I.TBMM DÖNEMİ

 I.TBMM DÖNEMİ (23 Nisan 1920 – 1 Nisan 1923)

I. TBMM’nin Genel Özellikleri:

1. Olağanüstü bir meclistir. Çünkü Güçler Birliği ilkesi vardır. Yasama, Yürütme ve Yargı TBMM’de toplanmıştır.

2. Mecliste parti yoktur, gruplar vardır. Bunlar Halk zümresi, İstiklal, Tesanüd, Yeşilorducular, Müdafaa-i Hukukçular ve Islahat gruplarıdır. Daha sonra Müdafaa-i Hukukçular dışında kalanlar birleşerek 2. grubu oluşturdular ve grup sayısı 2’ye düştü.

Kurtuluş Savaşı Kronolojisi

* M. Kemal in Samsun a çıkışı   (19 Mayıs 1919)
* Amasya Genelgesi               (22 Haziran 1919)
* Erzurum Kongresi               (23 Temmuz 1919)
* Sivas Kongresi     (4 Eylül 1919)
* Büyük Millet meclisinin Açılışı  (23 Nisan 1920)
* Sevr Antlaşması    (10 Ağustos 1920)
* Sarıkamış ın Kurtarılışı   (29 Eylül 1920)
* Kars ın Kurtarılışı     (30 Ekim 1920)
* Gümrü nün Kurtarılışı   (7 Kasım 1920)
* Çukurova, Gaziantep,   (1919-1921) 
*Kahramanmaraş, Şanlıurfa savunmaları
* I. İnönü Zaferi     (6-10 Ocak 1921)
* II. İnönü Zaferi    (23 Mart, 1 Nisan 1921)
* Sakarya Zaferi    (23 Ağustos, 13 Eylül 1921)
* Büyük Saldırı, Başkomutanlık  (26 Ağustos, 9 Eylül 1922)
   Meydan savaşı ve Büyük Zafer 
* İzmir in Kurtarılışı     (9 Eylül 1922)
* Mudanya Mütarekesi    (11 Ekim 1922)
* Lozan Barış Antlaşması   (23 Temmuz 1923) 

TBMM'ye Karşı Çıkan İsyanlar ve Sonuçları Geniş Anlatım

TBMM’nin Açılması ve İsyanların Ortaya Çıkması

İstanbul’un resmen işgalinden sonra Damat Ferit, TBMM’nin açılmasını ve Millî Mücadelenin güçlenmesini engellemek amacıyla Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi’ye, “Millî Mücadelecilerin ve Mustafa Kemal Paşa’nın ayrımcılık yaptıkları, halifelik ve saltanata karşı oldukları, halkı doğru yoldan çıkardıkları…” gibi gerekçelerle dava açtırmış 4 Mayıs 1920’de Mustafa Kemal ve arkadaşları hakkında idam kararı çıkartılmıştır. Böylece İstanbul Hükümeti, halkı TBMM’ye karşı kışkırtmıştır. Mustafa Kemal Paşa da buna karşı Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi'den bir karşı fetva çıkarttırarak İstanbul Hükümetinin fetvasını etkisiz kılmıştır.

Ayrıca halkın savaş ve olanaksızlıklardan bıkkınlığını kullanıp barış yapılacağı açıklanarak Millî Mücadelenin gereksiz bir uğraş olduğu imajı verilmeye çalışılmıştır.

İstanbul Hükümeti ile Anlaşma Devletlerinin kışkırtmaları ve Anadolu’daki olağanüstü durumdan faydalanmak isteyenlerin çalışmaları sonucunda TBMM’ye karşı isyanlar çıkmıştır.

Maarif Kongresi

Maarif Kongresi 14 Temmuz 1921 tarihinde Ankarada toplandı. Kongre gerçekleştiği sıralarda Kütahya-Eskişehir savaşları sürmekteydi. Kongreye pek çok öğretmen iştirak ederken, kongrenin amacı Kurtuluş Savaşında kazanılacak başarının ardından yeni kurulacak olan Türk devletindeki eğitim haritasını çizmektir. Böyle bir ortamda bu kongrenin toplanması Atatürkün zafere olan inancını ve eğitime verdiği önemi göstermektedir.

Maarif Kongresinin ana hedefi / amacı 

Maarif Kongresinde bir taraftan 7 düvele karşı Kurtuluş Savaşı verirken Anadolu da çıkan isyanlara karşı halkın eğitilmesiydi, bu sebepledir ki aydınlar ve öğretmenler bu kongre sonrasında milli bilinci uyandırarak milli mücadeleyi daha etkili hale getirmek amacıyla büyük bir görev yüklendi.

Maarif Kongresinde alınan kararlar

İlkokullar altı yıldan dört yıla indirildi

Orta öğretim eğitimin dört yıl olmasına karar verildi.

Köy bünyeli işçi mekteplerinin kurulmasına karar verildi.

Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi

          


Ermeniler, 1.Dünya Savaşından sonra Kars  ve çevresini işgal ettiler. TBMM , bunun üzerine Osmanlı Devleti’nden kalan ve başında Kazım Karabekir Paşa’nın bulunduğu orduya hareket emri verdi.
Ermenistan Savaşı

• TBMM Ermeni meselesini çözmek için Kâzım Karabekir Paşa’yı Doğu cephesi komutanlığına tayin etti.
• 24 Eylül 1920′de taarruza geçen Türk ordusu Ermenileri yenilgiye uğrattı.
• 30 Ekim 1920′de Kars zaferi kazanıldı.

GÜMRÜ ANTLAŞMASI 3 ARALIK 1920
TBMM ile Ermenistan arasında yapıldı.
1. Aras Nehri—Çıldır Gölü hattı sınır olacak
2. Kars Sarıkamış ve Iğdır TBMM’ye verilecek
3. Ermenistan Sevr’i tanımayacak Misak-ı Milli‘yi tanıyacak
Sonuçları:
1.TBMM’ye bağlı bir ordunun ilk başarısıdır.
2.TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi ilk tanıyan devlet Ermenistan’dır.
3.Ermeni meselesi sona erdi.
4. Buradaki askeri kuvvetler batıya kaydırılarak batı cephesi kuvvetlendirilmiştir.

• Bu antlaşmalardan kısa bir süre sonra Ermenistan ve Gürcistan Sovyet Rusya’nın egemenliğine girdi.
• Bu antlaşmaların yerine daha sonra Moskova ve Kars antlaşmaları imzalandı.

Doğu Cephesi:GMK

Gümrü-Moskova-Kars

SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI

SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI (10 Ağustos 1920)

Sevr Antlaşmasının Geç İmzalanmasının Nedenleri:

  1.Osmanlı’yı paylaşma konusunda anlaşmaya varamamaları
  2.Geçen süre içerisinde daha fazla toprak işgal etmek istemeleri
  3.Bir ateşkes antlaşması olan Mondros’un bir barış antlaşması gibi hükümler taşıması

Sevr’deki görüşmelerde şartları çok ağır bulan Tevfik Paşa antlaşmayı imzalamayınca İngilizler’in desteklediği Yunanlılar bir taraftan Edirne’yi diğer taraftan Balıkesir ve Bursa’yı işgal etmişlerdir. Bu gelişmeler üzerine saltanat şurası toplanmış ve Sevr’in imzalanmasına karar verilmiştir.

Kararlar :

- Osmanlı Devleti İstanbul ve Orta Anadolu’da küçük bir bölgeyle sınırlandırılacak
- Boğazlar Türkler’in dahil olmadığı bir komisyon tarafından idare edilecek
- Kapitülasyonlar en geniş şekli ile bütün devletlere tanınacak
- Azınlıklar vergi vermeyecek, askerlik yapmayacak
- Yunanlılar’a İzmir dahil Batı Anadolu ve Midye – Büyük Çekmece hattının batısında kalan bütün Doğu Trakya bırakılacak.
- İngilizler’e, Musul, Kerkük, Irak, Filistin ve Arabistan bırakılacak

Sevrin Sonuçları

1.Osmanlı Devletini fiilen sona erdirmiştir.

2.Osmanlı Devletinin imzaladığı son antlaşmadır.

3.Osmanlı parlamentosunun onayından geçmediği için Kanun-i Esasiye ters düşmüştür.

4.TBMM ve Türk halkı tarafından kabul edilmediği için yürürlüğe girmemiştir.

Sevr’e Karşı Tepkiler

1-TBMM, 19 Ağustos 1920’de yaptığı toplantıda, Sevr Barışını imzalayanları ve onaylayanları vatan haini ilan etmiştir.

2-Sevr Barışını kesinlikle tanımadığını tüm ilgili devletlere bildirmiştir.

Kuvayı Milliye

Kuva-i Milliye : Anadolunun Yunan, İngiliz, Fransız, İtalyan birliklerince işgal edildiği ve Mondros Mütarekesi ile ağır koşulların dayatıldığı dönemde çeşitli yörelerde  doğan bir milli direniş örgütlerine verilen isimdir.


Kurtuluş Savaşı’nda Cemiyetler



1.Azınlıklar Tarafından Kurulan Zararlı Cemiyetler
A.Rum
a)Mavri Mira Cemiyeti

b)Pontus Rum Cemiyeti

c)Etnik-i Eterya Cemiyeti

B.Ermeni

a)Taşnak
b) Hınçak
C) Ermeni İntikam Alayı






2)Milli Cemiyetler(Yararlı Cemiyetler)

a)Trakya Paşaeli Cemiyeti

b)İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti

c)Kilikyalılar Cemiyeti

d)Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti

e)Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti

f)Redd-i İlhak Cemiyeti

g)Milli kongre Cemiyeti

h)Gizli Karakol Cemiyeti

ı)Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti
i) Asri Kadınlar Cemiyeti



3.Milli Varlığa Zararlı Cemiyetler

a)Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası

b)Kürt Teali Cemiyeti

c)Teali İslam Cemiyeti

d)İngiliz Muhipleri Cemiyeti

e)Wilson Prensipleri Cemiyeti