Mısır Sorunu ve Mehmet Ali Paşa İsyanı

Anahtar Kelimeler:Mısır,Yunan İsyanı,Girit,Adana,Suriye,Kütahya Antlaşması,Hünkar İskelesi Antlaşması,Nizip Antlaşması,Londra Antlaşması

Kavalalı Mehmet Ali Paşa;

• 1804 yılında Mısır valiliğine getirildi.
• Mısır’da birçok ıslahatlar yaptı.
• 1821’de Mora’da ortaya çıkan Rum isyanını bastırdı.
• Mora valiliği isteği reddedilince, Suriye ve Çukurova’ya girerek Kütahya’ya kadar ilerledi.
• Bunun üzerine II. Mahmut, Rusya’dan yardım istedi.

UYARI: Osmanlı Devleti, ilk defa kendi valisi ile savaştı. Mısır sorunu bir iç sorunken zamanla uluslar arası bir sorun haline geldi.

• 1833 yılında Rus donanması İstanbul’a geldi.
• 1833 yılında Kütahya Antlaşması imzalandı.
• Osmanlı Devleti, 1833’de Rusya ile Hünkâr İskelesi Antlaşması’nı imzaladı.

Kütahya Antlaşması (1833) :

• Mehmet Ali Paşa’ya Girit Valiliğine ek olarak Suriye Valiliği verilecektir.
• Oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde Valiliğine ek olarak Adana Valiliği verilecektir.
• Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti’ne vergi ödeyecektir.

Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833)

Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalandı.

• Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya savaş durumunda birbirlerine yardım edecektir.
• Osmanlı İmparatorluğu’na saldırı olursa, Rusya asker gönderecek, masrafları Osmanlı Devleti tarafından karşılanacaktır.
• Rusya’ya saldırı olursa Osmanlı Devleti Boğazları kapatacaktır.

Önemi:

• Osmanlı Devleti ile Rusya arasında ittifak kuruldu.
• Rusya, Karadeniz’de güvenliğini sağladı.
• Osmanlı Devleti, Boğazlardaki egemenlik haklarını kendi isteği doğrultusunda son kez kullandı.
• Boğazlar sorunu başladı.

Nizip Savaşı (1839)

• Kütahya Antlaşması, ne Osmanlı Devleti’ni, ne de Mehmet Ali Paşa’yı memnun etmişti.
• 1839 yılında Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti’ne ödemesi gereken vergiyi ödemedi.
• Mehmet Ali Paşa, aynı yıl bağımsızlığını ilan etti.
• 1839 yılında Osmanlı ve Mısır orduları Nizip’te karşılaştı ve Osmanlı ordusu yenildi.
• Avrupa ülkeleri, 1840 yılında, Londra’da bir konferans topladı.
• Konferans’ta Osmanlı Devleti’nin Mehmet Ali paşa’ya karşı korunması kararı alındı.

Londra Antlaşması (1840)

• 1840 yılında Londra’da Osmanlı Devleti, İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya delegeleri bir araya gelerek Mısır Sorununu halletmek üzere bir mukavele imzaladılar. Bu mukaveleye göre:
• Mısır eyaleti hukuk bakımından Osmanlı Devleti’ne bağlı olmakla beraber, yönetim açısından Mehmet Ali Paşa’ya bırakıldı.
• Mısır’ın Osmanlı Devleti’ne yılda 80 bin kese altın vermesi kararlaştırıldı.
• Suriye, Adana ve Girit Osmanlı Devleti’ne geri verilecek.