Tibet Çin'in kendi kendini idare eden yüksek ve geniş bir alanı. “Dünyanın Çatısı” ve “Kar Ülkesi” gibi kendine has isimleri olan bu bölge asırlar boyunca etrafını çeviren büyük dağlardan dolayı insan yaşamayan vahşi hayvanların bulunduğu bir yer olmuştur. Tibet 27°20' ve 36°30' kuzey paralelleriyle 78°24' ve 98°57' doğu meridyenleri arasında yer alır.
Daha sonraki yıllarda ortaya çıkan iç karışıklıklardan dolayı zor durumda kalan Tibet'i dış tesirlerden etrafını çevreleyen dağlar korudu. Fakat 13. yüzyılda Moğollar ülkeyi istila edince, 1270'te Moğol Hakanı Kubilay Han, Çin İmparatoru oldu ve Lamanizmi resmi din olarak kabul etti. Bunun üzerine Tibet asırlarca Çin'in himayesi altında, burada bulunan “Lama” adı verilen din adamları tarafından yönetildi.
1904 senesinde İngiltere ile Tibet arasında ortak ticaret antlaşması imzalandı. 1913-1914 senelerinde Çin, Tibet ve İngiltere'nin katıldığı üçlü bir konferans yapıldı ve ülkeler arasındaki münasebetler gözden geçirildi. Bu konferansın sonunda Mc Mahon adıyla bilinen Tibet'le Hindistan arasındaki sınır hattı tespit edildi.
1950 senesine kadar Tibet, Dalai Lama tarafından bağımsız bir devlet olarak yönetildi. 1950'nin Eylülünde Çin Ordusu Tibet'e girdi ve yapılan bir antlaşmayla Tibet, Çin'in kendi kendini yöneten bir bölgesi oldu. Çin ülkenin her işine karışıyordu. Bunun üzerine 1959'da Çin baskısından kurtulmak isteyen Tibetliler, isyan ettiler. Çin tarafından kısa zamanda bastırılan ayaklanmayla alakası olan Dalai Lama, Hindistan'a kaçtı. Soyluların ve ibadet yerlerine ait olan mal ve araziler Çin yönetimi tarafından devletleştirildi. Tarım kollektif olarak yapılmaya başlandı. Budacıların toplu halde ibadet yapmaları yasaklandı. 1980'den sonra Çin yönetimi bölgedeki baskısını yumuşatarak bazı dini ibadet ve törenlerin yapılmasına müsade etti. Ekonomik reformlara gitti.
Bu tarihten (1959'dan) itibaren Tibet hükümeti dağıtılarak Tibet'in yönetilmesi, Pekin hükümetinin eline bırakıldı. Bugün hala aynı durum devam etmektedir (1994).
Tarihi
Tibet'in bilinen tarihi M.S. 520 yılında bir kabile reisi olan Songstan Campo'nun, Tsangpo Nehri vadisinde bir krallık kurmasıyla başladı. Kısa zamanda güçlenerek Çin için bir tehlike haline geldi. Daha sonraları da güçlenmeye devam eden Tibet, 8. yüzyılda Orta Asya'nın bir güç merkezi oldu.Daha sonraki yıllarda ortaya çıkan iç karışıklıklardan dolayı zor durumda kalan Tibet'i dış tesirlerden etrafını çevreleyen dağlar korudu. Fakat 13. yüzyılda Moğollar ülkeyi istila edince, 1270'te Moğol Hakanı Kubilay Han, Çin İmparatoru oldu ve Lamanizmi resmi din olarak kabul etti. Bunun üzerine Tibet asırlarca Çin'in himayesi altında, burada bulunan “Lama” adı verilen din adamları tarafından yönetildi.
1904 senesinde İngiltere ile Tibet arasında ortak ticaret antlaşması imzalandı. 1913-1914 senelerinde Çin, Tibet ve İngiltere'nin katıldığı üçlü bir konferans yapıldı ve ülkeler arasındaki münasebetler gözden geçirildi. Bu konferansın sonunda Mc Mahon adıyla bilinen Tibet'le Hindistan arasındaki sınır hattı tespit edildi.
1950 senesine kadar Tibet, Dalai Lama tarafından bağımsız bir devlet olarak yönetildi. 1950'nin Eylülünde Çin Ordusu Tibet'e girdi ve yapılan bir antlaşmayla Tibet, Çin'in kendi kendini yöneten bir bölgesi oldu. Çin ülkenin her işine karışıyordu. Bunun üzerine 1959'da Çin baskısından kurtulmak isteyen Tibetliler, isyan ettiler. Çin tarafından kısa zamanda bastırılan ayaklanmayla alakası olan Dalai Lama, Hindistan'a kaçtı. Soyluların ve ibadet yerlerine ait olan mal ve araziler Çin yönetimi tarafından devletleştirildi. Tarım kollektif olarak yapılmaya başlandı. Budacıların toplu halde ibadet yapmaları yasaklandı. 1980'den sonra Çin yönetimi bölgedeki baskısını yumuşatarak bazı dini ibadet ve törenlerin yapılmasına müsade etti. Ekonomik reformlara gitti.
Bu tarihten (1959'dan) itibaren Tibet hükümeti dağıtılarak Tibet'in yönetilmesi, Pekin hükümetinin eline bırakıldı. Bugün hala aynı durum devam etmektedir (1994).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder