Avrasyada İlk Türk İzleri

1.Türk Adının Anlamı: Doğan, türeyen, çoğalan, miğfer, erdemli, nizam sahibi gibi anlamlar verilmesine rağmen geçerli olan
güç(kuvvet)  şeklindeki anlamı olup delili 1911 de yayınlanan bir eski Türkçe belgedir.
2.İlk Türk adlı devlet Kök Türk Devletidir( 552-659).
3. Türkiye Adının Gelişimi
      A.Bizans -->Orta Asya (VI.Yüzyıl)
      B.Bizans-->Volga--Orta Avrupa(IX. ve X.Yüzyıl)
      C.Batı Kaynakları-->Mısır ve Suriye(XI-XIII.Yüzyıl)
      D.Batı Kaynakları-->Anadolu(XII.Yüzyıl)

                                       
Türklerin ilk yurtları

     Kırgız Bozkırları,Altay Dağları
           Hazar Denizi<=  ORTA ASYA => Çin(Batı) ve Moğolistan     Tibet Platosu,Hindikuş Dağları

Kurgan(Oda Mezarlar)-->eserler-->kültürler

Kültür Merkezleri;
1.Anav Kültürü: Batı Türkistan bölgesidir. Çanak-çömlekler bulundu.At kullanılmıştır.
2.Afanesyova Kültürü: Avcı ve savaşçı bir kültürdür. Koyun ve at beslemişlerdir.En eski.
3.Andronova Kültürü: Orta Asya Türk kültürleri arasında alanı en geniş olandır.
4.Karasuk Kültürü: Hayvancılık,çiftçilik . Demirin işlenmesinde dünyada ilklerdendirler.
5.Tagar Kültürü: Hançer, ok ucu iğne, bilezik, küpe gibi eşyalar bulunmuştur.Öncekilerin sentezi ve en gelişmişi.

 ORTA ÇAĞDA TÜRK DEVLETLERİ

Avarlar:

•          İlk kez İstanbul'u kuşattılar.
•          Hem Asya hem Avrupa’da devlet kurdular. 
•         Avrupa  Avarları Hristiyanlığı kabul eden ilk Türklerdir.Zamanla asimile olmuşlardır.
•         Avrupada Germen ve Slav sanatlarını etkilediler

Türgişler

•  Orta Asyada Emevilere ve Karahanlılara karşı savaşlar yaptılar.
• Kendi adlarına para bastırdılar ( Baga Tarkan Dönemi)

Bulgarlar:

•         Tuna ve İdil diye ikiye ayrıldı. Tuna Bulgarları Hristiyan; İtil (Volga) Bulgarları Müslüman oldular.
•         Hükümdarları Çar unvanı kullandı.
•         İstanbul’u kuşattılar.

Hazarlar:

•         Museviliği benimseyen ilk Türk devletidir.
•         Paralı asker [ ilk ve tek]
•         Kafkasyada  Müslümanlarla savaştılar (Hz. Osman döneminde Belencer Savaşı)
•         İslamiyet’in Kafkasya’ya yayılmasını engellediler.
•         Hazar Denizi’nin isminde etkili oldular
• 
  

Oğuzlar (Uzlar):

•         Türk tarihinde en etkili ve kalabalık boydur.
•          İlk devletleri Oğuz Yabgu Devletidir ( X.Yüzyıl)
•         Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu ve Osmanlıyı kurdular.

Karluklar:

•         Talas Savaşı’nda Abbasilere yardım ettiler.
•         İlk Müslüman olan Türk boyudur.
•         Orta Asyada İslamiyetin yayılması için Türgişlere karşı savaştılar
•        Karahanlı Devletinin kurulmasında etkili oldular

Macarlar:

•         Hristiyanlığı kabul ettiler ve asimile oldular.
•         İlk Türkoloji Enstitüsünü kurdular. [Budapeşte]
•         Balkanların Germenleşmesini ve Slav kavimlerin birleşmesini engellediler.

Kırgızlar:

•            Ötüken Bölgesinde kurulan son Türk devletidir. Manas Destanı Kırgızlara aittir.
•            Uygur Devletini yıkarak kurulan bir devlettir.
•             Kırgız Devleti->Moğol Egemenliği-> Rusların  egemenliği--> 1991 de yeniden bağımsızlık

İLK TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK

DEVLET YÖNETİMİ:

•         Kut anlayışı, veraset (ülke hanedanın ortak malı)
•         İkili teşkilat (doğu-Batı) ve boylar federasyonu şeklinde örgütlenmişlerdi.
•         Hükümdara “Hakan, han, kağan, ilteber, idikut, şanyü, tanhu”  eşine “Hatun “ kardeşine “yabgu” çocuklarına “Tigin” denirdi. Hatun, elçi kabul edebilir, kurultaya katılabilirdi.
•         Hükümdarın sembolleri: Otağ, taht, sancak, sorguş (katuz), davul (nevbet), kılıç, tuğ
•         Kurultay (toy):  Devlet işleri görüşülürdü. Son söz hakana ait. [Danışma Meclisi]
•         Sonbaharda verilen ziyafetlere ‘şölen’ denirdi.
•         Şad: Boylara gönderilen yönetici.
•         Ayguci: Başbakan, Vezir / Buyruk: Bakan / Tarkan: Askeri yönetici / Ayuki: hükümet / Tudun: Vergi memuru (vali) / Tuygun: üyelerine verilen isim

 Hukuk:

•         Yazısız hukuk kuralları, töre, hakan da uyardı. İlk yazılı hukuki belgeler Uygurlara ait
•         Göçebe yaşamdan dolayı hapis cezaları 10 günü geçmez.

Sosyal Hayat:

•         Sınıf ayrımı yok. Eşitlik esas, Mülkiyet anlayışı yok, Ataerkil ön planda
•         Aile (Oguş) => Obalar => Oymaklar => Boy (Uruglar birliği) => Budun (Millet) => İl (Devlet)

Ekonomik Hayat:

•         Temeli hayvancılık. Tarım => Uygurlar
•         İpek ve kürk yolları önemli.
•         Demircilik ve dokuma gelişmiş. Dünyanın ilk halısı (pazırık)
•         Yarmak: Madeni paralar
•         Komdu: İpek ve bez parçalar

Dini Hayat:

•         Gök Tanrı inancı olup tek Tanrıya inanıyorlardı.
•         Şamanizm (büyücülük ve gizli güçler). Şamanizm’de Baksı denilen din adamları vardı.
•         Tabiat kuvvetlerine inanılır. Atalar kültü (ölmüş ataların ruhuna inandılar)
•         Mezar: kurgan / Tomu; Cehennem / Uçmak: Cennet / Yuğ: Cenaze Töreni
•         Ölüler eşyalarıyla gömülürdü (ahret inancı)
•         Öldürdüğü düşmanı simgeleyen mezar taşına “Balbal” denirdi.

Ordu:

•         Asker–millet. Eli silah tutan herkes asker sayılırdı.

Turan (Hilal) taktiği uygulanmıştır. Süvari birliklerden oluşmaktadır.