Topkapı Sarayı

Fotoğraflar bu linkte  Topkapı Sarayı Mimari Bölümler

Sanal tur için önce şuraya gidelim.Kutsal Emanetler Turu

Harem için buraya gidelim Topkapı Sarayı Harem

Genel panorama için ise şuraya bakalım Topkapı Sarayı Genel Panorama

Saraydaki çoğu yapı Fatih döneminde yapılmıştır fakat bu yapıların değiştirildiği de olmuştur. Yine de iskelet yapı Fatih döneminde yapılmıştır. Osmanlı döneminde Topkapı Sarayı yapılan ilk saray değildi. İlk yapılan saray Eski Saray'dı. Saray-ı Atik de denirdi. O zamanlar İstanbul Üniversitesi'nin rektörlüğünün olduğu bölgede olan Eski Saray'ın yerine, Sarayburnu'nun stratejik konumu, Haliç ve Boğaz'a hakimiyetinin farkına varan Fatih, buraya Yeni Saray'ı yaptırma kararı almıştır. 

Osmanlı Devleti’nde Saray Teşkilatı üç bölümden oluşmaktadır. Bunlar;

1. Enderun (İç Saray)
2. Birun (Dış Saray)
3. Haremi Hümayun

ENDERUN (İÇ SARAY)

1. II. Murat zamanında kurulmuş olup II. Mehmet (Fatih) zamanında geliştirilmiştir.
2. Burada devlet adamları eğitim ve öğretim de alırlardı.
3. Padişahın özel görevlileri bu bölümde bulunurdu.
4. Enderun mektebine alınan çocuklara dini dersler, dil ve edebiyat dersleri ve diğer ilimlerin dersleri okutulurdu.
5. Ayrıca Osmanlı saray geleneği ve görgüsüyle, protokol kaideleri ve bürokratik işler Enderun Mektebi’nde öğretilirdi. Bunların yanında çeşitli sanat kollarında beceriler kazandırıldığı gibi sportif faaliyetlere de yer verilirdi.

BİRUN (DIŞ SARAY)

1. Devlet meselelerinin görüşüldüğü bölümdür.
2. Padişahın resmi hayatı burada geçerdi.
3. Padişahın yabancı devlet adamlarını kabul ettiği ve devlet işlerine baktığı bölümdür.

Harem

1. Padişahın ailesinin bulunduğu ve aile hayatını geçirdiği bölümdür.
2. Padişahın izni olmadan Harem’e herhangi bir kimsenin girmesi mümkün değildi.

Osmanlı Devleti'nde Anayasal Düzene Geçiş Çabaları ve Siyasi Gelişmeler 1.Meşrutiyet (1876)

Balkan bunalımını görüşmek üzere İstanbul Konferansı toplandığı esnada Avrupa devletlerinin iç işlerimize karışmasını engellemek için 23 Aralık 1876’da Osmanlıcılık fikrini savunan Jön Türklerin gayretleriyle 2.Abdülhamid tarafından Kanun-i Esasi ilan edilerek 1. Meşrutiyet dönemi başlamıştır. 

Meclisi Ayan ve Mebusan olmak üzere iki tane meclis açılmıştır. Ayanlar meclisi üyeleri padişah tarafından seçilir ve ölene kadar üye kalırlar. Meclis-i Mebusan üyeleri 50.000 kişide 1 olmak üzere halk tarafından seçilir. Anayasaya göre yürütmeden padişah ve hükümet, yasamadan meclis sorumludur. Fakat son söz padişahındır. Hükümet padişaha karşı sorumludur. Padişahın meclisi açma kapatma yetkisi vardır.

Sonuçları:

1. Birinci Meşrutiyet ile halk ilk defa sınırlı olsa da seçme, seçilme ve temsil edilme haklarına kavuşmuş oldu.
2. İlk defa azınlıkların temsil edilme hakları olduğu kabul edildi.
3. Azınlık toplumlarının fikirleri gelişti, bağımsızlık istekleri hızlanmış oldu.
4. Osmanlılarda ilk defa rejim değişikliği yapılmış oldu. Mutlak Monarşi anlayışından Meşruti Monarşi sistemine geçilmiş oldu.
5. İlk anayasa yapılmış ve ilk meclis kurulmuş oldu.
6. Osmanlı Devleti’nde daha özgürlükçü bir hava hâkim olmaya başladı.

1877-1878 Osmanlı-Rus harbinden sonra II. Abdülhamit meclisi kapatmıştır.Böylece 1.Meşrutiyet sona ermiştir.

OSMANLI DEVLETİ'NDE MERKEZÎ YÖNETİMDE DEĞİŞİM

Osmanlı Devleti'nde Yönetim
->Divana padişahın başkan olması (Orhan Gazi)
->Divana veziriazamların başkan olması ( Fatih Dönemi)
->Veziriazamların devlette en etkili olmaları(Sokullu Dönemi)

Divan-ı Hümayun Toplantıları 
->16. yüzyıldan itibaren haftada  4 gün
->17.yüzyıldan itibaren haftada 2 gün
->18. Yüzyılda 3 ayda bir 
->Divan-ı Hümayunun kaldırılması(II.Mahmut Dönemi)

Bâbıâlinin Oluşumu

->18. yüzyılda Kubbealtı vezirleri -> vekiller heyeti 

->Divan toplantıları, veziriazamların (sadrazamların) konaklarında 

->Veziriazam konakları->Babıali (yüksek kapı)-> devlet yönetiminin merkezi 

->Toplantılara, toplantının konusuna göre şeyhülislam, yeniçeri ağası, kadıasker, reisülküttab, defterdar, nişancı ve İstanbul kadısı katılırlardı.

->Veziriazamlık-> başvekâlet (II.Mahmut) ->Hariciye, Mülkiye ve Maliye Nazırlığı gibi nazırlıklar(bakanlıklar)

Diğer divanlar:

· Sefer Divânı: Vezir-i azam sefere çıkarken toplanan divan,

· Ulufe Divânı: Yeniçeri maaşları için toplanan divan,

· Galebe Divânı: Yabancı elçilerin kabulü sırasında toplanır,

· Ayak Divânı: Olağanüstü durumlarda toplanan divan,

· At divânı: Sefer sırasında at üzerinde yapılan toplantı.

Reisülküttâb

->18.yüzyılda Babıali'nin yönetimde etkili hale gelmesiyle Nişancı'ya bağlı olarak çalışan Reisülküttab'ın önemi artması
->Devletlerarası ilişkilerde diplomasinin öneminin artması

->Reisülküttabın devletin dış ilişkilerini yürütmesi
 ->Dışişleri Bakanlığı'na dönüşmesi

Taşra Teşkilatı

18.yüzyılda tımar sisteminin bozulması -> pek çok aksaklık

->vergilerin toplanması işinin açık artırma ile mültezim  kişilere kiralanması (belli bir süre)

->Vergi kaynaklarının hayat boyu kiralandığı malikâne sisteminin oluşması(18.yüzyıldan itibaren)

 <---Istanbul'da oturan malikâne sahiplerinin malikânelerini mültezimler yolu ile vekillerle idare etmesi

Mültezimler

1. Topraklara yerleşmiş olan ayanlardır.
2. Toprakları ellerine geçirdiler. 
3. Mütesellimlik, voyvodalık ve muhassıllık gibi görevlerle yönetimde ve orduda etkili oldular.

Âyanlık

• Osmanlı Devleti'nde şehirlerde ve taşrada yaşayan zengin ve itibarlı zümreye âyan ve eşraf denilirdi.
• Ayanlar vergilerin belirlenmesi ve toplanmasında görevlilere yardımcı olurdu.
• 18.yüzyılda güçlenen ayanlar, savaşlarda devlete para ve asker yardımında da bulundular.
• Ayanlar, Rumeli, Anadolu ve Arap eyaletlerinde hanedanlık kurmuşlardı.
• Devlet tarafından ayanıvilayet olarak tanındılar.
• Kendi aralarındaki mücadeleler ve halk üzerinde kurdukları baskıdan ötürü 1786 yılında güçleri kırıldıysa da 1787 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşları'nda yardımlarına ihtiyaç duyuldu.
• 1808 yılında II. Mahmut, ayanlarla yaptığı Sened–i İttifak ile onları resmen tanımış oldu.
• Âyanların siyasi ve toplumsal hayattaki etkisi Tanzimat dönemine kadar devam etti.

Bozulan Ekonomi ve Alınan Tedbirler

• Devletin uzun süren savaşlara girmesi ve bu savaşlarda yenilgiler alması ekonomiyi iyice sarstı.
• Devlet, esham adıyla iç borçlanma yoluna gitti. III.Mustafa döneminde 1775 yılında bir nevi hazine bonosu sayılabilecek esham uygulaması, pay ve gelir ortaklığına dayanıyordu.
• Esham uygulaması, kağıt paraya geçişin ilk aşaması sayılabilir.
• Devlet bütçe açığını kapatmak için yeni vergiler koydu.

BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI

1.Osmanlı  Devlet Anlayışı
 A. Osmanlı Devletinde  yönetme  yetkisinin Allah tarafından Osmanlı Hanedanına nasip edildiğine inanılırdı.Bu Türklerdeki  Kut Anlayışının İslamiyetten sonraki hali olarak görülmektedir.
B. Osmanlı  Devletinde egemenliğin kaynağı olarak İslam hukuku ve Türk devlet geleneklerine  bağlı kalınmıştır.
C.Osmanlı  Devletinde  I.Murattan itibaren " devlet hanedan üyelerinin ortak malıdır"anlayışı " yerine " devlet,padişah ve oğullarının ortak malıdır" anlayışına geçilmiştir.

2.Osmanlı  Devlet  Teşkilatı
 A.Padişah, ülkenin mutlak hakimi olup, İslam hukukuna ve Türk geleneklerine uymak zorundadır.
B.Padişah ülkeyi  divan  teşkilatı yoluyla  yönetir.
İlk divan  teşkilatını  Orhan Bey kurmuştur. Divanın bu dönemdeki üyeleri:vezir,kazasker,nişancı ve defterdardır.

3.Osmanlı  Askeri Teşkilatı
A. Orhan Bey döneminde  yaya ve müsellem( atlı asker) adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.
B.I.Murat döneminde Kapıkulu Ocağı (devşirmeler/yeniçeriler) kuruldu.

*Devşirme  Sistemi:Osmanlı Devletinde I.Murattan itibaren uygulanmaya başlanan fethedilen yerlerdeki  hristiyan ailelerden  belirli şartları taşıyan  erkek çocukların öncelikle gönüllü ailelerden alınıp asker veya devlet adamı olarak yetiştirilerek devlet hizmetine verilmesi sistemine devşirme sistemi denir.

4.Osmanlı Taşra  Teşkilatı
A.I.Murat döneminde ülke eyaletlere ayrıldı.
  Ülkenin idari teşkilatı:
  Eyalet-sancak,kaza-köy

*İlk eyalet Rumeli Beylerbeyiliğidir.

5.Osmanlı  Toprak  Yönetimi
A.I.Murat tımar sistemini kurdu. Tımar sistemi ikta sistemnin Osmanlıdaki  halidir. Topraklar has,zeamet ve tımar diye ayrılarak sistem kuruldu.

Not: Osmanlı  Devletinde teşkilatlanmanın temelini atan Orhan Bey, bu temel üzerine klasik Osmanlı Devletini teşkilatlandıran ise  I.Murattır.

18. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ'NDE DEĞİŞİM L10

OSMANLI DEVLETİ'NDE DEĞİŞİM

Osmanlı Devletinde Yönetim

• Divan-ı Hümayun, Osmanlı devlet mekanizmasının temeliydi.
• Divan-ı Hümayun'daki toplantılar padişah ve Kubbealtı vezirleri denilen devlet adamlarının katılımlarıyla yapılıyordu.
• Fatih'ten itibaren padişahlar Divan-ı Hümayun başkanlığını fiilen veziriazamlara bıraktılar.
• Sokullu Mehmet Paşa'dan itibaren de veziriazamlar devlet yönetiminde birinci derece etkili olmaya başladılar.
• Divan-ı Hümayun toplantıları 16. yüzyıldan itibaren haftada dört güne, 17. yüzyıldan itibaren de haftada iki güne indirildi.
• 18.yüzyıla gelindiğinde Divan-ı Hümayun toplantıları üç ayda bir yapılmaya başlandı ve önemini kaybetti. Kubbealtı vezirliği ve Divan-ı Hümayun kaldırıldı.

Bâbıâlinin Oluşumu

• 18. yüzyılda Kubbealtı vezirleri yerine vekiller heyeti oluşturuldu.
• Devlet işlerinin görüşüldüğü toplantılar, veziriazamların ve sadrazamların oturduğu konaklarda yapılmaya başlandı.
• Şeyhülislamlar da vekiller heyetine girerek yönetimde etkili oldular.
• Veziriazam konakları, Babıali (yüksek kapı) adını alarak devlet yönetiminin merkezi haline geldi.
• Veziriazam başkanlığında Babıali'de yapılan toplantılara, toplantının konusuna göre şeyhülislam, yeniçeri ağası, kadıasker, reisülküttab, defterdar, nişancı ve İstanbul kadısı katılırlardı.
• Mahmut döneminde divan toplantıları haftanın bir günü şeyhülislam konağ'ında, bir günü de veziriazam konağında olmak üzere haftada iki kere toplanacak şekilde düzenlendi.
• yüzyılda Babıalrnin yapısı yeniden düzenlendi. Veziriazamlık başvekâlete dönüştürüldü.
• Hariciye, Mülkiye ve Maliye Nazırlığı gibi nazırlıklar kurularak bugünkü bakanlar kurulunun temeli atıldı. 

Reisülküttâb

• 18.yüzyılda Babıali'nin yönetimde etkili hale gelmesiyle Nişancı'ya bağlı olarak çalışan Reisülküttab'ın önemi artmıştır.
• Devletlerarası ilişkilerde diplomasinin öneminin artmasıyla Reisülküttab, devletin dış ilişkilerini yürütmeye başlamıştır.
• Daha sonra bu makam, Dışişleri Bakanlığı'na dönüştürülmüştür.

Taşra Teşkilatı

• 18.yüzyılda tımar sisteminin bozulması Osmanlı Devleti'nde pek çok aksaklığın yaşanmasına neden oldu.
• 18.yüzyıla kadar devlet vergilen toplanması işini açık artırma ile mültezim denen kişilere kiralıyordu.
• Bu yüzyıldan itibaren bu uygulamadan vazgeçilerek vergi kaynaklarının hayat boyu kiralandığı malikâne sistemine geçilmiştir. Ancak, Istanbul'da oturan malikâne sahipleri, malikânelerini mültezimler yolu ile idare etmeye başladılar.
• Mültezimler, bu topraklara yerleşmiş olan ayanlardı.
• Mültezimler, zamanla bu toprakları ellerine geçirdiler. Daha sonra, mütesellimlik, voyvodalık ve muhassıllık gibi görevlerle yönetimde ve orduda etkili duruma geldiler.

Âyanlık

• Osmanlı Devleti'nde şehirlerde ve taşrada yaşayan zengin ve itibarlı zümreye âyan ve eşraf denilirdi.
• Ayanlar vergilerin belirlenmesi ve toplanmasında görevlilere yardımcı olurdu.
• 18.yüzyılda güçlenen ayanlar, savaşlarda devlete para ve asker yardımında da bulundular.
• Ayanlar, Rumeli, Anadolu ve Arap eyaletlerinde hanedanlık kurmuşlardı.
• Devlet tarafından ayanıvilayet olarak tanındılar.
• Kendi aralarındaki mücadeleler ve halk üzerinde kurdukları baskıdan ötürü 1786 yılında güçleri kırıldıysa da 1787 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşları'nda yardımlarına ihtiyaç duyuldu.
• 1808 yılında II. Mahmut, ayanlarla yaptığı Sened–i İttifakda onları resmen tanımış oldu.
• Âyanların siyasi ve toplumsal hayattaki etkisi Tanzimat dönemine kadar devam etti.
• 
  

Bozulan Ekonomi ve Alınan Tedbirler

• Devletin uzun süren savaşlara girmesi ve bu savaşlarda yenilgiler alması ekonomiyi iyice sarstı.
• Devlet, esham adıyla iç borçlanma yoluna gitti. III.Mustafa döneminde 1775 yılında bir nevi hazine bonosu sayılabilecek esham uygulaması, pay ve gelir ortaklığına dayanıyordu.
• Esham uygulaması, kağıt paraya geçişin ilk aşaması sayılabilir.
• Devlet bütçe açığını kapatmak için yeni vergiler koydu.