1453-1520 Osmanlı Siyasi Faaliyetleri

Preveze Deniz Zaferi

 İDRİS BOSTAN

Osmanlı donanması ile müttefik Haçlı donanması arasında 4 Cemâziyelevvel 945’te (28 Eylül 1538) meydana gelen Preveze Deniz Muharebesi, Akdeniz’de Osmanlı hâkimiyetini kesin olarak belirlemesi bakımından büyük öneme sahiptir. Kanûnî Sultan Süleyman’ın 944’te (1537) Pulya ve Korfu üzerine düzenlediği seferin sonuçsuz kalmasına rağmen Barbaros Hayreddin Paşa’nın dönüşte Kiklad adalarını ve Nakşa Dukalığı ile birlikte bazı Sporad adalarına ele geçirmesi Osmanlılar’ın yeni hedefleri açısından belirleyici olmuştur. Osmanlılar’ın Ege ve Adriyatik’teki Venedik adalarına ve topraklarına yönelik faaliyetleri karşısında Papa III. Paolo’nun öncülüğünde Şubat 1538’de hıristiyan devletleri arasında denizlerdeki hâkimiyet mücadelesini kazanmak ve Osmanlılar’ı Akdeniz’den uzaklaştırmak amacıyla bir ittifak yapıldı.

Kanuni Dönemi Osmanlı- Safevi İlişkileri

Şah İsmail’den sonra yerine geçen Şah Tahmasb, Anadolu’da ayaklanmalar çıkarmaya başlamıştır. Bunun üzerine Kanuni Sultan Süleyman, batıdaki Habsburglarla yürüttüğü mücadeleden fırsat buldukça Safeviler üzerine seferler düzenlemiştir. Bu seferler sonucunda Tebriz, Azerbaycan, Bağdat ve Basra Osmanlı Devleti’ne geçmiştir.

Safevilerin barış istemesi üzerine iki devlet arasında 1555 yılında Amasya Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Doğu’daki hâkimiyet Osmanlı Devleti’ne geçmiştir. Doğu Anadolu, Tebriz ve Azerbaycan Osmanlı Devleti’ne bırakılmıştır. Bu antlaşma ile Basra Körfezi’nin kontrolü Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir.