticaret yapma hakkı tanındı.Osmanlı- Fransız Dostluğunun Tekrar Başlaması
Nedenleri:
1. Rusların Ege Adaları’nda milliyetçilik propagandası yapması2. İngilizlerin de Mısır’a yerleşmek istemeleri
İngiltere ve Rusya ise 1804 yılında Napolyon’un kendisini imparator ilan etmesini kendilerine tehdit kabul ederek kendi aralarında ittifak kurdular. Osmanlı Devleti’ni Fransa’ya karşı kışkırttılar.
Osmanlı Devleti ise onların isteklerini kabul etmedi ve bunun üzerine de 1806 yılında Rus – İngiliz ittifakının saldırısına uğradı.
Osmanlı Devleti ise onların isteklerini kabul etmedi ve bunun üzerine de 1806 yılında Rus – İngiliz ittifakının saldırısına uğradı.
Sırp İsyanı (1804)
Nedenleri:
- Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması
- Rusya ve Avusturya’nın kışkırtması.
- 1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Sırplar arasında yayılması.
- XVIII. yüzyılda Osmanlı-Avusturya, Rusya arasında çıkan savaşların Sırp topraklarında yapılması
- Bölgedeki Yeniçerilerin halka kötü davranması
Sırp İsyanı Gelişim Süreci
- 1812’de imzalanan Bükreş Antlaşması ile Sırplara ayrıcalık verildi.
- 1829’da Edirne Antlaşması ile Özerk Sırbistan Prensliği kuruldu.
- 1878 Berlin Antlaşması ile Sırbistan bağımsızlığını elde etti.
UYARI: Sırp Ayaklanması, Fransız İhtilâlinin getirdiği ulusçuluk akımının Osmanlı Devletinde görülen ilk etkisidir.
Sultan II.Mahmut
Sultan II.Mahmut
Bükreş Antlaşması (1812)
- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1812 tarihinde imzalandı.
- Osmanlı Devleti, Sırbistan’a ayrıcalık verildi.
- Bükreş Antlaşması ile Osmanlı Devleti ilk defa kendisine bağlı bir ulusa ayrıcalık verdi.
Edirne Antlaşması (1829)
- Yunanistan bağımsız olacaktır.
- Eflak ve Boğdan özerkleştirilecektir.
- Sırbistan Prensliği kurulacaktır.
- Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçecektir.
Antlaşmanın Önemi:
- Edirne Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra imzaladığı en ağır koşullu antlaşmalarından biridir.
- İlk defa Osmanlı Devleti’ne bağlı bir ulus bağımsızlık kazanmıştır. (Yunanlılar).
- Bugünkü Romanya’nın temelleri atılmıştır.
- Mısır Sorunu’nun başlamasına neden olmuştur.
Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878)
- Sırbistan, Karadağ ve Romanya’ya bağımsızlık verilecektir. Bulgaristan 3 Bölüme ayrılacak.
- Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya verilecek, Doğu Beyazıt Osmanlı Devleti’ne kalacaktır.
- Bosna Hersek, Osmanlı Devleti’ne bağlı olacak, Avusturya tarafından yönetilecektir.
Yunan İsyanı (1820–1829)
Nedenleri:
1.Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflamas
2.1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Yunanlılar arasında yayılması.
3.Avrupalıların Yunanlılara Rönesansın kaynağı antikitenin kaynağı olması nedeniyle destek vermesi
4.Rusyanın kurduğu Etniki Eterya Cemiyetinin çalışmaları
5.Yunan aydınlarının ve zenginlerinin çalışmaları
6.Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşanın isyanı
1.Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflamas
2.1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Yunanlılar arasında yayılması.
3.Avrupalıların Yunanlılara Rönesansın kaynağı antikitenin kaynağı olması nedeniyle destek vermesi
4.Rusyanın kurduğu Etniki Eterya Cemiyetinin çalışmaları
5.Yunan aydınlarının ve zenginlerinin çalışmaları
6.Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşanın isyanı
Yunan İsyanının Gelişim Süreci
- 1820 de Eflak ve Boğdanda İlk Yunan İsyanı oldu ve bastırıldı.
- 1821 de Morada Yunan İsyanı yeniden başladı.
- 1822 de Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa İsyan etti.
- Rusya ve İngiltere Osmanlı Devleti’nin Yunanistan’a bağımsızlık vermesi için 1827’de Navarin’de Osmanlı donanmasını yaktılar.
- 1829’da Edirne Antlaşması ile Yunanistan bağımsızlığını elde etti.
UYARI: Ulusçuluk akımının etkisiyle Osmanlılardan bağımsızlığını elde eden ilk ulus Yunanlılar (Rumlar) olmuştur.
Eflak-Boğdan, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek İsyanları (1875–1878)
Nedenleri:
- 1789 Fransız İhtilali’nin getirdiği ulusçuluk akımı
- Rusya’nın Panislavizm politikası.
- İlk ayaklanma 1875 yılında Bosna ve Hersek’te meydana geldi.
- Aynı yıl Bulgarlar da ayaklandı.
- Kargaşadan yararlanan Sırplar ve Karadağlılar da Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
- Avrupa devletleri Balkanlardaki barışı sağlama amacıyla İstanbul’da bir konferans düzenledi.
- Osmanlı Devleti, Avrupa’nın iç işlerine karışmasını engellemek amacıyla 1876 yılında Kanun-ı Esasiyi ilan etti.
Osmanlı-Rus Savaşları:
1807–1812 Osmanlı-Rus Savaşı ve Bükreş Antlaşması;
Nedeni: 1804 Sırp isyanında Rusya’nın Sırpları kışkırtması ve çıkan isyanı desteklemesi.
Nedeni: 1804 Sırp isyanında Rusya’nın Sırpları kışkırtması ve çıkan isyanı desteklemesi.
- Osmanlı Devleti, 1806 tarihinde Boğazları Rusya’ya karşı kapattı.
- 1806 tarihinde Rusya Eflak ve Boğdan’ı işgal etti.
- 1807 tarihinde de Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş ilan etti.
- Fransa’ya güvenerek bu savaşa giren Osmanlı Devleti, Fransa’nın iki yüzlü politikası sonucu 1812’de Bükreş Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
1827–1829 Osmanlı-Rus Savaşı ve Edirne Antlaşması;
Savaşın Nedenleri:
- Rusya’nın 1820 tarihindeki Yunan isyanını desteklemesi
- 1827 yılında da Navarin’de Osmanlı ve Mısır donanmasını yakılması olayına katılması.
- 1827’de Rusya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
- Osmanlı Devleti’nin savaşa hazır olmaması nedeniyle, Rusya, Batı’da Edirne’yi, Doğu’da da Erzurum’u ele geçirdi.
- Osmanlı Devleti, 1829 tarihinde Edirne Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
KAVALALI MEHMET ALİ PAŞA İSYANI VE MISIR SORUNU
Kavalalı Mehmet Ali Paşa;
- 1804 yılında Mısır valiliğine getirildi.
- Mısır’da birçok ıslahatlar yaptı.
- 1821’de Mora’da ortaya çıkan Rum isyanını bastırdı.
- Mora valiliği isteği reddedilince, Suriye ve Çukurova’ya girerek Kütahya’ya kadar ilerledi.
- Bunun üzerine II. Mahmut, Rusya’dan yardım istedi.
UYARI: Osmanlı Devleti, ilk defa kendi valisi ile savaştı. Mısır sorunu bir iç sorunken zamanla uluslar arası bir sorun haline geldi.
- 1833 yılında Rus donanması İstanbul’a geldi.
- 1833 yılında Kütahya Antlaşması imzalandı.
- Osmanlı Devleti, 1833’de Rusya ile Hünkâr İskelesi Antlaşması’nı imzaladı.
Kütahya Antlaşması (1833) :
- Mehmet Ali Paşa’ya Girit Valiliğine ek olarak Suriye Valiliği verilecektir.
- Oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde Valiliğine ek olarak Adana Valiliği verilecektir.
- Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti’ne vergi ödeyecektir.
Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833)
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalandı.
- Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya savaş durumunda birbirlerine yardım edecektir.
- Osmanlı İmparatorluğu’na saldırı olursa, Rusya asker gönderecek, masrafları Osmanlı Devleti tarafından karşılanacaktır.
- Rusya’ya saldırı olursa Osmanlı Devleti Boğazları kapatacaktır.
Önemi:
- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında ittifak kuruldu.
- Rusya, Karadeniz’de güvenliğini sağladı.
- Osmanlı Devleti, Boğazlardaki egemenlik haklarını kendi isteği doğrultusunda son kez kullandı.
- Boğazlar sorunu başladı.
Nizip Savaşı (1839)
- Kütahya Antlaşması, ne Osmanlı Devleti’ni, ne de Mehmet Ali Paşa’yı memnun etmişti.
- 1839 yılında Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti’ne ödemesi gereken vergiyi ödemedi.
- Mehmet Ali Paşa, aynı yıl bağımsızlığını ilan etti.
- 1839 yılında Osmanlı ve Mısır orduları Nizip’te karşılaştı ve Osmanlı ordusu yenildi.
- Avrupa ülkeleri, 1840 yılında, Londra’da bir konferans topladı.
- Konferans’ta Osmanlı Devleti’nin Mehmet Ali paşa’ya karşı korunması kararı alındı.
Londra Antlaşması (1840)
- 1840 yılında Londra’da Osmanlı Devleti, İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya delegeleri bir araya gelerek Mısır Sorununu halletmek üzere bir mukavele imzaladılar. Bu mukaveleye göre:
- Mısır eyaleti hukuk bakımından Osmanlı Devleti’ne bağlı olmakla beraber, yönetim açısından Mehmet Ali Paşa’ya bırakıldı.
- Mısır’ın Osmanlı Devleti’ne yılda 80 bin kese altın vermesi kararlaştırıldı.
- Suriye, Adana ve Girit Osmanlı Devleti’ne geri verilecek.
BOĞAZLAR SORUNU
Avrupa devletleri Rusya’nın Boğazları geçerek Akdeniz’e inmesini çıkarlarına uygun bulmadıklarından Hünkâr İskelesi Antlaşması’na itiraz etmişlerdi.
Hünkâr İskelesi Antlaşması’nın süresi dolunca İngiltere, Rusya, Fransa, Avusturya, Prusya ve Osmanlı Devleti’nin katılımıyla Londra’da Boğazlar Konferansı toplandı(1841). Konferans sonunda Londra Boğazlar Sözleşmesi imzalandı.
Bu sözleşmeye göre:
- – Boğazlar Osmanlı egemenliğinde kalacaktı,
- – Boğazlar barış zamanında bütün devletlerin savaş gemilerine kapalı, ticaret gemilerine açık olacaktı.
Sonuçları:
1.Boğazlar ilk defa uluslararası statü kazanmıştır. Artık Osmanlı Devleti, egemenliğindeki Boğazlarla ilgili kararları tek başına alamayacaktır.
2.Rusya’nın Akdeniz’e inmesi engellenmesi yönüyle İngiltere ve Fransa kârlı çıkmıştır.
3.Rusya, Hünkâr İskelesi Antlaşması ile elde ettiği hakları kaybettiği için zararlı çıkmıştır.
II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI
II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI
A.İdari Alanda Yapılan Islahatlar
- Divan Teşkilatı --> nazırlıklar
- Tımar sistemi kaldırılmıştır.
- Devlet memurlarına maaş bağlanıp fes, ceket ve pantolon giyme mecburiyeti getirilerek dahiliye ve hariciye diye ikiye ayrılmıştır
- Müsadere sistemi -->mülkiyet hakkı
- Posta teşkilatı
- Askeri amaçlı nüfus sayımı
- Taşra Teşkilatı eyalet, liva ve kazalar olarak düzenlenmiştir. İller, merkeze bağlanmıştır.
- Mahalle ve köylere muhtarlar atanmış, ayanların etkisi kırılmaya çalışılmıştır.
- Sekban-ı Cedid Ocağı
- Avrupa tarzında Eşkinci Ocağı
- Yeniçeri Ocağı-->Asakiri Mansurei Muhammediye (Avrupa Tarzı)
- Özel sektör ve yerli malına teşvik yapılmıştır.
D.Eğitim – Kültür Alanında Yapılan Islahatlar
- İlköğretim zorunlu yapılmıştır.
- Avrupa tarzında eğitim verecek okullar açılmıştır (Mekteb-i Tıbbiye vb.).
- Avrupa’ya ilk kez öğrenci gönderilmiştir.
- Takvim-i Vakayi adlı ilk resmi gazete
- Resminin devlet dairelerine asılması
- Yurt gezileri
Yönetim Olayları
A.Sened-i İttifak
XIX. Yüzyıl başında Anadolu ve Rumeli’de ayanlar türemişti. Alemdar Mustafa Paşa, sarsılan devlet düzenini yeniden kurabilmek amacıyla bütün ayanları İstanbul’da topladı. Ayanların ve devlet adamlarının katılımıyla büyük bir toplantı yapıldı. Yapılan görüşmeler sonunda hükümet ile ayanlar arasında “Sened-i İttifak” yapıldı (1808)
Sonuçları:
1.Osmanlı Devleti ayanların varlıklarını tanıyarak onları hukuki hale getirmiştir.
2.II.Mahmut âyanların etkisini kırabilmek için zaman kazanmıştır.
3.II.Mahmut, zaman içinde âyanların yerine devlet görevlilerini atayarak onların etkilerini büyük ölçüde önlemiştir.
B.Tanzimat Fermanı
Diğer isimleri: Gülhane Hattı Hümayunu, Tanzimat-ı Hayriye
İlan eden :Abdülmecid
Hazırlayan:Mustafa Reşit Paşa
Tarih:1839
Tarih:1839
Amaçlar: 1.Batılı devletlerin Osmanlı iç işlerine karışmasına engel olmak
2. Devletin parçalanmasını önlemek
Maddeler:
2. Devletin parçalanmasını önlemek
Maddeler:
- Herkesin mal, can, ırz, namus ve hürriyetine saygı duyulması,
- Açık mahkeme ve eşit şartlarda yargılanma,
- Herkes gelirine göre vergi ödeyecek,
- Herkes kanun önünde eşit olacak,
- Özel mülkiyet hakkı verilecek,
- İşkence, dayak ve angarya kaldırılacak,
- Rüşvet ve iltimas kalkacak şartları getirilmiştir.
Sonuçları:
1.Vergi ve askere gitme vatandaşlık borcu haline getirilmiştir.
2.Osmanlıda anayasal sürece geçişe ilk adım atılmıştır.
3.Yabancı devletler,Osmanlı'nın içişlerine karışmaya devam ettikleri gibi isyanlar da sona ermediğinden Osmanlı Devleti istediği sonucu alamamıştır.
2.Osmanlıda anayasal sürece geçişe ilk adım atılmıştır.
3.Yabancı devletler,Osmanlı'nın içişlerine karışmaya devam ettikleri gibi isyanlar da sona ermediğinden Osmanlı Devleti istediği sonucu alamamıştır.
C.Islahat Fermanı
İlan eden : Abdülmecid
Hazırlayan: Mehmet Emin Âli Paşa
Tarih: 1856
Amaç : 1.Yabancı devletlerin ülkenin iç işlerine karışması nı önlemek
2. Paris Barış Konferansında lehine karar alınmasını amaçlamıştır.
Sonuçları:
1.Yabancı ülkelerin baskısı daha çok artmıştır.
2.Ferman Paris Anlaşmasının maddesi olarak ilan edilmiş ve uygulaması zorunlu hale gelmiştir.
3. Gayri Müslim Azınlıklara;
İlan eden : Abdülmecid
Hazırlayan: Mehmet Emin Âli Paşa
Tarih: 1856
Amaç : 1.Yabancı devletlerin ülkenin iç işlerine karışması nı önlemek
2. Paris Barış Konferansında lehine karar alınmasını amaçlamıştır.
Sonuçları:
1.Yabancı ülkelerin baskısı daha çok artmıştır.
2.Ferman Paris Anlaşmasının maddesi olarak ilan edilmiş ve uygulaması zorunlu hale gelmiştir.
3. Gayri Müslim Azınlıklara;
- A.Bedelli askerlik,
- B.Şirket ve banka kurma,
- C.Devlet memuru olabilme,
- D.Mahkemelerde eşit şahitlik,
- E.İl genel meclisinde görev alma hakları verilmiştir
Tanzimat fermanının ilanı ile başlayıp I. Meşrutiyetin ilanına kadar süren bu döneme Tanzimat dönemi denir.
Bu dönemde,
- Vilayet Nizamnamesi ile eyaletler kaldırılmış yerine il, sancak, kaza, nahiye ve köy yönetim birimleri kurulmuştur.
- İl Genel Meclisleri oluşturulmuştur.
- Kaime adındaki ilk kağıt para basılmıştır.
- Tercümanı Ahval adında ilk özel gazete kurulmuştur.
- İlk Osmanlı bankası olan Bank-ı Dersaadet kurulmuştur.
- Eğitim Bakanlığı kurulmuştur.
- İptidailer, İdadiler ve Sultaniler açılmıştır.
- Yabancı ülkelere okul açabilme hakkı verilmiştir.
- İzmir – Aydın arası ilk demir yolu açılmıştır.
- İlk telgrafhane kurulmuştur.
- İlk kez Avrupalı devletlerden dış borç alınmıştır.
- 1863 yılında Memleket Sandıkları kurulmuştur. Daha sonra Ziraat Bankasına dönüşmüştür.
- Danıştay kurulmuştur.
- İlk üniversite olan Darül Fünun açılmıştır.
1.MEŞRUTİYET
Balkan bunalımını görüşmek üzere İstanbul Konferansı toplandığı esnada Avrupa devletlerinin iç işlerimize karışmasını engellemek için 23 Aralık 1876’da Osmanlıcılık fikrini savunan Jön Türklerin gayretleriyle 2.Abdülhamid tarafından Kanun-i Esasi ilan edilerek 1. Meşrutiyet dönemi başlamıştır.
Meclisi Ayan ve Mebusan olmak üzere iki tane meclis açılmıştır. Ayanlar meclisi üyeleri padişah tarafından seçilir ve ölene kadar üye kalırlar. Meclis-i Mebusan üyeleri 50.000 kişide 1 olmak üzere halk tarafından seçilir. Anayasaya göre yürütmeden padişah ve hükümet, yasamadan meclis sorumludur. Fakat son söz padişahındır. Hükümet padişaha karşı sorumludur. Padişahın meclisi açma kapatma yetkisi vardır.
Sonuçları:
- Birinci Meşrutiyet ile halk ilk defa sınırlı olsa da seçme, seçilme ve temsil edilme haklarına kavuşmuş oldu.
- İlk defa azınlıkların temsil edilme hakları olduğu kabul edildi.
- Azınlık toplumlarının fikirleri gelişti, bağımsızlık istekleri hızlanmış oldu.
- Osmanlılarda ilk defa rejim değişikliği yapılmış oldu. Mutlak Monarşi anlayışından Meşruti Monarşi sistemine geçilmiş oldu.
- İlk anayasa yapılmış ve ilk meclis kurulmuş oldu.
- Osmanlı Devleti’nde daha özgürlükçü bir hava hâkim olmaya başladı.
1877-1878 Osmanlı-Rus harbinden sonra II. Abdülhamit meclisi kapatmıştır.Böylece 1.Meşrutiyet sona ermiştir.
18.Yüzyılın İkinci Yarısı Osmanlı Siyasi Olaylar
Savaşın Nedenleri:
- Rusya’nın Akdeniz’e inme emelleri.
- Rusya’nın, Eflak ve Boğdan’ı işgal edip, Sinop’ta Osmanlı donanmasını yakması.
- 1853 yılında İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti ile ittifak yaparak Rusya’ya savaş ilan etmesi
Paris Antlaşması (1856)
- Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacak, Avrupa Devletler Hukukundan yararlanacaktır. Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü Avrupa devletleri tarafından korunacaktır.
- Karadeniz, tarafsız hale getirilecek, savaş gemisi bulunmayacak, yalnızca ticaret gemileri geçecektir.
- Rusya ve Osmanlı Devleti, Karadeniz’de savaş gemisi bulundurmayacaktır.
- Eflak ve Boğdan’a özerklik verilecek, Avrupa devletleri’nin garantisinde olacaktır.
- Tuna ırmağında ticaret gemileri serbestçe dolaşacak ve Avrupa Devletleri tarafından denetlenecektir.
- Boğazlar, 1841 Londra Senedi’ne göre düzenlenecektir.
Antlaşmanın Önemi:
- Osmanlıların XIX. yüzyılda kazanan devlet olarak imzaladıkları tek antlaşmadır.
- Osmanlı Devleti’nin kendi toprak bütünlüğünü koruyamayacağı anlaşıldı.
- Osmanlı Devleti, bir Avrupa devleti olmanın diyetini Islahat Fermanı ile ödedi.
- Rusya da Osmanlı da Karadeniz'de yetkisiz hale getirildi.
- Rusya’nın Akdeniz’e inmesini engelleyerek İngiltere ve Fransa Akdeniz’de güvenliklerini sağladı.
- Rusya’nın Balkanlar’da egemenlik kurması engellendi.
- Rusya, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile elde ettiklerini kaybetti.
1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı (93 Harbi)
Nedenleri:1-Almanya ve İtalya’nın siyasi birliğini kurmasıyla Avrupa’da meydana gelen gelişmelerden Rusya’nın faydalanmak istemesi
2-Rusya’nın Kırım Savaşı’yla kaybettiği hakları elde etmek istemesi
3-Karadeniz kıyılarını silahlandırmak istemesi
4-Rusya’nın Balkan devletlerini kışkırtması. Bunun üzerine Hersek, Sırbistan, Karadağ ve Bulgaristan’da isyanlar çıktı.
Yeni bir Osmanlı-Rus Savaşını istemeyen Avrupalı devletler İstanbul’da bir konferans topladılar (İstanbul Konferansı 1878). Bu konferansta Sırbistan ve Karadağ’dan Osmanlı askerlerinin çekilmesini, Bosna Hersek ve Bulgaristan’a da özerklik verilmesini istediler. Osmanlı bu istekleri iç işlerine müdahale sayarak reddetti.
Bunun üzerine Rusya Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Ruslar Kafkaslarda Gazi Ahmet Muhtar Paşa’yı, Balkanlar’da ise Gazi Osman Paşa’yı yenerek, Osmanlı Devleti ile Ayestefanos (Yeşilköy) Antlaşmasını imzaladı.
Ayastefanos Antlaşması (1878)
Bu Antlaşma ile Ruslar tarihi emellerine ulaşma yolunda önemli bir adım atmıştır. Rusya’nın büyümesini istemeyen İngiltere ve Avusturya yanlarına Almanya’yı da alarak savaşa itiraz etmiştir. Rusya bu devletler ile savaşı göze alamadığından Berlin Antlaşmasını hazırlamak zorunda kalmıştır (1878).
Berlin Antlaşmasının Maddeleri:
Berlin Antlaşmasının Maddeleri:
- Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak
- Batum, Kars, Ardahan ve Artvin Rusya’da, Doğu Beyazıt ve Eleşkirt Osmanlıda kalacak
- Bulgaristan üçe ayrılacak
- Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek
- Yunanistan’a Teselya Bölgesi verilecek
- Ermeni ve Rum azınlıklara ayrıcalıklar verilecek
- Bosna-Hersek Osmanlıya ait olacak fakat yönetimi Avusturya’ya bırakılacak
- 19. yüzyılda imzalanan en ağır antlaşmadır.
- Ermeni meselesi ilk defa Berlin Antlaşması ile gündeme gelmiştir.
- Bulgaristan’ın parçalanması ile Rusların Akdeniz’e inmesi önlenmiştir.
- Osmanlı Devleti’nin Berlin antlaşmasındaki en önemli kârı Doğu Beyazıt’ın geri alınmasıdır. Buna karşılık Kıbrıs İngilizlere üs olarak verildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder