Balkan Savaşları

Boğazlar Meselesi

Tarih Yazıcılığı

TARİH YAZICILIĞI

1. GELİŞİMİ:

– İnsanlar, çeşitli alanlarda edindikleri tecrübeleri gelecek nesillere aktarma 

ihtiyacı duymuştur. Bundan dolayı kendileri ile ilgili çeşitli konuları yazılı hale 

getirmişlerdir. Hititlerde anallar (yıllıklar), Göktürklerde kitabeler, Osmanlılarda 

vakayinameler, Ruslarda kronikler, tarih yazıcılığına örnek gösterilebilir.

– Tarih yazıcılığı insanların ihtiyaçlarına, beklentilerine, dönemin siyasi, sos-

yal, ekonomik, kültürel özelliklerine göre değişkenlik göstermiştir. Bunun 

sonucunda farklı tarih yazım ve kuramları ortaya çıkmıştır. 

– Geçmişten günümüze tarih yazım çeşitleri şunlardır:

Preveze Deniz Zaferi

 İDRİS BOSTAN

Osmanlı donanması ile müttefik Haçlı donanması arasında 4 Cemâziyelevvel 945’te (28 Eylül 1538) meydana gelen Preveze Deniz Muharebesi, Akdeniz’de Osmanlı hâkimiyetini kesin olarak belirlemesi bakımından büyük öneme sahiptir. Kanûnî Sultan Süleyman’ın 944’te (1537) Pulya ve Korfu üzerine düzenlediği seferin sonuçsuz kalmasına rağmen Barbaros Hayreddin Paşa’nın dönüşte Kiklad adalarını ve Nakşa Dukalığı ile birlikte bazı Sporad adalarına ele geçirmesi Osmanlılar’ın yeni hedefleri açısından belirleyici olmuştur. Osmanlılar’ın Ege ve Adriyatik’teki Venedik adalarına ve topraklarına yönelik faaliyetleri karşısında Papa III. Paolo’nun öncülüğünde Şubat 1538’de hıristiyan devletleri arasında denizlerdeki hâkimiyet mücadelesini kazanmak ve Osmanlılar’ı Akdeniz’den uzaklaştırmak amacıyla bir ittifak yapıldı.

2020 TYT AYT Tarih Soruları Analizi

TYT Sınavında sorulan 5 Tarih sorusunun 
   1 adedi  İslamiyetten Önceki Türk Devletlerinden olan Uygurlar'dan kültür ve medeniyet temelli
   1 adedi  Anadolu Selçuklu Devleti'nden kültür ve medeniyet temelli
   1 adedi Osmanlı'da Dağılmayı Önleme Çabaları / Fikir Akımlarından  Osmanlıcılık konusundan
   1 adedi Kurtuluş Savaşı kronolojisi ayrıntılı bilgi isteyen bir soru.
   1  adedi  Lozan Barış Antlaşması 
     sorusu  geldi.
  Sorularda medeniyeti bilmek konusuna ağırlık verildiği açıkça görüldü.

Türk İnkılâp Tarihi 2

EĞİTİM ALANINDAKİ İNKILÂPLAR

Sebepleri:

1. Eğitimi çağdaşlaştırmak
2. Milli demokratik ve laik bir toplum oluşturmak
3. Eğitimi birleştirmek
4. Eğitimdeki ikilik ve karışıklığı önlemek
5. Cumhuriyet rejimini güçlendirecek eğitim sistemini oluşturmak.
6. Kültür ikiliği ve çatışmasını önlemek.

T.C.İnkılâp Tarihi 1

Atatürk İnkılâplarının Amaçları
1.Türkiye’yi muâsır medeniyet seviyesinin üzerine çıkartma
2.Modern Avrupa devletleri ile Türkiye’yi bütünleştirmek
3.Osmanlı Devleti’nden kalmış ve halkın ihtiyaçlarına cevap vermeyen müesseselerin yerine çağdaş müesseseler kurmak
4.Türkiye’de milli egemenlik ilkesini yerleştirmek
  
1. SİYASAL ALANDAKİ İNKILÂPLAR

1.TBMM'nin açılması

1. 
   

Osmanlı Devleti Kültür ve Medeniyeti (Uygarlığı)

1.Osmanlı  Devlet Anlayışı

 A. Osmanlı Devletinde  yönetme  yetkisinin Allah tarafından Osmanlı Hanedanına nasip edildiğine inanılırdı.Bu Türklerdeki  Kut Anlayışının İslamiyetten sonraki hali olarak görülmektedir.
B. Osmanlı  Devletinde egemenliğin kaynağı olarak İslam hukuku ve Türk devlet geleneklerine  bağlı kalınmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu’nu Paylaşmak İçin Yapılan Gizli Antlaşmalar

Gizli Antlaşmalar ve Amaçlanan Hedefler

Osmanlı Devleti’nin stratejik konumu ve güçsüzlüğü nedeniyle birçok devlet bu topraklara göz diktiler.

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesi üzerine topraklarının İtilaf Devletleri tarafından paylaşılması gündeme geldi. Ancak Osmanlı topraklarının paylaşılması anlaşmazlıklara neden olabileceğinden önceden bu konuda bazı antlaşmalar yapmaya ihtiyaç duydular. İngiltere ve Fransa donanmalarının Çanakkale Boğazı’na saldırmaları Rusya’nın tedirgin olmasına ve İtilaf Devletleri arasında gizli antlaşmaların yapılmasına neden oldu.

Türk-İslam Tarihi Geniş Kronoloji

751 -  Talas Savaşı
840 – 1212   Karahanlılar
868 – 905    Tolunoğulları
963 – 1187    Gazneliler
935 – 969     İhşidler(Akşitler)
1038 – 1157   Büyük Selçuklu Devleti 

İslam İlim ve Medeniyet Tarihi Geniş Anlatım

“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?
(Zümer, 9
“Çin’de de olsa ilmi arayınız. ”
(Câmiü’s-Sağîr, 1/310)
Genel Tarihî Gelişme
A. İslamiyet , her zaman bilimi teşvik etmiştir.Bu Kur'an-ı Kerim ve Sünnetle sabittir.
B.İlim öğrenmek ,İslamiyette bir ibadettir.Zira Allah'ın gücünü ve hikmetlerini anlamaktır.

Divan-ı Hümayûn Geniş Anlatım

Divân-ı Hümâyun devlete ait siyasî idarî malî ve askerî işlerin görüşüldüğü incelenerek karara bağlandığı devletin en yüksek mercidir.

Divan-ı Hümayun  Üyeleri:

Asil Üyeler : Padişah, Sadrazam, Kadıasker (Kazasker), Defterdar, Nişancı.
Üyeler : Rumeli Beylerbeyi, Kaptan-ı Derya, Yeniçeri Ağası. (Üyedirler ama her zaman katılmazlar)
Üye olmayan : Şeyhülislam (İhtiyaç olursa çağırılır üye değildir).

İlk Çağın Tüccar Toplulukları

A. Asurlular (M.Ö.II.Bin -M.Ö.612)

1.      Ticarete önem vermişlerdir.Kara ticaretinde ilerlemişlerdir.
2.      Anadoluya Kaniş( Kültepe) de  yazılı belgeleri bulunmuştur.
3.      Anadolu'da ticaret merkezleri kurmuşlardır. Bu döneme Anadolu'da koloni devri denilmiştir.
   

Osmanlı-İran Savaşları Kronolojisi

1514 - Çaldıran Muharebesi
1515-1517 Fırat-Dicle Seferi
1533-1536 Osmanlı-İran Savaşı
1534 - Irakeyn Seferi
1548-1549 Osmanlı-İran Savaşı
1552-1554 Osmanlı-İran Savaşı
1554 - Nahcıvan Seferi sonucu :Amasya Antlaşması
1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı sonucu Ferhat Paşa Antlaşması
1578 - Çıldır Muharebesi
1582 - Tiflis Müdafaası
1583 - Meşaleler Muharebesi
1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı
1603-1611 Osmanlı-Safevî Savaşı sonucu Nasuh Paşa Antlaşması
1611-1615 Osmanlı-Safevî Savaşı
1615-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı sonucu Serav Antlaşması
1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı sonucu Kasr-ı Şirin Antlaşması
1635 - Revan Seferi
1638 - Bağdat Seferi
1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı sonucu Hemedan Antlaşması
1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı sonucu Ahmet Paşa Antlaşması
1735-1736 Osmanlı-İran Savaşı sonucu İstanbul Antlaşması
1742-1746 Osmanlı-İran Savaşı sonucu Kerden Antlaşması
1775-1779 Osmanlı-İran Savaşı
1821-1823 Osmanlı-İran Savaşı sonucu Erzurum Antlaşması

Avrupa'da II. Dünya Savaşı (Özetlenmiş Makale)

II. Dünya Savaşı, dünya çapında tahminen 55 milyon ölümle sonuçlandı. Tarihteki en büyük ve en yıkıcı savaştı. II. Dünya Savaşı, 1 Ekim 1939’da Almanya’nın Polonya’yı işgal etmesiyle başladı.

Türkiye Selçukluları'nda Kültür ve Medeniyet

A.Boylardan  Devlete Türkiye Selçuklu Devleti'nin Oluşma Süreci

1.Türk toplum ve devlet yapısı yukardaki şekilde oluşmaktaydı. 

2.Selçuk Bey, böyle teşkilatlanmış Oğuz Yabgu Devleti'nde subaşı (komutan) bir anlaşmazlıkla ordan ayrıldı Selçuk Oğuzları. Cent Şehrine geldiler ve burada Müslüman oldular.

3.Torunları  Tuğrul ve Çağrı Beyler vaktinde bağımsız Selçuklu Devleti kuruldu.

4.Onlardan sonra Alp Arslan vaktinde Anadolu Türk yurdu yapıldı. 

5.Bunun sonucunda Türkiye Selçuklu Devleti kuruldu.

Oğuzların Türkiye Selçuklu'ya kadar giden  tarihî süreci:

Kök Türk -->Uygurlar --> Oğuz Yabgu--> Büyük Selçuklu-->Türkiye Selçuklu

Türklerin Anadolu'da  devletleşmesini  etkileyen faktörler:
1.Bizansın otorite kaybı
2.Anadolu'daki  dinî ve sosyal belirsizlikler
3.Anadolu halkının güven ihtiyacı
4.Türklerin teşkilatçı yapısı

B.Devlet Yönetimi

1. Türkiye Selçuklu Devleti’nin başında Selçuklu soyundan gelen sultan,keyhüsrev vb.  unvanlar verilen bir hükümdar bulunurdu. 
2. Türk devletlerinde görülen “Ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır.” anlayışı Selçuklularda da devam etmiştir. 
3. Devlet meseleleri “Büyük Divan”da (saltanat divanı) görüşülürdü. 
4. Selçuklulardaki Atabeylik sistemi devam etmiştir.
5. Pervane  ( Arazi işleriyle ilgili üst düzey memur) ve naibi saltanat ( sultan vekili) görevlileri, Türkiye Selçuklu Devleti teşkilatını Büyük Selçuklu Devlet teşkilatından ayıran temel noktadır. Bunlar dışında sonra oluşan  ,öncekinin bir devamıdır.
6. Eyaletleri emir (askerî vali) yönetirdi. Sınır bölgelerinde Uç Teşkilatı( Beyleri) vardı. Güvenlik   sorumlusu , subaşılardır.

C.Ordu

Anadolu Selçuklu Devleti’nde ordu beşe ayrılmıştı:

1. Hassa Ordusu: Hükümdarın yanında bulunan ve maaşlı olan , Gulamhaneden gelen askerlerdir. 
2. İktâ Ordusu: Türkiye Selçuklu Devleti’nin  ikta sistemiyle oluşturdğu atlı ordusudur. 
3. Türkmenler (Uç Askerleri): Genelde sınır boylarında bulunur ve sınırları korurlardı.
4. Bağlı beylik kuvvetleri
5. Deniz kuvvetleri ( donanma) .  Komutanlarına  Reisü'l -Bahr denilmiştir.

6.Ücretli Askerler: Cerahorlar adı verilen askerler

D.Toplum

1.Türkiye Selçuklu hakimiyetiyle birlikte Anadolu Bizansın istikrarsızlığından sonra bir huzur ve güven ortamı doğmuştur. 
2.İmar, iskan, tarım ve ticaret faaliyetleri yapılmıştır.

3.Halk üçe ayrılır resmî tasnifte: 
A.Şehirliler :Esnaf,zanaatkârlar,ilmiye sınıfı,memurlar ve askerler.
B.Köylüler
C.Konar-göçerler:Yerleşik hayata geçirilmeye çalışılmışlardır. 

E.Ekonomik Hayat
 a.Tarım
 1.Su kanalları yaptırılmıştır. 
 2.İkta sistemi yaygınlaştırılmıştır.
 3.Tarım ve hayvancılığa üretim ve ihraçta öncülük edilmiştir.
b.Ticaret 
   1.Sinop,Samsun,Antalya gibi liman şehirlerinin fethinden sonra deniz ticaretine önem verildi.
    2.Kervansaraylar yapıldı.
    3.Gümrük kolaylığı sağlandı.
    4. Bir tür sigortacılık sistemi kurdular.
 c.Sanayii
     Dericilik,dokuma,madencilik ve silah üretimi yapılırdı.
 F.Bilim
  1. Medreseler  kuruldu.
  2.Kütüphaneler kuruldu.
  3.Darüşşifalar kuruldu.1205'te Türkiye Selçukluları döneminin ilk darüşşifası olan Gevher Nesibe Darüşşifası kuruldu.

 G.Kültür
1.Yetişen kişiler:Mevlana,Muhyiddini Arabi,Necmeddin Razi,Yunus Emre,İbn-i Bibi
2.Mimarî Eserler:Konya Alaeddin Camii,Karatay Mescidi,Döner Kümbet v.b. pekçok eser.
3.Süsleme Sanatları:Kabartma,minyatür,oymacılık ve çinicilik. Çiftbaşlı Kartal sembolü ( Selçuklu Sembolü)  sıkça kullanılmıştır.
4.Müzik:Mevlevî ve ahî zaviyelerinde tasavvuf müziği ve  Sultanlar için çalınan bando vardı.

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)

Bağımsız olduğu

 yer: Horasan.
Kurucusu: Selçuk Bey.
Bağımsızlığı Sağlayan : Tuğrul Bey.
Selçuklular, Oğuzların Üçok kolunun Kınık boyundandır.
Büyük Selçuklu Devleti’ne, bu boydan olan Selçuk Bey adını verdi.
Selçuk Bey, Oğuzlar Devleti’nde subaşı iken, Oğuz Devleti’nin hükümdarı ile arasında çıkan anlaşmazlık yüzünden kendisine bağlı ordularla güneye inerek Seyhun ırmağı yakınlarındaki Cent şehrine yerleşti (930-935).
Selçuk Bey:
 1.Cent şehrinde İslamiyet’i kabul etti. 
 2.Bir çok Türk boyunu yönetimi altına aldı. 
 3.Samanoğulları ile Karahanlılar arasındaki savaşta, daha güçsüz olan Samanoğullarına yardım etti. Karşılığında toprak aldı. 

Arslan Yabgu: 

1. Selçuk Bey’in ölümünden sonra yerine oğlu Arslan Yabgu geçti. 
2. Selçukluların güçlenmesini istemeyen Gazneli Mahmut, Arslan Yabgu’yu tutuklattı ve hapsetti.

Tuğrul ve Çağrı Beyler:

1. Tuğrul ve Çağrı beyler, iki kardeş olarak toprakları parçalamadan aralarında iş bölümü yaparak ülkeyi idare ettiler. 
2.  Gaznelilerle başarılı savaşlar yaptılar. 
3.  Horasan’ın önemli şehirlerinden biri olan Nişabur’u aldılar (1038).

 1.  Dandanakan Savaşı (1040):

Selçuklular ile Gazneliler arasında yapıldı. 

   Sebepleri: 

1. Gazneliler’in Selçukluları Horasan’dan çıkarmak istemeleri.
2. Selçukluların kendilerine yurt arayışı içinde olmaları.

  Sonuçları:

1. Gazneliler yenilgiye uğratıldı ve yıkılma sürecine girdi.
2. Selçuklular büyük bir zafer kazandı. Horasan ve İran toprakları Selçukluların eline geçti.
3. Büyük Selçuklu Devleti kuruldu (1040).
4. Tuğrul Bey sultan ilan edildi. Devleti Çağrı Bey ile birlikte yönetti.
5. Rey şehri alınarak başkent yapıldı.
6. Selçukluların İslam dünyasındaki otoritesi arttı.

* Abbasi halifesinin, Şii Büveyhoğullarının baskılarına karşı Selçuklulardan yardım istemesi üzerine Tuğrul Bey, Bağdat Seferine çıkarak 1055 Abbasileri Şii Büveyhoğullarının baskısından kurtardı. Böylece İslam dünyasının koruyuculuğu Selçukluların eline geçti. Bu olaydan sonra İslam Dünyasının dini lideri Abbasiler, siyasi lideri de Selçuklular oldu. 

    Bizans üzerine sefere çıkılarak Doğu Anadolu’da başarılı savaşlar yapıldı. Bir çok şehir alındı (Erzurum, Kemah, Malatya, Sivas).

    2.Pasinler Savaşı (1048):

• Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılı.
• Gürcüler Bizanslılara yardım etti. 

  Sebepleri:
1.Dandanakan Savaşı’ndan sonra Selçuklular’ın batı yönünde ilerlemeleri.
2.Bizanslıların, Türklerin Anadolu’ya girmelerini engellemek istemeleri.

   Sonuçları:

1. Bizanslılar yenildi ve Selçukluları Resmen tanıdı.
2. Doğu Anadolu, Selçukluların denetimine girmeye başladı. Van’dan Trabzon’a kadar olan topraklar Selçuklular’ın eline geçti.
3. Gürcü Kralı Liparit, Selçuklulara esir düştü.
4. Pasinler (Hasankale) Savaşı, Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılan ilk savaştır. 

Alp Arslan (1063-1072):

1. Önce iç işlerini düzeltti. Çıkan ayaklanmaları bastırdı. 
2. Bizans İmparatorluğuna savaş açıldı. Gürcistan, Ani Kalesi ve Kars alındı. 
3. Alp Arslan, komutanlarını Anadolu’nun fethi ile görevlendirdi. 
4. Türk akıncıları Akdeniz kıyılarına kadar ilerlediler.

   Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071):

Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapıldı. 

  Sebebi: 

1. Bizans’ın, Anadolu’ya yapılan Türk akınlarını önlemek  istemesi
2. Doğu Anadolu’da gittikçe güçlenen Selçuklu egemenliğine karşı koymak istemesi

Gelişmesi:

1. Savaş, Malazgirt ile Ahlat arasındaki Malazgirt ovasında başladı.
2. Selçuklu kuvvetleri üçe bölündü.
3. Alp Arslan sahte geri çekilme planı uygulayarak Bizans ordusunu merkezden ayırdı.
4. Bu sırada Bizans ordusunda bulunan Peçenek ve Uzlar, Selçuklu tarafına geçtiler. Pusuya yatan Türk askerlerinin seri hücumu ile Bizans ordusu büyük bir yenilgiye uğradı.
5. Ancak savaşın kazanılmasında ordunun manevi gücünün yüksek olması, iyi teşkilatlanması ve Alp Arslan gibi yetenekli, güçlü bir hükümdar tarafından yönetilmesinin de büyük katkısı vardır.

Sonuçları:

1) Bizans İmparatoru Romen Diyojen komutasındaki ordu savaşı kaybetti.
2) Savaşta, Bizans ordusunda paralı askerlik yapan Oğuzlar ve Peçeneklerin yardımları da belirleyici rol oynadı.
3) Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı.
4) Türkler fazla bir direnişle karşılaşmadan Marmara kıyılarına kadar ilerlediler.
5) Bugünkü Türkiye’nin temelleri atıldı.
6) Anadolu’da gücü kaybolan Bizans, Balkanlara çekildi.
7) İslam dünyası üzerindeki Bizans baskıları kayboldu.
8) Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ilk Türk beylikleri kuruldu.
Not: Alparslan, Anadolu’yu komutanlarına ikta olarak verdi. Bu olay, Anadolu’da beyliklerin kurulmasına neden oldu.

Melikşah (1072-1092):

1. Ege Denizine ve boğazlara kadar bütün Anadolu alındı.
2. Devletin sınırları; doğuda Tanrı dağları ve Seyhun ırmağından batıda Akdeniz kıyılarına, kuzeyde Kafkas dağlarından güneyde Basra körfezine kadar genişletildi.
3. Vezir Nizamülmülk’ün uyguladığı kanun ve metotlarla devlet işleri çok düzenli olarak yürütüldü.
4. Başkent, Rey’den İsfahan’a taşındı.
5. Selçukluların en parlak dönemidir.
6. Melikşah’ın ölümünden sonra oğulları arasında taht kavgaları başladı ve ülkede ayaklanmalar çıktı.

Sultan Sencer (1118-1157):

1. Merv şehri başkent yapıldı.
2. Gaznelilerden Gazne şehri, Karahanlılardan Maveraünnehir alındı.
3. Karahitaylılarla yapılan Katvan Savaşı’nda Selçuklular yenilgiye uğradı (1141). Maveraünnehir elden çıktı.
4. Bundan sonra ayaklanan Oğuzlar üzerine gidildi. Fakat Sultan Sencer esir düştü. Bir süre sonra 1157’de öldü.
5. Sultan Sencer’in ölümüyle Büyük Selçuklu Devleti yıkıldı (1157).

Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılma Sebepleri:

1. Ülkenin hanedan üyeleri arasında paylaştırılması ve taht kavgaları.
2. Atabeylerin, merkezi otoritenin zayıflamasıyla bağımsızlıklarını ilan etmeleri.
3. Türkmenlerin küstürülmesi.
4. Abbasilerin, eski güçlerine kovuşmak için Selçuklular aleyhine çalışmaları.
5. Katvan Savaşı’nın yıkıcı etkisi
6. Batınilerin yıkıcı çalışmaları

Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılmasından

 Sonra Kurulan Devletler

1. Suriye Selçukluları
2. Horasan Selçukluları
3. Kirman Selçukluları
4. Irak Selçukluları
5.  Türkiye (Anadolu) Selçukluları

DEVLET YÖNETİMİ

Selçuklu Devlet Yönetimi  Türk Devlet Geleneğiyle birlikte Abbasiler, Sâmânoğulları, Gazneliler ve Karahanlılar devlet sistemlerinden yararlanarak oluşturdukları bir devlet sistemi olup Türk-İslâm  Devlet geleneğinin en üst zirve noktasını temsil eder. Selçuklulardan sonra gelen bütün Türk-İslâm Devletleri  Selçuklu Devlet Sistemini kendilerine örnek almışlardır.

 Selçuklularda, ülke hükümdar ve ailesinin ortak malı sayılırdı. Ülkeyi yönetme yetkisinin Allah  tarafından verildiğine inanılırdı. 

Selçuklu devletinden ülkenin hükümdarın ve ailesinin ortak malı sayılması sık sık taht kavgalarına yol açardı. Şehzadeler/ Melikler eyaletlere atabeyler nezaretinde yetiştirilmek üzere melik olarak atanırlardı. Buradaki amaç hükümdar çocuklarının yönetim tecrübesi kazanmasıdır.
Selçuklu Devletinde devlet işleri Divan-ı Saltanatta (Büyük Divan) görüşülürdü. Eğer divanda herhangi bir karar alınacaksa bu kararlar sadece Sultan onaylarsa geçerli olurdu. Sultan olmadığı zaman Büyük Divana vezir başkanlık etmekteydi.
Divan-ı İstifa: Maliye ve ekonomi işleri ile ilgilenen birimdir. Müstevfi başkanlığında toplanır.
Divan-ı İşraf: Askeri ve hukuk işleri dışında kalan diğer işleri denetlemekle görevi olan birimdir. Müşrif başkanlığında toplanır.
Divan-ı Arz: Ülkenin asker ve ordu işlerini yürütmekle görevli olan birimdir. Ariz başkanlığında toplanır.
Divan-ı Tuğra: Devletin iç ve dış yazı işlerini yürütmekle görevli olan birimdir.
Büyük Selçuklu Devletinde halkın dilek ve şikayetlerinin dinlendiği ve hukuk işlerine bakıldığı sultan başkanlığında toplanan divana Divan-ı Mezalim adı verilmekteydi.
Büyük Selçuklu Devletinde hükümdarlık alametleri hutbe okutmak, para bastırmak, taht, bayrak, çetr, asa, hilat, nevbet, tuğ ve tuğradır. Halife tarafından onaylanan Hükümdarlar adına hutbe okunurdu.
Hükümdarlar sınırsız yetkiye sahip değillerdi. Törelere ve İslamiyet’e uygun hareket etmek zorunda olan hükümdarların çocukları da vilayetlere yönetici olarak gönderilmekteydi.

Türklerde Askerî Kültür

Türk Ordusunun Özellikleri:
1. Ücretli değildi.
2.Daimi idi ve her an savaşa hazır­dı.
3.Büyük çoğunluğu itibariyle süva­ri (atlı) idi.
4.En büyük askeri birlik 10 bin kişi idi. (Bu birliğe tümen adı veriliyordu.)
NOT: Türk ordu teşkilâtını ilk düzenleyen kişi Mete Han’dır. Mete Han orduyu en kalabalık 10.000 kişi olarak düzenlemiş ve bu 10.000 kişilik birliğe tümen adını vermiştir.
Türklerde Savaş Aletleri
1.Yaylar, ıslıklı oklar, çengelli temrenler, yan­gın mermili mancınıklar.
2.Miğfer (tolga), zırh ,kalkan onları savaşlarda koruyan unsurlardı.
3.Kargı, mızrak ve kılıç önemli savaş aletleriydi.
Türklerde Savaş Taktikleri
A.Turan Taktiği



1.Hücum
2.Sahte ricat(geri çekilme)
3.Pusu birlikleri yerleşme
4.Pusunun tamamlanması
5.Sonuç alıcı vuruşlar
B.Keşif ve Yıpratma Savaşları:
Bu taktik ile ele geçirilmesi düşünülen ülkeler ön­ceden küçük birlikler ile gözden geçirilirdi.
Keşif harekâtından sonra yıpratma savaşı yapı­lırdı. Bu harekâtlar esnasında düşmanı moral bakımından yıpratmak için korkunç ve inanılmaz rivayet­ler etrafa yayılırdı.

KURTULUŞ SAVAŞ'INDA CEPHELER

KURTULUŞ SAVAŞ'INDA CEPHELER

1. Doğu Cephesi

· Bu cephede, Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti kurmak isteyen Ermeniler ile savaşılmıştır.

· TBMM Hükümeti 15. Kolordu komutanı Kazım Karabekir Paşayı Doğu Cephesi Komutanlığına atadı.

· 9 Haziran 1920'de harekete geçen Kazım Karabekir Paşa 30 Ekimde Ermenileri kesin bir mağlubiyete uğratarak Doğu Anadolu'nun tamamını kurtardı.

· Ermenilerin isteği üzerine Gümrü Barış Antlaşması imzalandı. (3 Aralık 1920).

Antlaşmanın Yorumu:

· TBMM Hükümeti'nin uluslar arası alanda kazandığı İlk askeri ve siyasi başarısıdır.

· Sevr Antlaşması'nın geçersizliği ilk kez uluslar arası bir antlaşmada onaylanmıştır.

· Ermeni sorunu çözüme kavuşturulmuş oldu.

· Doğu Cephesi'nin kapanması ile buradaki güçlerin büyük bir kısmı Batı Cephesi'ne 
gönderilmiştir.

2. Güney Cephesi 

· Düzenli orduların savaşmadığı tek cephedir.

· Bölgede Fransız işgalcilere ve işbirlikçi Ermenilere karşı bölgesel direniş cemiyetlerince kahramanca mücadeleler verilmiştir.

· 12 Şubatta Maraş, 10 Nisanda Urfa, 20 Ekimde de Adana düşman işgalinden kurtarıldı. Sakarya zaferinden sonra Fransızlarla imzalanan Ankara Antlaşmasıyla Fransızlar bölgeyi terk etmişlerdir.

· Bu antlaşmayla (Hatay dışında) bugünkü güney sınırlarımız çizilmiş ve Fransızlar bölgeden çekilmiştir.

Önemli: TBMM 1973'te aldığı bir kararla kahramanlıklarından dolayı Maraş'a « Kahraman», Antep' e «Gazi» 1984 'te de Urfa' ya da « Şanlı » unvanı verilmiştir.

3. Batı Cephesi

· Kurtuluş Savaşı yıllarında en zorlu mücadelenin verildiği cephedir.

· Bu cephede Yunanistan ile savaşılmıştır.

· Bu cephede savaşlar 15 Mayıs 1919' Yunanlıların İzmir'i işgali ile başlamış ve 11 Ekim 1922' de imzalanan Mudanya Mütareke' ne kadar devam etmiştir.

· Başlangıçta Kuva-yi Milliye birlikleri ile karşı konulduğu için istenilen sonuçlar alınamamıştır.
· Dağınık ve düzensiz haldeki Kuva-yi Milliye Birliklerinin kaldırılıp yerine düzenli ordunun kurulmasıyla istenilen başarı elde edilmiştir.

Bu Cephedeki Gelişmeler

• I. İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921)

· Batı Cephesi'nde düzenli orduların Yunan ordularına karşı kazandığı ilk zaferdir. 

I. İnönü Zaferinin Sonuçları

· Bu zafer TBMM'nin iç durumunu kuvvetlendirmiş, dışarıdaki itibarını arttırmış, Askere alım işlemleri hızlanıştır.

· İsmet Paşa, Albaylıktan Generalliğe terfi etmiştir.

· İtilaf devletleri hiç beklemedikleri bu yenilgi karşısında durumu görüşmek üzere Londra'da toplandılar.

· Sevr Antlaşmasını gözden geçirmek zorunda kaldılar.

· Bu zaferden sonra Çerkez Ethem İsyanı da bastırılmıştır.

I. İnönü Savaşı'ndan Sonraki Önemli Gelişmeler

Londra Konferansı (21 Şubat - 12 Mart 1921)

· Birinci İnönü zaferinden sonra İtilaf Devletleri tarafından toplanmıştır.

· Amaçları; Sevr Antlaşmasını yumuşatarak TBMM'ye kabul ettirmekti.

· İtilaf devletleri aralarındaki anlaşmazlıktan doğan yararlanmak amacıyla İstanbul Hükümeti ve TBMM'yi bir arada çağırdılar, ancak amaçlarına ulaşamadılar.

· Konferans herhangi bir sonuç alınamadan dağılmıştır.

Londra Konferansı'nın Sonuçları

· Yeni Türk Devleti ve TBMM ilk kez İtilaf devletleri tarafından tanınmıştır.

· TBMM, konferansa katılmakla barış yanlısı olduğun dünya kamuoyuna göstermiştir.

· Yeni Türk Devleti'nin haklı davası dünya kamuoyuna duyurulmuştur.

· Sevr Antlaşması'nın uygulanamayacağı anlaşıldı.

Türk-Afgan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)

· Moskova'da TBMM heyeti ile Afgan heyeti arasında dostluk antlaşması imzalanmıştır.

· İki devlet karşılıklı olarak birbirini tanıdılar.

Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)

· Rusya'da yeni kurulan Bolşevik Hükümeti ile TBMM Hükümeti'nin o dönemde Batı karşıtı olmaları iki tarafı birbirine yaklaştırmıştır. TBMM'nin doğu, güney ve batı cephesindeki başarıları da etkili olmuştur.

· Rusya Misak-ı Milli'yi ve yeni Türk Devleti'ni tanıyan İlk Avrupa devleti olmuştur.

· Bu antlaşma ile doğu sınırımızın güvenliği sağlanmış doğudaki birlikler batı cephesine kaydırılmıştır.

· Bu antlaşmayla Batum, Türkiye'nin liman hizmetinden yaralanması şartıyla Gürcistan'a bırakılmıştır. Bu Misak-ı Milli'den verilen ilk tavizdir.

Ayrıca I. İnönü Savaşı'ndan sonra 12 Mart 1921'de İstiklâl Marşı kabul edilmiş, 20 Ocak 1921'de İlk Anayasa ( Teşkilât-ı Esasiye) ilân edilmiştir.

• II. İnönü Savaşı (23 Mart- 1 Nisan 1921)

· TBMM'nin Londra Konferansı'nda itilaf Devletlerinin istekleri kabul etmemsi üzerine, İngilizlerin desteği ile Yunanlılar taarruza geçtiler. Ancak yenildiler.

II. İnönü Savaşı'nın Sonuçları

· Bu zaferden sonra İtalyanlar işgal ettikleri Muğla ve Antalya'dan çekilmeye başladılar.

· Fransızların TBMM'ye karşı tutumları yumuşamıştır.

· Mustafa Kemal kazanılan zaferin önemini İsmet Paşa' ya çektiği telgrafta "Siz orada sadece düşmanı değil, Türk Milletinin makûs talihini de yendiniz" diyerek belirtmiştir.

• Kütahya Eskişehir Savaşları (10-24 Temmuz 1921)

· Yeni kurulan düzenli ordunun Batı Cephesi'nde kaybettiği tek savaştır.

· Afyon, Eskişehir ve Kütahya Yunanlıların eline geçti.

· Ordunun daha fazla zayiat vermesini istemeyen Mustafa Kemal orduyu Sakarya Nehrinin doğusuna kadar çekti.

· Savaşın kaybedilmesi TBMM'ye olan güveni sarstı. Meclisin Kayseri'ye taşınması ve Kuva-yi Milliye'ye dönülmesi gündeme geldi.

· Yunan ordusu Sakarya Nehrine kadar ilerledi.

· Durumun ciddiyetini ani kararlar alınmasını gerektirdiği için 5 Ağustos 1921 de "Başkomutanlık Kanunu" çıkartıldı.

· Bu kanunla Mustafa Kemal Paşa Başkomutan seçildi. Ayrıca Meclis tüm yetkilerini Mustafa Kemal Paşa'ya devretti.

Bu kanun 1922'de süresiz olarak uzatıldı. Mustafa Kemal Paşa 'nın Cumhurbaşkanı seçilmesine kadar yürürlükte kalmıştır.

· Mustafa Kemal Paşa orduyu yeniden güçlendirmek amacıyla 8 Ağustos 1921'de Tekalif-i Milliye Emirleri'ni çıkardı. Bu sayede ordunun ihtiyaçlarının büyük bir kısmı halktan karşılamaya çalışmıştır.

d. Sakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos-13 Eylül 1921)

· Tekalif-i Milliye Emirleriyle Türk ordusunun eksiklerinin bir kısmı büyük ölçüde tamamlanmış ve ordu savaşa hazırlanmaya çalışılmıştır.

· 23 Ağustosta Yunanlılara karşı taarruza geçti. Mustafa Kemal Paşa "Hattı Müdafaa yoktur, Sathı Müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır" diyerek orduyu coşturdu.

· 22 gün süren savaş sonucunda Türk ordusu büyük bir zafer kazandı. (13 Eylül 1921).

Savaşın Sonuçları:

· 1683 Viyana bozgunundan beri devam eden Batı karşısındaki gerileme sona erdi.

· Yunanlılar savunmaya, Türkler taarruza geçti.

· TBMM, Mustafa Kemal Paşa 'ya "Mareşallik" rütbesi ile "Gazilik" unvan verdi.

· Fransızlar bu savaştan sonra TBMM ile Ankara Antlaşması' nı imzaladılar.

· Rusyanın isteği üzerine Kafkas Cumhuriyetleri, TBMM ile Kars Antlaşmasını imzalamıştır.

Kars Antlaşması ile doğu sınırlarımız Kesinlik kazanmıştır. Buradaki birlikler Büyük Taarruz için batı cephesine kaydırılmıştır.

Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)

Sakarya zaferinin kazanılmasından sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Fransa Arasında imzalanmıştır.
Antlaşma gereğince;
· Taraflar arasındaki savaş durumu sona erdi.

· Hatay dışında bugünkü Suriye sınırımız çizildi. Hatay'da özel bir yönetim kuruldu. 
Türkçe'nim resmi dil olması ve Türk parasının kullanılması kabul edildi. Burada yaşayan Türklere geniş haklar tanındı.

· Fransa yeni Türk Devleti'ni resmen tanımış oldu.

· İtilaf Devletleri'nin Türkiye'ye karşı oluşturdukları birlik parçalandı.

· Fransa Hatayla ilgili özerklik kararlarını kabul etmekle buranın Anadolu'nun bir parçası olduğunu da onaylamış oluyordu.

Fransızlar Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk itilaf Devleti olmuş. İtilaf Devletleri kesin olarak ayrılmıştır. Bu arada İtalya da Anadolu'dan tamamen çekilmiş, Güney Cephelerimiz kapanmıştır. Güneydeki birliklerin çoğu Büyük taarruz için batı cephesine kaydırılmıştır.

e-Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (26 Ağustos-18 Eylül 1922)

· Sakarya Meydan Savaşı'nda Yunan ordusunu yenilgiye uğratan Mustafa Kemal, 26 Ağustos 1922 sabahı Büyük Taarruz'u başlattı.

· 30 Ağustosta Başkomutanlık Meydan Savaşıyla Dumlupınar ' ın kuzeyinde düşman ordusu yok edildi.

· Mustafa Kemal "Ordular! İlk hedefimiz Akdeniz'dir. İleri" emrini vermesi üzerine taarruza geçen Türk ordusu önünde kaçan Yunan ordusunu İzmir'e kadar kovaladı.

· 9 Eylülde İzmir'in düşman işgalinden kurtarıldı. 18 Eylülde Batı Anadolu tamamen düşmandan temizlendi.

Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)

· Telaşa düşen İngilizlerin isteği üzerine Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı.(11 Ekim 1922).

· Görüşmelere İngiltere, Fransa, İtalya ve Türkiye katılmış, Yunan temsilcileri görüşmelere katılmamıştır.

· Konferansa TBMM adına İsmet Paşa katılmıştır.

· Mudanya Ateşkesi ile Kurtuluş Savaşı askeri safhası sona ermiş, politik safhası başlamıştır.

· Doğu Trakya ve İstanbul savaş yapılmadan kurtarıldı.

· Meriç Nehri Yunanistan ile aramızda sınır oldu.

· İstanbul'un TBMM' ye devredilmesiyle Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir.

· Anadolu projesinde başarılı olmaması üzerine İngiltere'de Loyd George hükümeti düştü.

· Yunanlıların megalo idea (Büyük Yunanistan) düşüncesi sona erdi.
· Mondros Ateşkes Antlaşması geçerli bir belge olmaktan çıkmıştır.