Osmanlı Devleti'nin büyüyüp yüzyıllarca sürmesinin temel sebeplerinden birisi güçlü gelişmiş merkeziyetçi devlet yapısıdır.
Osmanlı Devlet anlayışının kökleri:
1.Selçuklu Devlet anlayışı ( İslam devlet anlayışı ve Türk devlet gelenekleri)
2.Hakim olunan yerlerdeki devlet anlayışları ( Bizans ve diğerleri)
Osmanlı Devleti'nde yönetimin hedefleri:
1.Adalet ve himaye içinde yönetmek.
2.Devamlılık. (Devlet-i ebed müddet / Nizam-ı Alem ülküsü /Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi)
3.Sömürgeciliğe yer yoktur.
Not 1: Osmanlı Devleti'nde devletin büyüklüğü "Devlet-i Âliyye ve Devlet-i Muazzama" şeklinde ifade edilmiştir.
Not 2: Türk Kut anlayışı, Osmanlı'da Allah'ın takdiri şekline dönüşmüştür.
Veraset Anlayışındaki Değişim
1.İlk dönemlerde "“Ülke hanedanın malıdır.” anlayışı vardı. Bu tahta ortakları arttırıyordu. O da kargaşaya , kargaşada merkezi otoritenin zayıflamasına sebep oluyordu.
2. I. Murat Dönemi’nde “Ülke hükümdarın ve oğullarının malıdır.” anlayışına geçildi. Böylece tahtın ortakları azaldı. Merkezi otorite güçlendi.
3.Fatih ,
a) Hükümdara kardeşlerini öldürebilme hakkını veren Fatih Kanunnamesini çıkardı. Böylece merkezi otorite oldukça güçlendi.
b)Devletteki vezirlik, sancak beyliği gibi üst düzey yöneticiliklere Türkmen aileleri değil de devşirme kökenlileri getirdi. Böylece onların nüfuzunu kırdı. Merkezi otoriteyi bu yolla da güçlendirdi.
Not: Fatih , padişahın divana başkanlık etme uygulamasına son vererek veziriazamları etkin kıldı. Diğer taraftan onların kararlarını padişaha sunmaları esasını getirerek padişah otoritesinin üstünlüğünü yine devam ettirdi. Hem de divan daha işlevsel hale gelmiş oldu.
c)Müsadere uygulamasını üst düzey devlet memurlarının hepsine ölümleri halinde de uygulamak üzere genişletti. Böylece onların hem dürüst davranmalarını sağladı, hem de merkezi otorite karşısında başka güç odakları oluşmasının önüne geçmiş oldu.
d)Haremden evlenme geleneğini başlattı. Böylece nüfuzlu ailelerin Osmanlı içerisinde etkin olmasının önüne geçerek bu açıdan da merkezi otoriteyi güçlendirmiş oldu.
Osmanlı Devlet anlayışının kökleri:
1.Selçuklu Devlet anlayışı ( İslam devlet anlayışı ve Türk devlet gelenekleri)
2.Hakim olunan yerlerdeki devlet anlayışları ( Bizans ve diğerleri)
Osmanlı Devleti'nde yönetimin hedefleri:
1.Adalet ve himaye içinde yönetmek.
2.Devamlılık. (Devlet-i ebed müddet / Nizam-ı Alem ülküsü /Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi)
3.Sömürgeciliğe yer yoktur.
Not 1: Osmanlı Devleti'nde devletin büyüklüğü "Devlet-i Âliyye ve Devlet-i Muazzama" şeklinde ifade edilmiştir.
Not 2: Türk Kut anlayışı, Osmanlı'da Allah'ın takdiri şekline dönüşmüştür.
Veraset Anlayışındaki Değişim
1.İlk dönemlerde "“Ülke hanedanın malıdır.” anlayışı vardı. Bu tahta ortakları arttırıyordu. O da kargaşaya , kargaşada merkezi otoritenin zayıflamasına sebep oluyordu.
2. I. Murat Dönemi’nde “Ülke hükümdarın ve oğullarının malıdır.” anlayışına geçildi. Böylece tahtın ortakları azaldı. Merkezi otorite güçlendi.
3.Fatih ,
a) Hükümdara kardeşlerini öldürebilme hakkını veren Fatih Kanunnamesini çıkardı. Böylece merkezi otorite oldukça güçlendi.
b)Devletteki vezirlik, sancak beyliği gibi üst düzey yöneticiliklere Türkmen aileleri değil de devşirme kökenlileri getirdi. Böylece onların nüfuzunu kırdı. Merkezi otoriteyi bu yolla da güçlendirdi.
Not: Fatih , padişahın divana başkanlık etme uygulamasına son vererek veziriazamları etkin kıldı. Diğer taraftan onların kararlarını padişaha sunmaları esasını getirerek padişah otoritesinin üstünlüğünü yine devam ettirdi. Hem de divan daha işlevsel hale gelmiş oldu.
c)Müsadere uygulamasını üst düzey devlet memurlarının hepsine ölümleri halinde de uygulamak üzere genişletti. Böylece onların hem dürüst davranmalarını sağladı, hem de merkezi otorite karşısında başka güç odakları oluşmasının önüne geçmiş oldu.
d)Haremden evlenme geleneğini başlattı. Böylece nüfuzlu ailelerin Osmanlı içerisinde etkin olmasının önüne geçerek bu açıdan da merkezi otoriteyi güçlendirmiş oldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder