XIX. YÜZYILDA SOSYAL HAYATTAKİ DEĞİŞİMLER

A.Nüfus ve Nüfuz
XIX.Yüzyılda ülkeler nüfuslarını arttırmak yolunu tercih etmişlerdir. Bu tutumun sebepleri:
1 .Askerî endişeler
2. Fetihler yapmak ve hâkimiyet sahasını genişletmek
3. Saygınlık kazanmak 
4.Merkantilist anlayış ( Nüfus artışı ,üretim artışını ; o da vergi gelirlerinin artışını ;bunun da güçlü devleti getireceği fikriyle. Hatta bunun için dışardan göç almayı da istemişlerdir).
 5.Ulus devletlerin ihtiyaçları ( asker ,işçi ve çiftçi ihtiyacı. Bu nedenle XVIII.yüzyıldan itibaren nüfus sayımları yapılmaya başlanmıştır).
Demografik güç millî güç unsurlarının birincisidir. Ancak bu güç kalifiye ( üretken ve eğitimli ) olduğu zaman gerçek anlamda bir güçtür. Ulus devletler XIX.yüzyıldan itibaren bu yönde çalışmalar yapmışlardır.

Osmanlı-Rusya Rekabeti (1768-1914)

Osmanlı Devleti,XVI.yüzyıl başlarından itibaren Habsburglar (Almanlar) ve Safeviler (İran) yerine

XVIII.yüzyılın başından itibaren Rusya ile çatışmaya başlamıştır.

Sebep: Rusya'nın modernleşmeden sonra belirlediği sıcak denizlere inme vizyonuyla ele geçirmek istediği yerlerin Osmanlı Devleti'nin elinde olan coğrafyada olması.

Çözüm Arayışları ve Layihalarda Osmanlı

Osmanlı'da Düzeni Koruma Çabaları /Islahatlar 

XVI.yüzyılın son çeyreğinden  itibaren devletin buhran içine girdiğinin görülmesi üzerine  devlet adamlarınca nasihatname tarzında layihalar ve risaleler yazılmıştır. Bunlarda genel eğilim klasik tarz terk edildiği için bu burhanın olduğudur.

XVII VE XVIII. YÜZYILLARDA OSMANLI DEVLETİ’NDE VE AVRUPA’DA DENİZCİLİK FAALİYETLERİ

Sömürgecilik: bir devletin kendi sınırları dışında kalan (genelde deniz aşırı) toprakları askeri yollarla  ve  çeşitli diğer yollarla ele geçirerek hakimiyet kurup yerli toplumlar üzerinde siyasi, iktisadi ve kültürel alanlarda üstünlük sağlayarak bunların maddî ve manevî  varlıklarını  kendi menfaati için yağmalamasıdır.

Sömürgecilik Hızlanıyor

Yüzyıllara göre sömürgecilik 

 1.On Altıncı Yüzyıl 
İspanyollar ( ve Portekizliler) (XVI.Yüzyıl )

   Okyanus denizciliği siyaseti Avrupa'da etkin olmaya başladı..

 2.On Yedinci Yüzyıl 

   A. İngiltere ve Hollanda'nın yükselerek  1654-1660 İngiliz-İspanyol Savaşını kazanıp  İspanyolların sömürgelerine el koydu ( XVII.Yüzyıl). Bunun sonucunda İspanyolların deniz hakimiyeti sona erdi.

    B. İngiltere uzakdoğuyu sömürge haline getirdi. Doğu Hindistan Şirketini kurup sömürgeciliği kurumsallaştırdı.

        Hollanda'nın XVII.yüzyılın ortalarında en büyük sömürgeci olması üzerine XVII.yüzyılın sonlarında İngiltere-Hollanda Savaşları oldu. İngilizler  onları yenerek bazı sömürgelerini ele geçirdiler. 

    C. Fransa XVI. yüzyılda ulusal birliğini kurduktan sonra yeni bir sömürgeci deniz gücü olarak ortaya çıktı (XVII.Yüzyıl). Amerika kıtasını sömürgeleştirmeye başladı.

   D.Hollanda Portekizliler'e ve İspanyollar'a saldırarak sömürgeciliğe başladı.Ümit Burnu'ndan Doğu Hint Adaları'nın ucuna kadar olan sahayı sömürgeleştirdi.Bunu takiben Hollanda Doğu Hindistan Şirketini kurup sömürgeciliği kurumsallaştırdı.Böylece Avrupa'nın en güçlü devletlerinden biri haline geldi.

       Hollanda XVII.Yüzyılda Amerika kıtasında sömürge ele geçirmek için Portekiz ve İngiltere ile savaştı.XVII.Yüzyılın ortalarında Hollanda dünyanın en büyük sömürgeci gücü oldu. Bunun üzerine İngiltere'nin karşı saldırısıyla aynı yüzyılın sonunda yenilip güç kaybetti.  

3.On Sekizinci Yüzyıl 
İngiltere Kuzey Amerika'daki Fransız sömürgelerini ele geçirdi( XVIII.yüzyılın  ikinci yarısı).Bunun sonucunda İngiltere sömürgeciliğin mutlak üstün gücü haline geldi.

 Bu yüzyılda  İngiltere,Fransa ve Rusya doğu ticaretini ele geçirmek için Akdeniz'de üstünlük mücadelesine giriştiler .Osmanlı Devleti bunlara karşı koymak için  herşeyiyle mücadele etti.