Dünya Gücü Osmanlı Devleti (1453-1600)

İstanbul’un Fethinin Nedenleri

1.Anadolu ve Rumeli’de toprakları olan Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü sağlamak,
2.Boğazlardan geçen deniz ticaret yolunun denetimini sağlamak,
3.Bizans’ın Avrupa devletlerini,Türk beyliklerini ve şehzadeleri Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtmasını önlemek
4.Peygamberimizin  İstanbul’un fethine dair hadisi
5.İstanbul, iki Osmanlı toprağı arasına sıkışmış tampon durumda idi.
6.İstanbul’un alınmak istenmesinin en etkili nedeni kentin jeopolitik konumudur.
7.İstanbul’un alınması ile Karadeniz limanlarında son bulan İpek Yolu’nun denetimi Türklerin eline geçecekti.

İstanbul’un Alınması İçin Yapılan Hazırlıklar

1.Güçlü bir haber alma örgütü kurulmuştur.
2.Gelibolu’da dört yüz parçalık güçlü bir donanma hazırlanmıştır.
3.İstanbul Boğazı yoluyla Bizans’a gelebilecek yardımları önlemek için Yıldırım Beyazıt’ın yaptırdığı Anadolu Hisar’ının karşısına Rumeli Hisarı yaptırılmıştır.
4.İstanbul’a yakın Silivri ve Vize kaleleri alınmıştır.
5.Yabancı ülkelerle yapılan antlaşmalar yeniden gözden geçirilmiş ve yenilenmiştir.
6.Rumeli’ye, Akıncı Beyi Turhan Bey yönetiminde bir ordu gönderilmiş ve Rumeli’den kuşatma sırasında Bizans’a gelebilecek Haçlı yardımı için önlem alınmıştır.
7.Edirne’de “şahi” adı verilen çok büyük toplar döktürülmüştür

İstanbul’un Fethinin Sonuçları

A.Türk Tarihi Açısından Sonuçları

1.Osmanlı Devleti  dünya gücü olma dönemine girdi.
2.Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü sağlandı.
3.Başkent Edirne’den İstanbul’a taşındı.
4.Karadeniz ticaret yolunun denetimi (İpek Yolu) Osmanlıların eline geçmiştir.
5.Osmanlı Devleti’nde, merkezi otorite güçlenmiştir.
6.Osmanlı Devleti’nin İslam dünyasındaki prestiji arttı.

B.Dünya Tarihi Açısından Sonuçları

1.Ortaçağ kapanıp Yeniçağ açılmıştır.
2.Büyük topların kale surlarını yıkması ile feodalite yıkılma sürecine girdi.
3.Avrupa’da merkezi krallıklar güçlendi.
4.İstanbul’dan göç eden bilim insanları İtalya’da Rönesans’ın ortaya çıkmasına etkili oldu.
5.İpek Yolu’nun denetiminin Türklerin eline geçmesi, Avrupa’yı yeni yollar bulmaya yöneltmiş, bu da Coğrafi Keşiflere neden olmuştur.
6.1058 yıllık Bizans imparatorluğu yıkıldı.
7.Ortaçağ’ın iki önemli ticari gücü olan Venedik ve Ceneviz ticari kayba uğradı.
8.Fatih, fetihten sonra İstanbul halkına iyi davrandı.                     
     A.Şehri terk edenlerin geri dönmesine izin verildi.

     B. Din ve vicdan hürriyeti tanındı. 

     C. Ortodoks Patrikhanesi’ni Osmanlı Devleti’nin himayesine aldı.

1453-1517 Osmanlı Siyasi Faaliyetleri

1453               İstanbulu'un Fethi
1454               Sırbistan'ın alınması
1459               Amasra'nın alınması
1460              Mora'nın  alınması
1461              Sinop   ve  Trabzon'un  alınması
1462              Eflâk'ın  alınması
1463              Bosna   ve Hersek'in alınması
1463-1479     Venedik ile  mücadele
1473             Otlukbeli   Muharebesi
1474            Karamanoğlu Beyliği'ne  son verilmesi
1475             Kırım'ın Fethi
1476             Boğdan'ın  alınması
1479             Arnavutluk'un  alınması
1480            İtalya  Seferi
1481-1495  Cem Sultan Olayı
1492            İspanya'daki Yahudilerin Osmanlı ülkesine getirilmesi
1511            Şahkulu  İsyanı
1514           Çaldıran Muharebesi
1515          Turnadağ Muharebesi
1516           Mercidabık  Muharebesi
1517           Ridaniye  Muharebesi

YAVUZ SULTAN SELİM DÖNEMİ (1512 – 1520)

Yavuz Sultan Selim döneminde artan tehdidlerden dolayı genelde doğuya seferler yapılmıştır. Bu seferlerden  Çaldıran Seferinin yapılmasında dönemin başlarında çıkan ve bastırılan Şahkulu İsyanının(1511) da önemli payı vardır.

Osmanlı – Safevi İlişkileri

Çaldıran Savaşı (1514):

Nedenleri:

1.Safevi Devletinin Anadolu’yu ele geçirmek için  Anadolu’da Şiilik propagandası yapması,
2. Orta Asya’dan gelen Türklerin Osmanlı sınırlarına girmesinin Şafevilerce  engellemesi 
3. Osmanlı Devletinin İpek Yolu’nun Van-Tebriz hattını ele geçirmek istemesi

 Sonuçları
1.Irak’ın içlerine kadar Doğu Anadolu toprakları tamamen Osmanlı Devleti’nin eline geçti.
2.Kemah, Mardin ve Diyarbakır Osmanlı topraklarına katıldı.
3.Safevi Devleti sarsıldı.
4.Anadolu’daki  Şii propagandası sorunu  çözüme kavuştu.

Turnadağ Savaşı (1515):

Nedeni:
1.Dulkadiroğullarının Çaldıran Seferi sırasında yardım etmemeleri
Sonuçları:
1.Dulkadiroğlu Beyliği’ne son verildi.
2.Anadolu Türk birliği sağlandı.
3.Maraş ve Elbistan Osmanlıların eline geçti.
4.Osmanlı- Memluk İlişkileri bozuldu.

Osmanlı – Memlük İlişkileri

Mısır Seferi:

Nedenleri:
1.Memluklerin Osmanlıya karşı Safevilerle ittifak anlaşması yapması
2.Hicaz su yolları sorunu
3.Baharat Yolu’nun Memlüklerin kontrolünde olması,
4.Memlüklerin bazı Anadolu beyliklerini ve Cem Sultan İsyanı’nı Osmanlıya karşı desteklemesi

• Osmanlı ordusu Halep yakınlarında yapılan Mercidabık Savaşı’nda Memlük ordusunu mağlup etti. Sultan Kansu Gavri öldü. Böylece Suriye ve Filistin toprakları Osmanlı Devleti’nin eline geçti. Mısır yolu Osmanlılara açıldı(1516).
• Yavuz Sultan Selim Sina Çölü’nü geçerek Ridaniye Savaşı’ndan Memlükleri ikinci kez mağlup etti(1517).

Mısır Seferi’nin Sonuçları

1. Memlük Devleti yıkıldı. Suriye, Filistin ve Mısır Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girdi.
2. Halifelik Osmanlılara geçmesi sonucu Osmanlı Devleti , İslam dünyasının siyasi ve dini lideri  oldu.
3. Mısır’ın fethiyle Baharat Yolu Osmanlı denetimine girdi.
4. Kıbrıs Adası için Venedikler Osmanlı Devleti’ne vergi vermeye başladı.
5. Doğu Akdeniz Osmanlı egemenliğine girdi.
6. Mısır’ın hazineleri ve ganimetleri Osmanlı maliyesine en parlak dönemini yaşattı.

Kanuni Dönemi (1520-1566)

Yavuz’un ölümü üzerine tek oğlu olan Kanuni, taht mücadelesi yapmadan tahta geçti. 46 yıllık saltanatı boyunca, doğuya ve batıya 13 sefer düzenledi.
I-BATIDAKİ GELİŞMELER
A- Osmanlı-Macar İlişkileri
a- Belgrat’ın Fethi (1521):
Nedeni: Macarların Osmanlıya karşı saldırgan tavır almaları 
Sonuç: Osmanlı Devleti, Belgrat kalesini Avrupa seferlerinde üs olarak kullandı.
b- Mohaç Meydan Muharebesi (1526):
Nedenleri:
 1. Belgrat'ın fethi sonucu Osmanlı-Macar ilişkilerinin iyice bozulması
 2. Alman Kralı Şarlken’e esir düşen Fransız Kralı Fransuva'nın Kanuni'den yardım istemesi
Sonuçları:
1. Budin dahil Macaristan alındı.
2. Fransa Kralı esaretten kurtuldu.
3. Osmanlının Orta Avrupa’daki egemenliği   güçlendi
4. Osmanlı – Avusturya komşu olması   Osmanlı-Avusturya mücadelesini  doğurdu. 
B- Osmanlı-Avusturya İlişkileri
a- I.Viyana Kuşatması (1529):
Nedeni:
 1.Macar topraklarında hak iddia eden Avusturya kralı Ferdinand’ın Budin’e saldırması  nedeniyle Kanuni'nin Budin’e girdi. Ancak, Ferdinand Kanuni’nin karşısına çıkmaya cesaret edemedi.
2.Kanuninin Avusturya sorununu çözmek istiyordu.
Sonuçları:
1.Viyana’nın güçlü bir kale olması ,kış mevsiminin gelmesi ve  ağır topların götürülmemesi yüzünden Viyana alınamadı.
b- Alman Seferi (1532):
Nedeni: Ferdinand, Alman İmparatoru Şarlken’e güvendiği için Budin’i tekrar kuşatınca Kanuni  Şarlken’i savaşa çağırarak Alman seferine çıktı.
Şarlkenin Kanuni’ye karşı koyamadığı için Avusturya’nın isteğiyle  İstanbul Anlaşması yapıldı.
c- İstanbul Antlaşması (1533):
Sonuçları:
1 Avusturya Kralı, Osmanlı sadrazamına eşit  sayılacaktı.Böylece Osmanlı üstünlüğünü kabul edildi.
2 Ferdinand, Yanoş’un Macar krallığını tanıyacak
3.Avusturya Osmanlıya vergi ödeyecek.
4.Osmanlı Devleti  gücünün zirvesinde
d- Zigetvar Seferi (1566):
Nedeni: Avusturya’nın vergisini ödememesi 
Sonuç: Kanuni 13. ve son seferine çıktı. 
Zigetvar Kalesi kuşatıldı. Kanuni’nin vefatından bir gün sonra alındı.
C- Osmanlı-Fransız İlişkileri ve Kapitülasyonlar (1535)
Nedeni: 
  1.Kanuni’nin Fransız Kralı Fransuva’yı kurtarması 
  2.Avrupa Hristiyan birliğini parçalamak,
  3.Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak    4.Fransız limanlarından yararlanmak 

için kapitülasyonlar verildi.
Not:1740’ta I.Mahmut  kapitülasyonları sürekli hale getirdi. 
II-DOĞUDAKİ GELİŞMELER 
İranla yapılan savaşlar ve barışlardır.
Nedenleri:
1.Osmanlının batı seferlerini fırsat bilen İran’ın sık sık arkadan saldırması
2-İran’ın Avusturya ile ittifak kurmaya çalışması.
Sonuçları:
Kanuni İran üzerine üç sefer düzenlemiştir. 
 Amasya Anlaşması imzalandı. (1555)
Amasya Anlaşmasının Sonuçları:
1. Doğu Anadolu, Irak, Tebriz ve Bağdat  Osmanlıya bırakıldı.
2. Osmanlı Devleti ile İran arasındaki ilk  anlaşmadır.
3. Osmanlı – İran arasındaki mücadelelere uzunca bir süre ara verilmiştir.
III-DENİZLERDEKİ GELİŞMELER
a- Rodos Adasının Fethi (1522)
Nedenleri:
1.Rodos taki şövalyelerin Osmanlı ticaret gemilerine zarar vermeleri 
2.Rodos un jeostratejik konumu
b-Cezayir’in Osmanlı Yönetimine Girmesi (1533)
Kanuni 

Cezayir Beyi  Hızır Reis’i İstanbul’a çağırdı ve   Kaptan-ı Deryalık karşılığında 
 Cezayirin  Osmanlıya katılmasını ve Beylerbeyiliği’ne de Hayrettin Paşanın ( Hızır Reisin) getirilmesi  teklifini yaptı ve o da kabul etti.
c-Tunus'un ilk Fethi(1535)d- Preveze Deniz Savaşı (1538)
Nedenleri:
1. Osmanlıların Ege Denizi’ni egemenlik   altına almaları
2. Osmanlıların Korfu adasını kuşatması
Taraflar: 
Andrea Dorya komutasındaki Haçlı Donanması & Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması
Sonuçları:
1. Akdeniz bir Türk gölü haline geldi.
e- Trablusgarp’ın Fethi (1551)
Turgut Reis tarafından alınmıştır. Turgut Reis Trablusgarp Beylerbeyiliği’ne getirildi.
f- Cerbe Deniz Savaşı (1559)
Nedeni: Turgut Reis’in Haçlıların elindeki  Cerbe Adasını kuşatması  
Sonucu: Batı Akdeniz deki Türk üstünlüğü tartışılmaz hale geldi.
g-Malta Kuşatması (1565)
Avrupa Devletlerinin askeri üs  yaptığı ada kuşatılmışsa da alınamamıştır.
h- Sakız Adasının Fethi(1566)
Cenevizlilerin Ege'de ki son kolonisi kuşatmayla savaşsız fethedildi. 
Sonuç olarak Ege Adaları ve kıyıların güvenliğinde önemli bir adım atılmış oldu.
ı- Kıbrıs'ın Fethi (1571)
Nedenleri: 
1. Doğu Akdeniz'in güvenliği
2.Adadaki Venediklilerin Haçlı korsanları koruması
Sonuç: Doğu Akdenizde Osmanlı egemenliği    kesinleşti.
i- İnebahti Deniz Savaşı (1571)
Nedeni: Kıbrıs'ın Fethi
Sonuç: İlk büyük deniz yenilgisi
j-Tunus'un yeniden fethi(1574)k-Fas Osmanlı himayesine girdi (1576)
Sonuç: 1.Akdeniz'in güneyinde Osmanlı egemenliği kesinleşti   
2. Osmanlı sınırları batıda Atlas Okyanusuna   ulaştı.  
l- Hint Deniz Seferleri (1538-1553)
Nedenleri:
1. Portekizlilerin, Müslüman tüccarların ticaretini engellemesi
2. Portekizlerin Basra Körfezi ve  Kızıldeniz de hakim olma çabaları
3. Hindistan’daki Gücerat hükümdarının  Kanuni’den yardım istemesi
4.Kanuni’nin Baharat Yolu’nun  güvenliğini sağlamak istemesi
Kanuni’nin isteği ile Hindistan’a dört sefer yapıldı. Seferler genellikle Osmanlının istediği başarıyı elde edememesiyle  sonuçlandı. Bu seferleri Hadım Süleyman Paşa, Piri Reis, Murat Reis ve Seydi Ali Reis yaptılar.
İstenen Başarının Elde Edilememesinin Nedenleri:
1-Seferlere gereken önemin verilmemesi
2-Osmanlı gemilerinin okyanuslara dayanıklı büyüklükte olmaması
Sonuçları:
1.Arap Yarımadası,Yemen, Sudan sahilleri,Kızıldeniz,Basra Körfezi ve Habeşistan’ın bir kısmı Osmanlıya katıldı. 
2..Portekiz’in Hindistandaki faaliyetleri engellenemedi. 

Kapitülasyonlar (Detaylı Anlatım)

İlk defa 1352 yılında Cenevizlilere verilen Kapitülasyonlar, yabancı ülke tüccarına Osmanlı topraklarında ticaret yapma hakkı veriyordu. Ancak Osmanlı Devleti ticaret imtiyazlarını siyasi ve diplomatik menfaatleri çerçevesinde kullanarak ittifak yapacağı devletlere vermişti.

İlk Fransız Kapitülasyonu, Kıbrıs seferi öncesinde 1569 yılında verildi. Katolik dünyasına ve Papa ambargosuna karşı ittifak sağlamak için Protestan olan İngiltere’ye 1580′de, Hollanda’ya   1612′de Kapitülasyonlar verildi.

Osmanlı Devleti'nin 15. ve 16. Yüzyıllarda İzlediği Siyaset ve Etkileri

Roma Katolik kilisesi İslam Dünyasının lideri olarak gördüğü Osmanlı Devleti'ni yıkmak için çeşitli  ittifaklar kurdu.

Osmanlı Devleti buna karşı şu stratejileri  uyguladı:

1.Roma Katolik Kilisesini yalnızlaştırmak

2. Avrupa Hristiyan Birliğini parçalamak.

3.Fethedilen yerlerde adaletli ve hoşgörülü bir yönetim uygulamak . (Bu, Boşnaklarda ve Arnavutlarda islamın kabulünü sağladı.)

4.Katoliklere karşı Ortodoksları ve Ortodoks Patrikhanesini  himaye etmek.

5.Reform hareketlerine destek vermek.
6.Kuzey Afrika'da İspanyol ve Portekiz yayılmacılığına karşı müslümanları korumak ve himaye altına almak.

Akdeniz'de Osmanlı Hakimiyetinin Kurulması

Osmanlı  denizciliğinin temeli, sahil beylikleri olan Karesioğulları, Aydınoğulları,Candaroğulları, Saruhanoğulları ve Menteşeoğulları  beyliklerinin alınmasıyla oluşturuldu.

Rumeli'ye geçilince donanma daha gerekli bir ihtiyaç oldu.Bu sebeple Yıldırım Bayezid , Gelibolu'da yeni bir tersane inşa  etti.

Mehmet Çelebi  döneminde  Venediklilerle ilk deniz savaşı  yapılarak tecrübe kazanıldı.

Fatih,İstanbul'un fethi için kurduğu 400 gemilik  donanmayı  İstanbul  fethinin yanısıra  Trabzon Rum İmparatorluğu'nun ,Kırım ve Kefe'nin fethinde de  başarıyla  kullandı.

II.Bayezid,Osmanlı  donamasına  yeni tekniklerle üretilen kadırga ve kalyonlarla  destekleyerek güçlendirdi.Bunun neticesinde Kili, Akkerman'ın alınmasıyla Karadeniz'de ;,Modon,Koron ve Navarin'in alınmasıyla Akdeniz'de hakimiyet güçlendi.

Yavuz döneminde Mısır alınınca Doğu Akdeniz'de güçlü kalmak için donanma güçlendirildi.Bu sebeple Haliç'teki tersane Galata'dan Kağıthane'ye  kadar  genişletildi.Bu  tersaneye  merkezi tersane anlamında "Tersane-i  Âmire" denildi.

Denizlerdeki  bu güçlenme, deniz ticaretinde  güçlenmeyi, o da ekonomik gücü getirdi.Ayrıca bu durum kültürel  etkileşime de  sebep  oldu.

Kanuni  döneminde herşey gibi  donanma da altın çağını yaşadı.Osmanlı Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika'nın tamamına hakim hale geldi.

Coğrafi Keşifler’in Osmanlı Devleti’ndeki Etkileri:

1.Avrupa’nın Osmanlı Devleti’ne bağımlılığı azaldı.

2.Akdeniz limanlarının önem kaybetmesi, Osmanlı Devleti’nin ticari gelirlerini azalttı.

3.Osmanlı topraklarında ticaret ile uğraşan köy ve kasabalarda ekonomik durum zayıfladı.
4. Coğrafi  keşiflerle Avrupa'ya gelen altın ve gümüş,  Osmanlı parasının değerinin düşmesine ve enflasyona yol açtı.
5.İpek yolunun geçersiz hâle gelmesi , Orta Asya Türk Hanlıklarının ekonomik açıdan zayıflayıp Rus işgaline düşmelerine sebep oldu.

6.Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşifler’in olumsuz etkilerini önlemek için;

  A.Süveyş Kanalı Projesi’ni gerçekleştirmek istedi. Fakat bu ancak 1869’da ve yabancı yatırımcılarca gerçekleştirilebildi.

        B.Hint Okyanusu'nda Portekizliler ile savaştı fakat üstünlük kuramadı.Ancak, Kuzey Afrika'da Vadi'sseyl savaşında ağır yenilgiye uğrattı.

    C.Don – Volga Kanalı Projesi’ni gerçekleştirerek ipek Yolu’nu tekrar canlandırmak istediyse de  bu da yapılmayınca başarılı olmadı.

   D.Akdeniz limanlarını yeniden canlandırarak gümrük gelirlerini artırmak için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar verdi.

Beylikten Devlete (1300-1453)

1-) XIV. Yüzyıl Başlarında Yakın Doğu ve Balkanlar
a-  Türkiye Selçuklu Devleti: Kösedağ Savaşı’ndan sonra (1243) Türkiye Selçukluları sosyal, siyasal, ekonomik yönden Moğolların (İlhanlıların) egemenliğine girdiler. Türkmen Beyleri Anadolu’nun batısına yönelip beylikler kurdular ve Anadolu’da Türk siyasi birlik bozuldu.

b- Balkanlar ve Avrupa: XIV. yüzyıl başlarında siyasi birliklerini kuramayan Avrupa devletleri, feodalite (derebeylik) sistemi ile yönetilmekteydi. En güçlü devlet Kutsal Roma-Germen İmparatorluğuydu. Balkanlarda dini ve siyasi birlik yoktu. Çok sayıda mezhep ve etnik grup mevcuttu. Katolik ve Ortodoks Hristiyan mez­hepleri arasında çatışmalar yaşanmaktaydı. Özellikle Katolik Macarlar, Balkanları ele geçirerek Ortodoks Devletleri, mezhep değiş­tirmeye zorluyordu. İngiltere ve Fransa önemli iki devletti.

c- İlhanlı Devleti: Cengiz Han’ın torunu Hülagü tarafından İran’da kurulmuştu. Abbasilere son verdiler.

d- Bizans İmparatorluğu: Taht kav­gaları nedeniyle Bizans imparatorluğunu askeri, siyasi, ekono­mik anlamda zor duruma düşürmüştü. Bizans, eski gücünde değildi.

e- Memluk Devleti: Baharat yolunun ve Abbasi Halifesinin Memluklerde olması bu devleti güçlendirdi.

2-) Kayıların Anadolu’ya Gelişi ve Yerleşmesi 

Osmanlı Devletini Oğuzların Bozok kolunun Kayı Boyu kurmuştur. Moğolların Orta Asya’yı istilası üzerine Anadolu’ya büyük Türk göçü başladı. Kayılar, Söğüt ve Domaniç bölgesine yerleşti. (Damgaları ok ve yay)

Osmanlı Devleti’nin büyüme nedenleri:

a) Anadolu’da esnaf teşkilatı olan Ahilerin desteği­ni yanına aldı.

b)Anadolu’ya gaza yapmak için gelen Gaziyanırum adı verilen Türkmen topluluklarını etrafında topladı.

c) Bizans Tekfurlarının halka baskı yapması gayrimüslimlerin Osmanlı hoşgörüsüne sığınması

d)Türklere karşı değil Hristiyanlara karşı gaza ve cihat politikası uygulaması.

e)Coğrafi konumu ve merkeziyetçi yapısı da etkili olmuştur.

f) Tımar ve İskan Politikası ile Sancak ve Devşirme Sistemi etkili olmuştur.

Osman Bey Dönemi

Ertuğrul Gazinin ölümü üzerine Kayı Boyunun başına geçti. İlk olarak Karacahisar’ı alarak burayı beyliğin merkezi yaptı. Ardından Ahi Liderlerinden Şeyh Edebali’nin kızı ile evlendi. Türkmenler üzerinde söz sahibi olan Ahi Teşkilatı Osmanlı’nın kurulmasında önemli rol oynadı. İlk Osmanlı padişahı yani kurucusudur. İlk Osmanlı Parası’nı bastırdı.

★ İlk Fethiler:  Osman Bey, Yarhisar ve Bilecik’i fethettikten sonra beyliğin merkezini Bilecik’e taşıdı. (1298) Osman Bey 1299 yılında bağımsızlığını ilan etti ve Yundhisar ile Yenişehir topraklarını fethedip İzmit’e yaklaştı. Osman Bey Türk töresinde olan “Fetheden fethettiği yerin sahibidir” anlayışına dayanarak aldığı yerleri oğullarına, kardeşlerine ve silah arkadaşlarına dirlik olarak verdi. Osman Bey 1302 yılında Bizans ile ilk savaş olan Koyunhisar savaşını yaptı ve İzmit’in yolu açıldı. 

Orhan Bey Dönemi: Osman Bey’in asıl amacı Bursa’yı almaktı ama ömrü yetmedi kuşatmayı oğlu devam etti ve Orhan Bey 1326 yılında Bursa’yı alıp burayı başkent yaptı. Bizans’ın Marmara’nın güneyindeki etkinliği kırıldı. İpek Sanayisi Osmanlı’ya geçti.

★ Maltepe (Palekenon) Savaşı; Osmanlıların İznik’i kuşatması üzerine Bizans İmparatoru orduyu gönderdi. Bunun üzerine Orhan Bey Kuşatmayı kaldırıp Bizans üzerine yürüdü ve Maltepe’de (Palekenon) yapılan savaşı Osmanlı kazandı.

★ İznik (1331) ve İzmit’in (1337) Fethi ile Osmanlının sınırları genişledi. Bizans’a yapılacak seferlere askeri üs yapıldı.

★ Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlılara Katılması: Osmanlı Devleti’ne katılan ilk beylik Karesioğulları Beyliği oldu. Böylece Anadolu Türk Siyasi biriliğinin sağlanmas yolunda ilk adım atılmış oldu. Osmanlılarda denizcilik faaliyeti başladı ve Osmanlıların Rumeli’ye geçişi kolaylaştı.

♥ Orhan Bey Kimdir? Orhan Bey Bizans İmparatoru kızı ile evlenmiştir. Osmanlı Devleti’ni Osman Bey kurmuştu ama onu teşkilatlandıran ve devlet haline getiren Orhan Bey idi. Teşkilatçı ve askeri dehası olan biriydi. Dönemin ünlü seyyahlarından İbni Batuta, onu; “Türkmen hükümdarlarının en ulusu” diye nitelendirmişti 

3-) Balkanlardaki Fetihler 

Çimpe Kalesinin Alınması (1353): İmparator ol­mak isteyen Saray Bakanı Kantakuzenos Osmanlı’dan yardım istedi. Sırp ve Bulgarlara karşı tekrar yardım isteyince bu yardımların karşılığında Bizans, Rumeli’deki Çimpe Kale­sini Osmanlılara verdi. 

1. Murat Dönemi: I. Murat, Balkanlarda ilerleyişi hızlandırmak içinEdirne’yi almalıydı. Sazlıdere Savaşıile Edirne’yi fethetti. Edirne başkent oldu. Böylece Balkanlarda ilerleyiş kolaylaştı. Artık Osmanlı’yı Balkanlardan atmak için Haçlı birlikleri kurulacaktı. Filibe ve Gümülcine’nin alınmasından sonra da artık Bizans’ın kara bağlantısı kesilmiş tam ortada kalmıştı.

★ Sırp Sındığı Savaşı (I. Çirmen) : Edirne’nin alınması üzerine Papa V. Urban’ın teşvikiyle Avrupa’da Haçlı birliği kuruldu. Savaşı Osmanlılar kazandı. Türklerin Balkanlar’da genişleme ve ilerlemesi hız kazandı.

★ II.Çirmen Savaşı (1371): Sırpsındığı Savaşı’nın intikamını almak isteyen Sırplar Osmanlı’ya savaş açtılar. Çirmen mevkiinde yapılan savaşta Sırplar yenildi. Yeni fethedilen topraklara Türkmenler yerleştirildi.

★ I. Kosova Savaşı (1389): Lala Şahin Paşa Ploşnik’te, Sırp ve Bosnalı kuvvetlere yenilince Balkan Devletleri yeni bir Haçlı ordusu hazırladı. Kosova’da yapılan savaşta Osmanlı ordusu kısa sü­rede haçlı ordusunu bozguna uğrattı. Osmanlıların ilk büyük zaferidir. I. Murat savaş alanını gezerken bir Sırplı asker tarafından hançerlenerek şehit edildi. Osmanlılar ilk kez bu savaşta top kullandı. İlk defa Anadolu Beylikleri Osmanlı Devleti’ne yardım gönderdi.

♥ I. Murat Kimdir? Az ve öz konuşurdu. Alimlere ve ilim adamlarına çok nazikti. Disiplinli sözüne sadıktı. Osmanlı Devlet yöneticileri içerisinde ilk defa “Sultan” unvanını kullanmıştır. Tarihçi Gibbons “Padişahlığı boyunca Hristiyanlara Papalıktan daha iyi muamele etmiştir” diyerek onun engin hoşgörüsünü vurgulamıştır. Balkanlardaki fetihlerle Osmanlı temellerini attı.

Yıldırım Beyazid Dönemi

★ İstanbul’un Kuşatılması: Bizans’ın Avrupa’yı kışkırtması ve Karamanoğulları ile ittifak yapması üzerine İstanbul kuşatıldı. Haçlı ordusunun Bizans’a yardım amacıyla Niğbolu kalesini kuşatması üzerine İstanbul kuşatması kaldırıldı. Ardından Niğbolu zaferinden sonra tekrar kuşattı ve Bizans’a gelebilecek yardımları kesmek için Anadolu Hisarını (Güzelcehisar) yaptırdı. Toplamda 4 kez kuşatılmıştı ancak son kuşatma da Timur tehlikesinden dolayı kuşatma kaldırılmasına rağmen Bizans ile istenilen bir antlaşma imzalanmıştı. Bu antlaşmaya göre; 

* İstanbul’da bir Türk mahallesi kurulacak ve cami yapılacaktı.

* Türklerin davalarına bakması için bir kadı tayin edilecekti.

* Bizans her yıl vergi verecekti.

★ Niğbolu Savaşı (1396): Bulgaristan’ın büyük bir kısımı Osmanlı topraklarına katılması ve Bizans’ın kuşatılması üzerine Papa’nın gayretleriyle bir Haçlı Ordusu kuruldu. Macar Kralı Sigismund komutasındaki Haçlı ordusu Niğbolu Kalesini kuşattı ve Yıldırım haberi alır almaz İstanbul kuşatmasını kaldırdı ve Niğbolu’da Haçlıları bozguna uğrattı. Niğbolu zaferi sonucunda;

• Halife savaşı kazandığı için Yıldırım Beyazıd’a “Sultan–ı İklim-i Rum” unvanını verdi. (Anadolu’nun Sultanı)
• Osmanlıların İslam dünyasındaki prestiji arttı.
• Macarlar etkisiz duruma geldi.
• Eflak ve Boğdan Osmanlı üstünlüğünü tanıdı ve Bulgaristan Krallığına tamamen son verildi.
• Balkanlarda güvenliği sağlayan Yıldırım Beyazıd Türk birliğini sağlamak için Anadolu’ya yöneldi.

İskan Politikası

İskan Politikası ile Osmanlı fethettiği Balkan topraklarına dervişlerin önderliğinde Anadolu’dan getirttiği bir kısım Türkmenleri yerleştirmiştir. Böylece;

* Fethedilen bölgelere Türklerin yerleştirilerek o bölgenin askeri ve sosyal yönden güven­liği sağlandı.

* Göçebe Türkmenlerin yerleşik hayata geçmesi sağlandı.

* Boş araziler değerlendirilip tarım yapıldı. Bölge halkına daha rahat bir yaşam sunularak bölge halkının bağlılıkları sağlandı.   

* Fethedilen yerler Türkleştirildi.

İskân Siyasetinde Dikkat Edilen Hususlar;

* Göçmen ailelerin bütün ihtiyaçları devlet tarafın­dan karşılanarak yerleşme faaliyetleri kolaylaştı­rılmıştır. 

* Göçmen ailelere vergi affı getirilerek göç teşvik edilmiştir.

* Askeri bakımdan stratejik öneme sahip bölge ve şehirlerin Türkleştirilmesine öncelik verilmiştir.

* Öncelikle konar-göçer Türkmenler yerleştirilerek onların yerleşik hayata geç­mesi sağlanmıştır.

* Göç alınan bölgelerde daha çok anlaşmazlık içe­risinde olan ailelerden biri göçe tabi tutulur ve anlaşmazlıklar giderilirdi.

* Huzur ve güvenliğin devamı için göçmenlerin ge­çerli bir neden olmadan eski yerlerine dönmeleri­ne izin verilmemiştir.

4-) Anadolu’da Siyasi Birliği Sağlama Faaliyetleri 

Anadolu’da Türk siyasi birliğini kurma çalışmaları Orhan Bey döneminde başladı. Bu amaçla ilk olarak Karesi Beyliği alındı. I.Murat döneminde ise barışçıl bir politika izlendi. I. Murat oğlu Yıldırım Beyazıd ile Germiyanoğulları Beyinin kızını evlendirdi. Bu evlilik ile Kütahya, Simav, Tavşanlı çeyiz olarak Osmanlılara geçti. I. Murat Hamitoğullarından da para karşılığı Akşehir, Beyşehir, Yalvaç ve Isparta’yı aldı. Yıldırım Beyazıd döneminde de Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Meneteşeoğulları, Germiyanoğulları, Karamanoğulları, Hamitoğulları, Eretna Beyliği Osmanlı topraklarına katıldı. 

Ankara Savaşı (1402) ve Fetret Devri: Timur ile Beyazıd arasında mektuplaşmalar yaşandı. Ağır hakaretlere varan mektuplaşma olayı Sivas’ın yağmalanması ile devam etti. Aslında Doğu seferine çıkacak olan Timur’un arkasında güçlü bir devlet bırakmak istememesi nedeniyle Osmanlı devletine saldırdı. İki ordu Ankara’nın Çubuk Ovasında karşılaştı. Osmanlı savaşı kaybetti. Beyazıd esir düştü. Bu savaş sonucunda;

• Anadolu Türk birliği bozuldu ve Osmanlı’ya daha önce katılmış beylikler yeniden kuruldu (Karesi Beyliği hariç).
• İstanbul’un alınması gecikti, Bizans’ın ömrü uzadı.
• Osmanlı fetihlerinin uzun süre duraklamasına sebep oldu.
• Timur bir süre Anadolu’ya hakim oldu.
• Osmanlı siyasi tarihinde Fetret Dönemi başladı.
• Balkanlardaki Türk ilerleyişi kısa bir süreliğine durdu.
• Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.

* Yıldırım’ın esir düşüp ölmesinden sonra oğulları arasında taht kavgaları başladı. Timur, Yıldırım Beyazıd’ın son verdiği Anadolu Beyliklerini tekrardan kurduttu ve Anadolu Türk siyasi birliği tekrardan bozuldu. Timur, Ankara Savaşı’ndan sonra Anadolu’da ken­disine karşı askeri ve siyasi bir tehlikenin meydana gelmemesi için Osmanlı Devleti’ni Yıldırım Bayezit’in oğulları arasında paylaştırmıştır. 1402’den 1413 yılına kadar süren ve taht müca­deleleriyle geçen bu döneme Fetret Devri denir. Mehmet Çelebi devleti tekrardan toparladı. Bu nedenle I. Mehmet, Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu sayılır. Bu süreçte Anadolu’da çok fazla toprak kaybı yaşanmışken Balkanlarda toprak kaybı yaşanmamıştır. Bunun en önemli nedenleri ise Balkanlarda güçlü bir siyasi otoritenin olmayışı, Osmanlı’nın burada uyguladığı hoşgörü politikası ve iskan politikasının sonuçlarıdır.

I. Mehmet Çelebi Dönemi

Mehmet Çelebi Anadolu’da Türk Siyasi Birliğini yeniden sağlamak düşüncesindeydi. Birçok şehri tekrardan ele geçirdi. Bu dönemde Şeyh Bedrettin Anadolu’da meydana gelen karışıklıklardan faydalanarak kendi düşüncesini yaymaya başladı. Şeyh Bedrettin’in düşünceleri Osmanlı İslam anlayışına tersti. Şeyh Bedrettin isyanı bastırıldı ve idam edildi. Şeyh Bedreddin isyanı Osmanlı Devleti’nde ilk dini ve sosyal içerikli isyandır. Bu dönemde yaşanan bir diğer iç olay da kardeşi Mustafa Çelebi İsyanıdır. Bu isyanı bastırdıktan sonra kardeşi Mustafa Çelebi Bizans’a sığınmıştır. Mehmet Çelebi öldükten sonra II. Murat döneminde tekrar isyan edecektir. Mehmet Çelebi, Balkanlara yöneldi burada da Eflak ve Bosna’da Osmanlı egemenliğini kurdu. Osmanlı ticaret gemilerine saldıran Venedik donanması ile savaşıldı. Bu savaştan başarılı olunamadıysa da Osmanlı bu savaşlarda tecrübe kazandı.

II. Murat Dönemi

★ Edirne-Segedin Antlaşması (1444): Karamanoğullarının isyanını bastıran II. Murat tekrar Sırplarına üstüne yürüdü. Ardından Osmanlı akıncıları Balkanlarda yenilince Avrupalılar Haçlı ordusu oluşturdu. Bunun üzerine II. Murat barış istedi. 1444’te Edirne-Segedin Antlaşması imzalandı. Buna göre;

* Sırp Krallığı yeniden kurulacaktı ve Sırplar, Osmanlı’ya vergi verecekti.

* Eflak, Osmanlılara vergi vermek kaydıyla Macaristan’ın kontrolüne bırakılacaktı.

* Antlaşma 10 yıl geçerli olacaktı. 

* Tuna Nehri sınır olacaktı.

* İki taraf antlaşmaya uyacaklarına dair kutsal kitaplarına yemin edeceklerdi. 

★ Varna Savaşı (1444): Küçük yaşta II. Mehmet’in tahta geçmesi üzerine, Macar Kralı Ladislas önderliğinde bir Haçlı ordusu oluşturuldu. Edirne-Segedini bozarak Haçlı ordusu kuran Avrupalılar, Osmanlıya yenildi. Savaşın sonunda;

* Hıristiyan Haçlı dünyasının Bizans’ı kurtarma giri­şimlerinin sonuncusu olmuştur.

* Osmanlı Devleti bu savaşla kötü gidişe son vermiştir.

★ II.Kosova Savaşı (1448): Rumeli’deki ilerleyişini sürdürürken Arnavutluk’ta İskender Bey isyan etti. Bu isyanla uğraşırken Avrupalılar Varna’nın intikamını almak için tekrardan Haçlı ordusu kurdu ve Haçlılar yine bozguna uğradı. Böylece;

* II. Murat, Mora ve Yunanistan’da Türk egemenliğini yeniden kurdu.

* Sırp kralı tekrar Osmanlı himayesine girdi. Bu savaştan sonra Türkler taarruza, Haçlılar savunmaya çekilmiştir.

* Türklerin Balkanlardan atılamayacağı kesinleşti.

Türk İslam Tarihi

TÜRKLERİN İSLÂMİYET’E GİRİŞİ

▪Hz.Ömer’in Sasani Devletini yıkmasıyla beraber Türkler ile Araplar komşu oldu.

▪Hz.Osman zamanında Türkler ile Araplar ilk mücadelelerini etmişlerdir.

▪Emevilerin Arap milliyetçiliği politikası izlemeleri, İslamiyet’in Müslümanlar arasında yayılmasını önlemiştir.

▪Abbasilerin Türklere değer vermesi ile Arap ve Türkler arasındaki ilişkiler daha da gelişmeye başladı.

▪Talas savaşında (751) Türkler, Çinlilere karşı Arapları desteklemişlerdir.

 Talas Savaşının Önemi:

▪Orta Asya Çin egemenliğine girmekten kurtuldu.

▪İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başladı.

▪Bu olay Türk İslam Tarihinin başlangıcı oldu.

▪Müslümanlığı kabul eden ilk Türk boyu Karluklardır. Bunu Yağma ve Çiğil Türkleri takip etmiştir.

▪Talas savaşı kağıt, matbaa, barut ve pusula gibi teknik buluşların dünyaya yayılmasında etkili oldu.

Türklerin İslamiyet’e Girmelerinin Nedenleri:

▪Eski Türk dini ile Müslümanlık arasın daki benzerlik,

▪Türk toplumu yapısının İslamiyet ile bağdaşması,

▪İslam Medeniyetinden Türklerin etkilenmesi,

▪Çin ve Müslümanların arasında kalan Türklerin, tarihi düşmanlarına karşılık Müslümanları tercih etmeleri,

▪ Türklerin Müslüman tüccarlar ile ticaret yapması,

▪ Abbasiler’in ırkçı bir politika takip etmemesi,

 Türklerin İslamiyet’e Hizmetleri:

▪İslamiyet’in yayılmasında etkili oldular.

▪Haçlı seferlerine başarıyla karşı koydular.

▪Halifeliği dış tehlikelere karşı korudular

▪İslam ülkelerinde bilimin gelişmesini sağladılar.

KARAHANLILAR (840-1212)

▪Karahanlı Devleti, Karluk, Yağma ve Çiğil adlı Türk boylarından meydana gelmekteydi.

▪Bilge Kül Kadir Han tarafından Batı Türkistan da kurulmuştur.

▪Satuk Buğra Han zamanın da İslamiyet’i kabul ettiler. Karahanlılar ilk Türk Müslüman devletidir.

▪Karahanlılar, Gazneliler ile birleşerek Samanoğullarına son verdiler. Gazneliler ile de  mücadele etmişlerse de yenilmişlerdir.

▪ İlk ticari amaçlı kervansaraylar Karahanlılar tarafından yapılmıştır.

▪ Resmi dil olarak Türkçe’yi kullanmışlardır.

▪Türk İslam Tarihine ait ilk edebi eserler, bu dönemde ortaya çıkmıştır.

   Eser                                    Yazarı

-Kutadgu Bilig  ————-Yusuf Has Hacip

-Divan-ı Hikmet ———–Ahmet Yesevi

-Divan-ı Lügat-i Türk —–Kaşgarlı Mahmut

-Atabet-ül Hakayık ——–Edip Ahmet Yükneki

 ▪Devletin en parlak zamanı, Yusuf Kadir Han zamanıdır.

▪Yusuf Kadir Han’ın ölümünden sonra devlet Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı.

▪Doğu Karahanlılara Karahitaylar, Batı Karahanlılara ise Harzemşahlar son vermiştir.

 GAZNELİLER (963-1187)

▪ Samanoğullarının Horasan Valisi Alp Tekin, bu devletin zayıflamasından yararlanarak Afkanistan’da ki Gazneşehrine egemen olarak devletini kurmuştur.En parlak dönemi Gazneli Mahmut zamanıdır.

▪Gazneli Mahmut, Hindistan’a 17 sefer yaptı. Bu seferlerde büyük başarı kazandı ve Hindistan da İslamiyet yayılmaya başladı.

▪Gazneli  Mahmut, Karahanlılar ile birleşerek Samanoğulları’na son verdi.

▪Gazneli Mahmut Abbasi Halifesini, Şii Büveyhioğullarının baskısından kurtardığı için halife, Mahmut’a “Sultan”ünvanını verdi. Böylece Gazneli Mahmut, Sultan ünvanını kullanan ilk Türk hükümdarı olmuştur.

▪Sultan Mesut dönemin de, Tuğrul ve Çağrı Bey komutasındaki Selçuklular ile Dandanakan Savaşıyapıldı(1040).Gazneliler bu savaştaki yenilgiden sonra,  bir daha toparlanamayarak yıkılışa geçtiler.

▪Gazneliler, Gurlular tarafından yıkıldı.

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)

A-Kuruluş Devri

▪Selçuklular, Oğuzların Üçok kolunun, Kınık Boyu’na mensuptur.

▪Selçukların atası kabul edilen Dukak, Oğuz Yabğu Devletinde Subaşıydı. Dukak’ın ölümünden sonra yerine Selçuk Bey geçti.

▪Selçuk Bey, Oğuz Yabğusu ile arası açılınca, kendine bağlı kuvvetlerle Cent şehrine yerleşti. Burada İslam dinini kabul etti.

▪Selçuk Bey’den sonra yerine oğlu Arslan Yabğu ğeçti. Gazneli Mahmut, Arslan Yabğu’yu yakalatarak hapsettirdi.

▪Arslan Yabğu’nun ölümünden sonra Selçukluların başına Selçuk Bey’in torunları olan Tuğrul ve Çağrı Bey geçti.

▪Tuğrul ve Çağrı Bey Gazneliler ile Dandanakan Savaşını yaptılar(1040).

Dandanakan Savaşı’nın Sonuçları:

1-Gazneliler yıkılış dönemine girerken Selçuklularda yükselme dönemi başladı.

2-Devletin merkezi Nişabur dan Rey’e taşındı.

3-Tuğrul Bey sultan ilan edildi ve Selçuklu Devleti resmen kuruldu.

▪Bu dönemde Selçuklular Bizans ile Pasinler Savaşını yaptı (1048). Bu savaş Selçukluların Bizans ile yaptığı ilk savaş ve ilk zaferdir.

 B- Yükselme Devri

▪Tuğrul Bey’in ölümünden sonra yerine Alp Arslan geçti.

▪ Alp Arslan Kars, Gürcistan ve Ani Kalesini ele geçirdi.

▪ Bizans ordusu Türk akınlarını durdurmak ve Türkleri Anadolu dan atmak için Türkler ile Malazgirt Savaşınıyaptı(1071).

Malazgirt Savaşının Önemi :

1-Anadolunun kapıları Türklere açıldı.

2-Türkiye tarihi bu savaşla başladı.

3-Bizans vergiye bağlandı .

▪ Alp Arslan dan sonra oğlu Melikşah hükümdar oldu.

▪ Melikşah zamanı Selçuklular’ın en parlak dönemidir.

▪Vezir Nizam’ül Mülk, Nizamiye Medreselerini ve İkta sistemini kurarak devletin yükselmesinde önemli rol oynadı.

 C- Yıkılma Devri

▪Melikşah’ın ölümünden sonra taht kavgaları başladı. Bu durum merkezi otoritenin zayıflamasına neden oldu.

▪Sultan Sancar’ın, Karahitaylılar ile yaptığı Katvan Savaşını (1141)  kaybetmesi devletin zayıflamasına zemin hazırladı.

▪Sultan Sancar’ın Oğuz isyanını bastıramaması ve ölmesi üzerine Büyük Selçuklu Devleti yıkıldı.

▪Devletin yıkılmasında: Haçlı seferleri, Türkmenlerin devlete küstürülmeside etkili olmuştur.

▪Büyük Selçuklu Devletinin zayıflamasından sonra bu aileye mensup kişiler; Anadolu Selçukluları, Suriye Selçukluları, Kirman Selçukluları, Irak Selçuklularını kurdular.

 KÜLTÜR VE UYGARLIK

1-Devlet Yönetimi

▪Ülke hanedan üyelerinin ortak malı idi. Bu durum devletlerin kısa sürede yıkılmasına neden olmuştur.

▪Devletin başında Sultan,Han,Hakan ünvanlı bir hükümdar bulunurdu.

▪Sultandan sonra en yetkili kişi Vezirdi. Sultanın eşi “Hatun” da yönetimde söz sahibi idi.

▪Sultandan sonra yerine oğlu hükümdar olurdu. Para bastırmak, hutbe okutmak hükümdarlık simgelerindendi.

▪Devlet işleri Divan adı verilen bir kurulda görüşülürdü.Divana Vezir başkanlık ederdi.

▪Ülke yönetim bakımından eyaletlere ayrılmıştı. Eyaletleri yöneten Şehzadelerin yaşları küçük ise yanlarına Atabeyler gönderilirdi. Atabey, şehzadenin askerlik, yönetim ve eğitim bakımından yetişmesini sağlardı.

▪Mahkeme, adalet ve hukuk işlerine Kadılar bakardı.

 2-Ordu

▪Onlu sisteme göre ordularını teşkilatlandıran Karahanlılar da orduyu Subaşı denilen ordu komutanı idare ederdi. Savaşlarda en çok kullanılan taktik “Turan Taktiği” idi.

▪Gazne ordusu farklı milletlerden oluşuyordu. Bu durum Gaznelilerin kısa sürede yıkılmasına neden olmuştur.

▪Selçuklu ordusu ise daha teşkilatlı idi. Büyük Selçuklular ordularını üçe bölmüşlerdi:

-Gulam Askerleri (Hassa Ordusu): Genellikle savaş sonunda esir edilen gençlerden oluşuyordu.Hükümdarın yanında bulunan ve maaş alan askerlerdi.

-İkta Askerleri: Selçukluların askeri teşkilatta yaptığı en önemli yeniliktir. Komutan veya askerlere hizmet karşılığı verilen topraklara “İkta” denirdi. İkta sahipleri bu toprakların karşılığında asker beslerlerdi. Bu askerlere “İkta Askerleri” denirdi. Bu uygulama ile devlet hazineden para harcamadan  güçlü bir orduya sahip olmuş, üretimde süreklilik, topraklarda güvenlik sağlanmıştır.

-Yardımcı Kuvvetler:Selçukluların egemenliğini tanımış devletlerin savaş sırasında gönderdiği kuvvetlerden oluşmaktaydı.

 3-Sosyal ve Kültürel Yaşam

▪Halk göçebeler, köylüler ve şehirliler olmak üzere üçe ayrılırdı. Göçebeler hayvancılıkla, köylüler tarım ve hayvancılık ile, şehirliler ise  ticaret ve sanatla uğraşırlardı.

▪Türk toplumunda ayrıcalıklı sınıflar yoktu. Toplumda sıkı bir yardımlaşma duygusu hakim idi. Yardımsever insanlar bir araya gelerek vakıflar kuruyorlardı.

 4-Dil Edebiyat ve Bilim

▪Türk İslam devletlerinde genel olarak resmi dil Farsça, bilim dili ise Arapça idi. Yalnız Karahanlılarda Türkçe hem resmi dil hem de bilim dili olmuştur.

▪Kaşgarlı Mahmut, Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin üstünlüklerini göstermek amacıyla “Divan-ı Lügat it Türk” ü yazmıştır.

▪Büyük Selçuklu veziri Nizam’ül Mülk , Alp Arslan’ın emri ile “Nizamiye Medreselerini” kurmuştur.