II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI L10

A.İdari Alanda Yapılan Islahatlar

1. Divan Teşkilatı kaldırılmış, yerine nazırlıklar kurulmuştur.
2. Tımar sistemi kaldırılmıştır.
3. Devlet memurlarına maaş bağlanmıştır.
4. Memurlara fes, ceket ve pantolon giyme mecburiyeti getirilmiştir.
5. Memurlar, dahiliye ve hariciye diye ikiye ayrılmıştır
6. Memurların yargılanması için Dar-ı Şura-yı Bab-ı Ali adında bir mahkeme kurulmuştur.
7. Müsadere sistemi kaldırılmış, mülkiyet hakkı tanınmıştır.
8. Osmanlı’da ilk kez posta teşkilatı kurulmuştur.
9. Askeri işleri düzenlemek amacıyla Askeri Şura oluşturulmuştur.
10. İlk kez askeri amaçlı nüfus sayımı yapılmıştır.
11. Taşra Teşkilatı eyalet, liva ve kazalar olarak düzenlenmiştir. İller, merkeze bağlanmıştır.
12. Mahalle ve köylere muhtarlar atanmış, ayanların etkisi kırılmaya çalışılmıştır.

B.Askeri Alanda Yapılan Islahatlar

1. Alemdar Mustafa Paşa, Nizam-ı Cedid Ocağı’nın yerine Sekban-ı Cedid Ocağı’nı kurmuştur.
2. II.Mahmut, Sekban-ı Cedid Ocağı’nı kaldırmış, yerine Avrupa tarzında Eşkinci Ocağı’nı kurmuştur.
3. II.Mahmut, halkın desteği ile Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmıştır (1826). Bu olaya Vaka-i Hayriye denir. 

Yeniçeri Ocağının Kaldırılmasının Sonuçları:

1. Islahatların önündeki en büyük engel kalkmıştır.
2. Padişah yönetime egemen olmuştur.
3. Yeniçeri Ocağı’nın yerine Avrupa tarzında Asakir-i Mansure-i Muhammediyye adı ile yeni bir ordu oluşturmuştur.

C.Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar

1. Özel sektör teşvik edilmiştir.
2. Yerli malı kullanılması teşvik edilmiştir.
3. Müslüman tüccarlara gümrük kolaylığı sağlanmıştır.
4. Balta Limanı Antlaşması ile İngiltere ve Fransa’ya büyük ekonomik tavizler verilmiştir.

D.Eğitim – Kültür Alanında Yapılan Islahatlar

1. İlköğretim zorunlu hale getirilmiştir.
2. Avrupa tarzında eğitim verecek okullar açılmıştır (Mekteb-i Tıbbiye vb.).
3. Avrupa’ya ilk kez öğrenciler gönderilmiştir.
4. Takvim-i Vakayi adlı ilk resmi gazete çıkarılmıştır.
5. Avrupa tarzı müzikler serbest bırakılmıştır.
6. İlk kez karantina sistemi uygulanmıştır.
7. Padişah, resmini devlet dairelerine astırmıştır.
8. II.Mahmut yurdu tanımak için yurt gezilerine çıkmıştır. 

19. Yüzyıl Başlarında Asya ve Avrupa L 10

19. Yüzyıl Başlarında Asya ve Avrupa

1. 19.yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'nin çağdaşı olan ve dünya politikalarına yön veren devletler; İngiltere, Fransa, Rusya, İspanya, Hollanda ve Avusturya idi.
2. 19. yüzyılda Avrupa'nın siyasi ve sosyal gelişimini hızlandıran etkenler milliyetçilik ve liberalizmdi.
3. Bu dönemde mutlakiyetçilik zayıflarken, Avrupa ülkelerinde demokrasi arttı.
4. 419. yüzyılın ikinci yarısından itibaren siyasi birliklerini sağlayan İtalya ve Almanya da Avrupa'da etkili olmaya başlayan devletler oldular.

XIX. Yüzyılda Dünya Politikalarına Yön Veren Devletlerin Genel Politikaları 

A.İngiltere

1. 19. yüzyılın en güçlü devletiydi.
2. Meşrutiyet'e (parlamenter sistem) geçmiş, 1689'da insan haklan bildirisini kabul etmişti.
3. Büyük bir sömürge imparatorluğu kurmuştu.
4. Fransa ile birlikte milliyetçilik fikrini destekliyordu. Böylece çok uluslu imparatorlukların parçalanacağına, sömürgelerindeki hakimiyetinin sağlamlaşacağına inanıyordu.

B.Fransa

1. Osmanlı topraklarına yönelik sömürgeci politikalar besliyordu.
2. 1848 ihtilali sonrası ikinci cumhuriyet ilan edilmiş, herkese oy kullanma hakkı verilmişti.

C.Avusturya

1. Çok uluslu bir yapıya sahip olduğundan Fransız ihtilalinin sonuçlarını kendisi için bir tehdit olarak görüyordu.
2. Rusya ile arasında Balkan topraklarına egemen olma konusunda bir mücadele başladı.
3. Alman birliğini sağlama konusunda Prusya ile mücadeleye girişti.

D.Rusya

1. Tarihi emeli olan boğazlara egemen olup, sıcak denizlere açılma fikri hala gündemdeydi.
2. Diğer taraftan Orta-Asya'daki Türk-İslam ülkelerinde yayılma politikalarını hızlandırdı.
3. Rusya, 19. yüzyılda da Orta Asya'daki Türkmenlere baskı uygulayarak bu bölgeleri egemenliği altına aldı.

E.Osmanlı Devleti

1. Osmanlı Devleti, 18. yüzyıldan itibaren iç ve dış meseleleri kendi başına çözemedi.
2. Avrupalı devletler ile çeşitli ittifaklar kurarak bir denge politikası izledi.
3. Osmanlı Devleti, siyasi ve ekonomik sıkıntılar yaşasa da hala çok geniş sınırlara sahipti.
4. Osmanlı toprakları, başta İngiltere olmak üzere sömürgeci Avrupalı devletlerin iştahını kabartıyordu.

Soru: XIX. yüzyıl başlarındaki Osmanlı Devleti’ni yukarıda adı geçen Avrupa devletleriyle siyasi ve ekonomik özellikleri açısından karşılaştırınız?
Cevap: Avrupa'nın önde gelen devletlerinde mutlakiyet veya demokrasi uygulanırken, Osmanlı monarşi ile yönetiliyordu. Ekonomik açıdan bu devletler sanayi inkılabını tamamlamış ve sömürge imparatorlukları kurmuşken, Osmanlı sanayi inkılabını gerçekleştirememiş ve Avrupa devletlerinin açık pazarı haline gelmeye başlamıştı.

BİR SAVAŞ İKİ ANTLAŞMA / 93 HARBİ ( 1877-1878 OSMANLI-RUS SAVAŞI) L10

93 HARBİ SAVAŞ HARİTASI

Nedenleri:

1-Almanya ve İtalya’nın siyasi birliğini kurmasıyla Avrupa’da meydana gelen gelişmelerden Rusya’nın faydalanmak istemesi

2-Rusya’nın Kırım Savaşı’yla kaybettiği hakları elde etmek istemesi

3-Karadeniz kıyılarını silahlandırmak istemesi

4-Rusya’nın Balkan devletlerini kışkırtması. Bunun üzerine Hersek, Sırbistan, Karadağ ve Bulgaristan’da isyanlar çıktı.

Yeni bir Osmanlı-Rus Savaşını istemeyen Avrupalı devletler İstanbul’da bir konferans topladılar (İstanbul Konferansı 1878). Bu konferansta Sırbistan ve Karadağ’dan Osmanlı askerlerinin çekilmesini, Bosna Hersek ve Bulgaristan’a da özerklik verilmesini istediler. Osmanlı bu istekleri iç işlerine müdahale sayarak reddetti.

Bunun üzerine Rusya Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Ruslar Kafkaslarda Gazi Ahmet Muhtar Paşa’yı, Balkanlar’da ise Gazi Osman Paşa’yı yenerek, Osmanlı Devleti ile  Ayestefanos (Yeşilköy) Antlaşmasını imzaladı.

Ayastefanos Antlaşması (1878)

Bu Antlaşma ile Ruslar tarihi emellerine ulaşma yolunda önemli bir adım atmıştır. Rusya’nın büyümesini istemeyen İngiltere ve Avusturya yanlarına Almanya’yı da alarak savaşa itiraz etmiştir. Rusya bu devletler ile savaşı göze alamadığından Berlin Antlaşmasını hazırlamak zorunda kalmıştır (1878).

Berlin Antlaşmasının Maddeleri:

1-Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak

2-Batum, Kars, Ardahan ve Artvin Rusya’da, Doğu Beyazıt ve Eleşkirt Osmanlıda kalacak

3-Bulgaristan üçe ayrılacak

4-Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek

5-Yunanistan’a Teselya Bölgesi verilecek

6-Ermeni ve Rum azınlıklara ayrıcalıklar verilecek

7-Bosna-Hersek Osmanlıya ait olacak fakat yönetimi Avusturya’ya bırakılacak 

Berlin Antlaşmasının Önemi:

●19. yüzyılda imzalanan en ağır antlaşmadır.

●Ermeni meselesi ilk defa Berlin Antlaşması ile gündeme gelmiştir.

●Bulgaristan’ın parçalanması ile Rusların Akdeniz’e inmesi önlenmiştir.

●Osmanlı Devleti’nin Berlin antlaşmasındaki en önemli kârı Doğu Beyazıt’ın geri alınmasıdır. Buna karşılık Kıbrıs İngilizlere üs olarak verildi.  

18.YÜZYIL OSMANLI SİYASAL TARİHİ (Rusya ve Avusturyayla ilişkiler) 2 L10

Belgrat Antlaşmaları –1739- (I. Mahmut Dönemi)

Osmanlı Avrupa da barışı istemesine rağmen Rusya rahat durmuyordu. Prut antlaşmasına rağmen Lehistan’ın iç işlerine karıştırmış III.Ogüst'ü leh kral seçtirmişti. Ayrıca Osmanlı devletini paylaşmak için Avusturya ile gizli   antlaşmalar yapıyordu.

Avusturya’nın Emeli:
Bosna Hersek ve Sırbistan’ı alarak Akdeniz’e inmektir.

Rusya Prut antlaşmasını bozarak Azak bölgesini işgal etti. Osmanlı Rus savaşı başladı. Avusturya Osmanlılara savaş ilan etti. Osmanlı Belgrat’ı Avusturya’dan geri adlı.Avusturya orduları Sırbistan ve Eflaktan çıkarıldı. Rusya Kırımı işgal ederek bölgede katliam yaptı. Avusturya tarafından yenilgiye uğratıldı. Ruslar kırımdan çıkarıldı ve ağır yenilgiler aldılar.Fransa’nın arabuluculuğu ile Belgrat antlaşması yapıldı.

Avusturya ile Belgrat Antlaşması –1739-

1. Avusturya Banat yaylası hariç (temeşvar eyaleti) Pasarofça ant. ile aldığı bölgeleri geri verecek.
2. Devam eden savaşta Avusturya Rusya’ya yardım etmeyecek.

İsveç’in Osmanlı lehine savaşa hazırlanması v4e tek başına kalması üzerine Rusya Fransa’nın arabuluculuğu ile barışa razı oldu.

Rusya ile Belgrat Antlaşması –1739-

Maddeleri:

1. Ruslar savaşta elde etmiş oldukları toprakları Osmanlı devletine geri verecek.Yalnızca Bug ırmağı ile Dinyeper arasındaki arazi Ruslara bırakılacak
2. Azak kalesi Ruslarda kalacak, fakat Ruslar bu kaleyi yıkacak ve yerine yeni bir kale yapmayacaklar.
3. Buna karşılık Rusya Karadeniz’de savaş ve ticaret gemisi bulundurmayacak.
4. Rus çarı protokol bakımından Avusturya imp. ve Fransa kralına eşit sayılacak.
5. Anlaşma 27 yıl geçerli olacak.

Sonuçları:

Her iki antlaşmada Osmanlı’nın 17.yy da imzaladığı son şerefli antlaşmadır.Osmanlı devleti devrin iki büyük devletine karşı koyabileceğini göstermiştir. Ruslar Karadeniz’in bir Türk gölü olduğunu onaylamışlardır. Otuz yıl kadar barış dönemi yaşanmıştır. Bu başarıların altında yapılan ıslahatlar, özellikle humbaracı ocağının etkisi vardır. Avusturya ve Rusya veraset savaşları ve yedi yıl savaşları ile uğraşmıştır.

1740 kapitülasyonları (I. Mahmut Dönemi)

Fransa Belgrat antlaşmaları sırasında Osmanlı’ya yardımcı olmuştu, buna karşılık Kanuni döneminde Fransa’ya verilen kapitülasyonlar sürekli hale getirildi.

1768-1774 Osmanlı Rus Savaşı 

(III. Mustafa Dönemi)

Belgrat antlaşmalarından sonra Rusya il barış dönemi yaşamıştı.ancak Ruslar Osmanlı aleyhine faaliyetlere devam ediyorlardı.Rusya’nın Lehistan'ın iç işlerine karışması Osmanlı Rus savaşlarının başlamasına neden oldu. Osmanlı  ordusu uzun zamandır savaşmıyordu beş kolan saldırıya geçen Ruslar Osmanlıyı ağır bir yenilgiye uğrattı. Kafkasya, Gürcistan, Ukrayna ve Baserebya’yı işgale başladılar. Yaş, Bükreş Rusların eline geçti. Rus ordusu Kırım’a girdi.1770 yılında İngilizlerinde desteğini alarak Cebeli Tarık boğazından geçen Rus donanması Akdeniz’e girdi. Rus donanması Osmanlı donanmasını yaktı(Çeşme Baskını) Mora'da ki Rumları kışkırttı.Ancak isyan bastırıldı. Rusların bu başarıları Avusturya ve Prusya’yı telaşlandırdı. Kendi aralarında bir antlaşma yaparak Lehistan’ı paylaştılar. Osmanlıyla Rusya arasında arabuluculuk yaparak

KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI 1774

Maddeleri:

1-Kırıma bağımsızlık verilecek. Kırım sadece dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı olacak
2- Kerç, Dinyeper Yenikale arasındaki Kılburun kalesi ile Azak kalesi etrafındaki arazi Rusya’ya verilecek.
3-Rusya'nın savaş sırasında işgal ettiği Eflak, Boğdan, Baserabya, Akdeniz deki Rusların işgal ettikleri adalar Osmanlıya iade edilecek, Fakat buna karşılık:
Bu yerlerde genel af ilan edilecek
Buralarda halka din ve mezhep özgürlüğü tanınacak
Belli bir süre buradaki halktan vergi alınmayacak
Arzu eden halk istediği yere göç edecek
Rus Hıristiyanları kutsal yerleri serbestçe ziyaret edebilecek
4-Rus gemileri Osmanlı limanlarından yararlanabilecek İngiltere ve Fransa'ya verilmiş olan kapitülasyonlar Rusya yada verilecek.
5-Rusya gerekli gördüğü yerlerde konsolosluk açabilecek.
6-Rusya Osmanlı topraklarında Ortodokslarla, Eflak Boğdan beylerinin haklarını koruya bilecek.
7-üç taksin ile ödemek şartıyla Osmanlı Rusya’ya 15.000 kese altın savaş tazminatı ödeyecekti.

Sonuçları

1-İlk defa bir Müslüman arazisi kaybedildi.
2-Karadeniz bir Türk gölü olmaktan çıktı.
3-Rusya’ya kapitülasyonlar verildi.
4-Rusya altıncı maddeye dayanarak Osmanlı iç işlerine karışmaya başladı.
5-Osmanlı ilk kez savaş tazminatı verdi.
6-Osmanlı devleti ilk kez halifelikten yararlanmaya çalışmıştır.

Aynalıkavak Tenkihnamesi -1779

 (I. Abdülhamit Dönemi)

Küçük Kaynarca antlaşmasından sonra Rusya Kırım’ın iç işlerine karışmayacağını ilan etmişti. Ancak Rus taraftarı olan Şahin Giray’ın Kırım tahtına çıkmasını sağlamıştır.Osmanlı devleti III. Selim Giray’ı Kırım  hanı ilan etti ve savaş hazırlılarına girişti.Halk Şahin Giray’a isyan etti.Rus ordusu Kırım’a girdi.Osmanlı Rus savaşı üzerine Fransa’nın arabuluculuğu ile Aynalıkavak tehkihnamesi imzalandı.

Maddeleri:

1-Ruslar Kırım’dan askerini çekecek.
2-Osmanlı devleti Şahin Giray’ın hanlığını tanıtacak.

Bu antlaşmaya rağmen halkın Şahin Giray’a isyan etmesi üzerine Rus ordusu Kırım’a girdi(1783). İsyan bastırıldı. Bir oldu bitti ile Kırım Rusya’nın vilayeti haline getirildi.

Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşları (1787-1792)

 (I. Abdülhamit Dönemi-III. Selim Dönemi)

Aynalıkavak tekihnamesine rağmen Rusların kırımı işgal etmesi üzerine Osmanlı Rus savaşları başladı.Avusturya Rusya’nın yanınsa savaşa girdi.Ruslar Ozi kalesini alarak halkını kılıçtan geçirdi.baseberya işgal edildi,bu sırada Prusya’nın ve İsveç’in Osmanlı yanında savaş girmek istemesi, Fransız ihtilalinin ortaya çıkması üzerine Avusturya ile Ziştovi antlaşması imzalandı (1791). (III. Selim Dönemi)

ZİŞTOVİ ANTLAŞMASI

Maddeleri:

1-Avusturya Osmanlıdan aldığı yerleri geri verecek.
2-Orsava ve Unna nehirleri arasında kalan arazi Avusturya’ya bırakılacak.
3-devam eden Osmanlı Rus savaşında Avusturya Rusya’ya yardım etmeyecek.

Sonuçları

1.ilk kez Avusturya ile Osmanlı arasında sınır kavramı ortaya çıktı.
2.Tek başına kalan Rusya barış istemek zorunda kaldı.

YAŞ  ANTLAŞMASI

Rusya’yla Yaş antlaşması imzalandı.-1792- (III. Selim Dönemi)

Maddeleri:

1-Kırım’ın Rusya’ya ait olduğu onaylandı.
 2-Ozi kalesi Buğ ve Dinyester ırmakları arasındaki arazi Rusya’ya bırakıldı.Dinyester ırmağı sınır kabul edildi.
3-Doğu Anadolu’da Rusların işgal ettiği bölgeler boşaltılacak.

Sonuçları:

1.Kırım’ın Rus toprağı olduğu kabul edilmiştir.
2.Osmanlı devleti kaybettiği toprakları geri alma ümidini tamamen kaybetmiştir.

18. Yüzyılda Avrupa-4 ( ABD 'nin Kurulması)-L10

Amerika Birleşik Devletleri’nin Kurulması

• Amerika kıtasının 1492 yılında keşfedilmesinden sonra
• ispanyollar, Portekizliler, Fransızlar ve İngilizler bu kıtaya gelerek koloniler kurdular.
• Bu koloni topraklarına başta İngiltere’den olmak üzere Avrupa’dan gelen göçmenler yerleşti.
• Koloniler, İngiliz kralının atadığı valilerce yönetiliyordu.
• Kolonilerde yaşayan halk bu durumdan memnun değildi.
• Amerika’yı yeni vatanları olarak kabul ediyorlardı.

Yedi Yıl Savaşları (1756–1763) ve Amerika’nın Bağımsızlık Mücadelesi

• İngiltere, Yedi Yıl Savaşları sonunda Fransa ve İspanya’yı yendi.
• Hindistan, Kanada ve Amerika kıtasındaki Missisipi Nehri’nin doğusunu ele geçirdi.
• Ancak savaşlar sonunda İngiltere ekonomisi bozulmuştu.
• Bozulan ekonomisini sömürge ve kolonilere yeni ve ağır vergiler koyma yoluyla çözmeye çalışan İngiltere’ye tepkiler büyük oldu.
• Amerika’daki İngiliz kolonilerinde isyanlar çıktı.
• Yedi Yıl Savaşları’nın intikamını almak isteyen Fransa, isyancılara silah ve cephane yardımı yaptı.
• Sonuçta koloniler, İngiltere’ye karşı zafer kazandılar.
• Koloni temsilcileri, 1774 yılında Filedelfiya’da toplandılar.
• Toplantıda İngiltere’nin kolonilerin izni olmadan vergi koyamayacağına dair karar alındı.
• isteklerinin reddedilmesi üzerine 1776’da ikinci kez toplanan kongre, İngiltere ile savaş kararı aldı.
• Toplantı sonunda İnsan Hakları Bildirisi ilan edildi.
• Kolonilerin komutanlığına George Washington getirildi.

Amerikan Bağımsızlık Bildirisi (4 Temmuz 1776)

• 4 Temmuz 1776’da 13 İngiliz sömürgesi İnsan Hakları Bildirisi’ni kabul ederek bağımsızlıklarını ilan ettiler.
• Amerika Birleşik Devletleri’nin kuruluş tüm dünyaya ilan edildi.

İnsan Hakları Bildirisi’nde;

• Bütün insanlar özgür doğarlar, özgür yaşarlar.
• Devlet ancak bu özgürlükleri korumak ve bunlardan herkesi eşit derecede yararlandırmak için vardır.
• Özgürlüklere dokunan devlet kendi varlık nedenini yitirir.
• İngiltere hükümeti, Amerikalıların özgürlüklerin’ çiğneyerek onları kendisine bağlayan temel sözleşmeyi bozmuştur.
• Bu durumda serbest kalan Amerikan halkı, yeni bir hükümet kurmaya karar vermiştir.
• Bu bildiri ile yönetim şekli demokrasi olarak benimsenmiştir.
• Ingiltere’ye karşı sekiz yıl süren savaş sonunda Amerikan kolonileri galip geldi.
• İngiltere, 1783 yılında Versay Antlaşması’yla Amerikan kolonilerinin bağımsızlığını tanıdı.
• Koloniler, anayasa hazırlayarak federal bir cumhuriyet yönetimine geçti.
• Avrupa’dan Amerika’ya göçler oldu. Avrupa’da işsizlik azaldı.
• ABD, dünya tarihini etkileyerek yeni bir denge unsuru oldu.

Türk-Amerikan ilişkilerinin Başlangıcı

• Türk-Amerikan ilişkileri, Osmanlı’ya bağlı olan Cezayir Beylerbeyliği aracılığıyla kurulmuştur.
• ABD ile Osmanlı’ya bağlı Cezayir, Trablus ve Tunus arasında ticaret antlaşması imzalanmıştır.
• ABD, bu ticaretten dolayı Cezayir’e vergi ödemiştir.
• Amerikalıların Istanbul’a ilk ziyareti 9 Kasım 1800’de olmuştur. Bu ziyarette Amerikalılar, padişaha çeşitli hediyeler sunmuştur.
• Bu ziyaret sebebiyle, Akdeniz’e giren ilk Amerikan gemisi George Washington Fırkateyni olmuştur.

18.Yüzyılda Avrupa-3 ( Fransız İhtilâli)-L10

FRANSIZ İHTİLALİ'NİN  OLUŞUMU

Fransa kralı 16’ıncı Lui zamanında ekonomik sorunlara çözüm bulabilmek maksadıyla Etajenero Meclisi toplantıya çağırılmıştır. Toplantıda soylular, rahipler ve halk meclisleri arasında tartışmalar meydana gelince halkı temsil eden halk meclisleri Etajenero’yu Milli Meclis ilan etmişlerdir. Toplantı sonucunda da Milli Meclisin onayı olmadan vergi toplanmaması kararı alınınca, Fransa kralı askerleri ile meclisi dağıtmak istemiştir. Bunun üzerine halk ayaklanarak 14 Temmuz 1789 yılında Bastil Hapishanesi’ni basarak tutukluları serbest bırakmıştır. 28 Ağustos 1789 tarihinde Meclis soyluların ve rahiplerin ayrıcalıklarını kaldırmış İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi yayınlanmıştır.

FRANSIZ İHTİLALİ'NİN SEBEPLERİ NELERDİR?

Fransız İhtilali'nin gerçekleşme sebepleri kısaca şu şekilde özetlenebilir:

1. Fransa’nın mutlakıyetle yönetilmesi ve krallık rejiminin baskısı karşısında halk ezilmiştir.

2. Amerika ve İngiltere’de kurulan devletlerin demokratik yönetimler sonucu halkına geniş özgürlükler vermiştir. Fransız halkı da çevresindeki ülkelerde gördüğü bu yönetime özenmiştir.

3. Fransız aydınlarından Montesquieu, Voltaire, Jan Jack Rousseau ve Diderot'nun yazdıkları eserlerde mevcut rejimin eleştirilmiş ve çözüm yollarını ileri sürülmüştür. Aydınların bu düşünce tarzları haklın krallığa ve rejime olan tepkisini arttırmıştır.

4. Fransa’da soylular ve rahipler geniş imtiyazlara sahipken, ülke halkının toplumsal olarak hiçbir hakka ve değere sahip olamaması halkı olumsuz yönde teşvik etmiş ve isyan noktasına getirmiştir. Kısıtlı haklara sahip olan köylüler burjuvaları desteklemiştir.

5. Fransa’nın katıldığı savaşlarda ülke ekonomisinin bozulması sonucunda halkın geçim sıkıntısı giderek artmıştır. Ekonomik problemlerin bir türlü aşılamaması ve savaşlarda harcanan paralar halktan ağır vergilerle karşılanmaya çalışılması sonucunda halk isyan edecek duruma gelmiştir.

FRANSIZ İHTİLALİ’NİN SONUÇLARI NELERDİR?

Fransız İhtilali'nin sonuçları kısaca şu şekilde özetlenebilir:

1. Soyluların ve rahiplerin ayrıcalıkları kaldırılmış ve eşitlik ilkesi getirilmiştir.

2. Mutlak monarşi sistemi yıkılmıştır. Egemenliğin halktan geldiği kabul edilmiştir. Halkın yönetime katılmasına olanak tanıyan demokratik ve laik yönetim anlayışı değer kazanmaya başlamıştır.

3. Siyasal eşitsizliğe neden olan toplumsal yapı değişmeye başlamıştır. Eşitlik, adalet, milliyetçilik, hürriyet, ulusal egemenlik, laiklik ve cumhuriyet gibi kavramlar ortaya çıkmaya başlamıştır.

4. Milliyetçilik ilkesinin yayılması ile imparatorlukların dağılması için ortam sağlamıştır.

5. Mahalli otorite yerine merkezi otoriteler kabul edilmiştir.

6. Dağınık halde bulunan milletlerin siyasi birlikler kurabilmesine imkân sağlanmıştır.

7. İnsan Hakları Bildirisi evrensellik kazanmaya başlamıştır.

8. Laik Hukuk kuralları uygulanmaya başlamıştır.

9. Fransız İhtilali sonucunda Yeni Çağ bitmiş ve Yakın Çağ’ın başladığı kabul edilmiştir.

FRANSIZ İHTİLALİ'NİN OSMANLI DEVLETİ'NE ETKİLERİ NELERDİR?

Osmanlı Devleti başlangıçta çıkan olayları pek önemsememiştir. 

Fransız İhtilali'ni Fransa’nın bir iç sorunu olarak görmüştür. 1795 yılında da Fransa’da oluşan yeni rejimi tanımıştır.

Fransız İhtilali sonucunda Osmanlı Devleti’nde temel hak ve özgürlüklerin yasal güvenceye alınması ve yargı güvencesi sağlanmıştır. Toplumsal eşitlik ilkesinin yayılması Fransız İhtilali'nin sonucunda gerçekleşmiştir.

Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti’ne etkilerini kısaca özetleyecek olursak;

1. Tanzimat ve Islahat Fermanları ilan edilmek zorunda kalmıştır.

2. Meşrutiyet ilan edilerek parlamenter yönetime geçilmiştir.

3. Demokrasi hareketleri ve batılı tarza yapılan yenilikler hızlanmıştır.

4. Milliyetçilik akımı Osmanlı Devleti’ndeki azınlıklar arasında hızla yayılmıştır. Zaman içerisinde azınlıklar bağımsızlıklarını kazanmak için ayaklanmaya başlamıştır. Milliyetçilik akımı etkisiyle Osmanlı Devleti dağılma sürecine girmiştir.

18.Yüzyılda Avrupa-2 L10

AYDINLANMA ÇAĞI

Aydınlanma, 18. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve her konuda akla öncelik tanıyan düşünce sistemine “Aydınlanma”, bu düşünce sisteminin etkisiyle bilim ve felsefede büyük gelişmelerin olduğu bu yeni döneme “Aydınlanma Çağı” denmiştir.

Aydınlanma Çağı’nda “aklın kullanılması ile doğru bilgiye ulaşılabileceği” fikri temel alınmıştır.

Bu dönemin önemli bilim insanları;

Newton (Nivton); fizik ve matematik alanında çalıştı.Copernik (Kopernik); Evrende Güneş merkezli bir sistem olduğunu ve Dünya’nın Güneş çevresinde döndüğünü kanıtladı.Galileo; Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatladı.Descartes (Dekart); analitik geometriyi geliştirdi.Jean Jacgues Rousseau (Jan Jak Russo); toplumsal alanda önemli eserler verdi.Mozart, Bach (Bah) gibi besteciler müzik alanında önemli başarılar elde etti.

Aydınlanma Çağı’nın Sonuçları

Bilim, sanat, edebiyat, siyaset ve sosyal alanlarda önemli eserler verildi.Bilimsel ve teknolojik gelişmeler Sanayi İnkılâbı’nın temellerini oluşturdu.Siyasi ve sosyal gelişmeler
ABD’nin kurulmasında ve Fransız İhtilali’nin çıkmasında etkili oldu.Avrupa’da akılcı düşünce sistemi gelişmiştir.

SANAYİİ İNKILABI

Sanayi İnkılabı, Avrupa’da 18. ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime olan etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması, bu gelişmelerin de Avrupa’daki sermaye birikimini arttırmasına denir. Sanayi Devrimi, ilk olarak Birleşik Krallık’ta ortaya çıkmış, ardından Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya’ya sıçramış ve ardından bütün dünyaya yayılmıştır.
Sebepleri



1)Hızlı nüfus artışı 16. yüzyıldan başlayarak Avrupa’nın nüfusu hızla artması kentlerde  iş gücü doğurdu
2)Yaşam düzeyi yükselmesiyle  tüketim malı talebini artması
3)Bilimsel ve teknolojik gelişmeler
4)Coğrafi keşiflerle oluşan sermaye birikimi
5)Kömür ve demirin ilgili ülkelerde bol olması

Sonuçları

1)Avrupa'da tarım toplumundan sanayi toplumuna geçildi.

2)Ulusal gelirde sanayiinin payı tarımın aleyhine sürekli artmaya başladı.

3)Sanayinin gelişkin olduğu bölgelerde nüfus yoğunluğu kırsal kesime göre arttı. Kırdan kente göç başladı.

4)İşçi sınıfı güçlendi, işçi hareketleri yaygınlaşmaya başladı.

5)Üretimde el emeğinin yerini makineler almaya başlayınca atölye üretiminin yerini de fabrikalar almaya başladı.

6)Sömürge ülkelerinin bağımlılığı arttı. Devletlerarası gelişmişlik faikı daha belirgin hale geldi.

7)Pazar ve hammadde kaynaklarına sahip olma yarışı hızlandı. Devletler arasında topyekün çatışmalar dönemi başladı.

17.YÜZYIL ISLAHATLARI-L10

           II.OSMAN DÖNEMİ ISLAHATLARI  ve ISLAHAT ARAYIŞLARI                                                                                                                                                                                                            

Not:Genç Osman , şeyhülislamın kızıyla evlenmiştir. Yeniçerilerin içinde  ve  başında olduğu bir ayaklanmayla yeniçerilerce öldürülmüştür.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        IV.MURAT DÖNEMİ ISLAHATLARI                                                                                          

      

                                                                                         

18.Yüzyılda Avrupa-L10

18. Yüzyılda Avrupa’nın Özellikleri 

– XVIII. asırda Avrupa’da;mutlak krallık hakim. Almanya ve İtalya ise siyasi birliklerini sağlayamamışlardı.--->Demokrasi ve millet egemenliği henüz zayıf.
–  Avrupalı devletler makyevelist politika izlemişlerdir. Makyevelizm’e göre amaca ulaşmak için her türlü araca başvurmak mübahtır.
– 18. yüzyılda Avrupa devletleri birbirlerine karşı değişim gösteren ittifaklardan meydana gelen ve “denge politikası” olarak bilinen politikalar uygulamaya başlamışlardır.

XVIII. yüzyıl süresince Avrupa devletleri birbirleriyle savaşmışlardır. Veraset Savaşları olarak adlandırılan bu savaşların sebepleri;
1. Zenginlik kaynaklarının ele geçirilmek istenmesi
2. Avrupa devletlerinin birbirlerine egemenlik kurmaya çalışmaları
3. Avrupa’daki krallıklar arasındaki akrabalık bağları

Uzun zaman devam eden savaşlar, devletlerin ekonomilerini bozmuş, devletler çıkarları  doğrultusunda ittifaklar kurmaya yöneltmiştir.


18.YÜZYILDA OSMANLI VE AVRUPA  DEVLETLERİNİN GENEL DURUMU

A-OSMANLI

Denge politikası ve  ıslahatlar

B-FRANSA

Yedi Yıl Savaşlarında İngiltere'ye yenilme-->intikam-->Mısır ( Osmanlıya ait)  saldırmak.
                                                                                     

C-İNGİLTERE

Yedi Yıl Savaşlarında Fransayı yenmek-->Üzerinde güneş batmayan imparatorluk oluş süreci

D-AVUSTURYA

Fransız ihtilalinin milliyetçilik akımıyla ve Rusyanın panslavizmiyle ( Balkanlarda)mücadele halinde
--->Osmanlıyla Ziştovi Antlaşması
             

E-RUSYA
Çar I.Petro reformları->Güçlü Rusya
  1.Sıcak denizlere inme-->Akdeniz <---Osmanlı aleyhine
  2.Batı (Avrupa)--->Lehistan,Baltık ülkeleri
  3.Doğu -->Orta Asya Türkleri

ANAHTAR KELİMELER

Sıcak denizlere inme, Fransız İhtilali,milliyetçilik,denge politikası,üzerinde güneş batmayan imparatorluk,ıslahatlar

18.Yüzyıl Osmanlı Siyasal Tarihi-1 L10

                                                       

18.YÜZYIL OSMANLI GENEL ÖZELLİKLER

1)- Osmanlı Devleti 18. yüzyıla batıda  ilk defa büyük  toprak kaybetti.

2)- Osmanlı Devleti 18. yüzyılda ise en çok Rusya ile savaşmıştır.

3)- 18. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin toprak kaybı hızlandı. Avrupa'nın bilim ve tekniği alınmaya çalışılsa da yeterli olmadı  ve  sonuçta Osmanlı Devleti Avrupa'nın üstünlüğünü kabul etmek zorunda kaldı.

                                           III.AHMET DÖNEMİ

 II. Mustafa  Edirne Olayıyla  tahtan indirildi ve   III. Ahmet padişah yapıldı.

                PRUT SAVAŞI VE ANTLAŞMASI

Nedenleri :

1. İsveç Kralı Şarlın Ruslarla  savaşında savaş alanından kaçarak Osmanlı devletine sığındı. Ruslar İsveç kralını takip ederek Osmanlı topraklarına girdiler.
2.Rusyanın Osmanlıya karşı Balkanlardaki Ortodoksları (Eflak ve Boğdan beylerini) kışkırtması
3.Osmanlının 1700 İstanbul Antlaşmasını değiştirmek istemesi

Sonuçları :

1. Prut Antlaşması yapıldı(1711).
2. İstanbul antlaşması ile Ruslara verilen Azak kalesi geri alınacak.
3. Ruslar İstanbul’da devamlı elçi bulunduramayacak.
4. Rusya Lehistan’ın iç işlerine karışmayacak.
5. Demirbaş Şarl ve maiyeti serbestçe geri dönebilecek.
6. Anlaşmanın şartları çok hafiftir.
7. Rusya savaş meydanında yenilmesine rağmen  ordusunu imhadan kurtarmayı başarmıştır.
8. Osmanlı kaybettiği toprakları geri alma umuduna kapıldı.

Not:Osmanlı Aleyhine Rusya’nın siyasetinin esasları:
1. Orta Asya üzerinde yayılmak istemesi
2. Balkan toplumlarını kışkırtarak Slavlaştırmak istemesi (Panslavizm)
3. Osmanlı topraklarında ki Ortodoksları himaye altına almak istemesi
4. Açık ve sıcak denizlere inmek istemesi

Osmanlı Devletinin Prut Antlaşmasını kabulünün nedenleri:

1. Yeniçerilere güvenilmemesi
2. Kuşatmanın uzun sürmesi ve yeni bir kutsal ittifak kurulacağı endişesi
3. Rusların ateş gücü yüksek silahlarının kaybı artıracağı endişesi

                  PETERVARADİN SAVAŞI VE  PASAROFÇA ANTLAŞMASI (1718)

Moranın Alınmasının Nedenleri:
1.Osmanlı devletinin Morayı kurtarmak istemesi
2.Katolik Venediklilerden şikayetçi olan Ortodoks Mora halkının  Osmanlı devletinden yardım istemesi
3.Venedikli korsanların Osmanlı ticaret gemilerine saldırması
Sonuçları
1.Mora  Venediklilerden alındı(1715).
2.Avusturya Karlofçanın bozulduğunu ileri sürerek Osmanlıdan Morayı geri vermesini istedi.
3.Osmanlı ile Avusturya arasında Petervaradin Savaşı çıktı.

Petervaradin Savaşının(1716) Nedenleri:

1.Osmanlının Venedikten Morayı geri alması
2.Avusturyanın Osmanlı Devlletinin yeniden güçlenmesinden endişe etmesi



Pasarofça Antlaşmasının(1718) Sonuçları:

1. Yukarı Sırbistan, Belgrat ve Banat Avusturya’ya verildi.
2. Mora yarımadası ve Girit iskelesi Osmanlı devletinde kaldı.
3. Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyılarındaki bazı iskeleler Venedik’e verildi.
4. Osmanlı devleti Avrupa’ya geçişte çok önemli bir üstü olan Belgrat’ı kaybetti.
5. Venedik, Çanakkale boğazı ve Ege’den uzaklaştırıldı. 
6. Balkanlarda Avusturyanın etkisi artınca Osmanlı Balkanlarda güvenliği arttırmıştır.
7. Osmanlı kaybettiği toprakları geri alma umudunu kaybetmiştir.
8. Osmanlı, Avrupanın üstünlüğünü kabul etmeğe başlamıştır.
9. Lale devri başlamıştır.

Osmanlı- İran İlişkileri

Savaşların Sebepleri:

1.  İran da ki karışıklılıklardan yararlanma isteği
2.  İran halkının  Osmanlıdan İran Yönetimine  karşı yardım isteği
3.  Rusların Kafkaslardaki ilerleyişine engel olmak.

1724 İstanbul Antlaşması

Nedenleri

1.Rusların Azerbaycana kadar ilerlemeleri üzerine Osmanlının da Gürcistanda ilerlemeye başlaması üzerine Kafkasyada Rusya ve Osmanlı arasında savaş ihtimalinin ortaya çıkması
2.Fransanın arabulucuk yapması

Sonuçları
1.İstanbul Antlaşması (İran Mukasemenamesi ;1724) imzalandı.
2.İranın Kafkasya toprakları Osmanlı ve Rusya arasında paylaştırıldı.
3.Osmanlı ilk kez Ruslarla ittifak yaptı.
4.İki taraf da paylarına düşen bölgeleri işgale girişti
5.İran ise bu anlaşmayı tanımayarak her iki devlete savaş açtı.

İranla Yapılan Antlaşmalar:

1. Ahmet Paşa Antlaşması (1732) : Bazı sınır değişiklikleri oldu.

2.Kerden Antlaşması (1746) :
               A.Kasrışirin antlaşması  sınırları İran- Osmanlı arasında geçerli sınır olarak kabul edildi.
               B.İranla yapılan son resmî anlaşma olup günümüze dek geçerliği devam etmektedir.

18.YÜZYIL ISLAHATLARI-L10

18.Yüzyıl Islahat  Hareketleri

A-Lale Devri Islahatları(1718-1730):

Tanım: 1718 Pasarofça antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil İsyanıyla sona eren devire Lale Devri denir.

Padişah III.Ahmet , sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır.


1.Bu dönemde Avrupa'ya ilk kez geçici elçiler gönderilmiştir.

2.İlk kez matbaa kuruldu.(1727). İlmi eserlerin basımına izin verildi.Ancak dini eserler elle yazılmaya devam etti.

3.İlk kez itfaiye bölüğü kuruldu.

4.İlk kez İstanbul'da kumaş fabrikası ve çini atölyesi açıldı.

5.Sivil mimari gelişmiştir. Birçok saray, köşk,kasır, çeşme , kütüphane yaptırılmıştır.

6.Pek çok doğu klasiği Türkçeye çevrilmiştir.

7.Resim ve minyatür de gelişmiştir.

NOT : Lale Devri Osmanlı Devleti'nde Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiği ve Batı'nın örnek alınarak ıslahat yapıldığı ilk dönemdir. Ancak bu ıslahatların  halktan kopuk ve  halkın tepkisini çekecek şekilde yapılması başarısız kalmalarına neden olmuştur.


B-I.Mahmut Devri Islahatları(1730-1754)

1.Humbaracı Ahmet Paşa Humbaracı ve Topçu ocaklarını modern usullere göre yeniden düzenledi.

2.Humbaracı Ahmet Paşa orduda bölük , alay, tabur sistemini kurdu.

3.Batı  tarzında subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi açıldı.

4.İlk kez Yalova'da kâğıt fabrikası açıldı.
NOT: Bu ıslahatlar 1736-1739 Osmanlı-Avusturya ve Rusya savaşlarında başarılı olmamızı sağlamıştır.


C- III.Mustafa Devri Islahatları(1757-1774 )

1.Baron dö Tott Avrupa'dan getirtilerek yeni bir topçu ocağı kuruldu. Sürat topçuları adı verilen ocak kuruldu.

2.Deniz Mühendishanesi açıldı.

3.Hendesehane açıldı.Denizcilik ve topçuluk dersleri verildi.


D-I.Abdülhamit Devri Islahatları (1774-1789)

1.Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için istihkâm okulu açıldı.

2.İngiltere ve Fransa'dan gemi yapım ustaları getirildi.

3.Haliç, Karadeniz ve Ege Denizinde tersaneler yapıldı.


E- III.Selim Dönemi Islahatları(1789-1807)

1.Nizam-ı Cedit adıyla bir ordu kuruldu.

2.Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla bir hazine kuruldu.

3.Avrupa'nın önemli başkentlerinde sürekli elçilikler kuruldu.

4.Fransızca ilk kez okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başladı.

NOT: Yeniliklere karşı olan Yeniçeriler ile bazı halk kitlesi Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandı.(1807) III.Selim tahttan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirildi. Nizam-ı Cedit ordusu dağıtıldı.