XVIII.-XX.Yüzyıl Osmanlı Siyasi Gelişmeleri

Osmanlı Devleti Siyasi Tarihi

1-) XIV. Yüzyıl Başlarında Yakın Doğu ve Balkanlar

a-  Türkiye Selçuklu Devleti: Kösedağ Savaşı’ndan sonra (1243) Türkiye Selçukluları sosyal, siyasal, ekonomik yönden Moğolların (İlhanlıların) egemenliğine girdiler. Türkmen Beyleri Anadolu’nun batısına yönelip beylikler kurdular ve Anadolu’da Türk siyasi birlik bozuldu.

18.Yüzyılda Değişim

18.YÜZYILDA OSMANLI VE AVRUPA  DEVLETLERİNİN GENEL DURUMU
A-OSMANLI
Denge politikası ve  ıslahatlar
B-FRANSA
Yedi Yıl Savaşlarında İngiltere'ye yenilme-->intikam-->Mısır ( Osmanlıya ait)  saldırmak      C-İNGİLTERE
Yedi Yıl Savaşlarında Fransayı yenmek-->Üzerinde güneş batmayan imparatorluk oluş süreci
D-AVUSTURYA
Fransız ihtilalinin milliyetçilik akımıyla ve Rusyanın panslavizmiyle ( Balkanlarda)mücadele halinde
--->Osmanlıyla Ziştovi Antlaşması   

Avusturya ile Uzun Savaşlar Dönemi

Soru 1:Zitvatorok Savaşı'nın Osmanlı dış Politikasına etkisi ne olmuştur?

Soru 2:Kazak meselesinin Osmanlı Devleti'nin Avrupa Stratejisine etkisi ne olmuştur?

Osmanlı Devleti, 16. yüzyılda gücünün zirvesine çıktığında Macaristan'ı egemenliği altına aldıktan sonra Kutsal Roma Germen İmparatorluğu'na (Habsburglar Hanedanı) bağlı bir devlet olan Avusturya ile karşı karşıya gelmeye başlamıştır.

Osmanlı Devleti, 17. yüzyılda batıda Avusturya (Habsburglar) , Anaolu'da Celali İsyanları ve doğuda ise Safevilerle  savaşmak durumunda kalmıştır. Kuzeyde ise Rusya önemli bir güç olmaya başlamıştır. 

Doğuda Safevilerin saldırısı Osmanlı'yı  batı siyasetiyle ilgilenmesini sorunlu hale getirmiştir. Osmanlı Devleti, buna rağmen devrin saygın bir dünya gücüydü. Örneğin Fransa'nın İspanyolların  eline geçmemesi  için   Henri de Navarre’yi desteklemiştir. İngiltere, İspanyollara karşı Osmanlı Devleti'nden bir donanma göndermesini istemiştir. 

Avrupa'nın batısında İngiltere ve Fransa'nın İspanyollarla mücadele halinde olması, Venedik'in ise tarafsız olması Osmanlı için uygun bir ortamı oluşturmuştur.

Avusturya ile Uzun Savaşlar Dönemi (1593-1606)

Nedenleri:1. Avusturya'nın vergisini vermemesi

               2.Sınırlarda yaşanan saldırılar

               3.Bosna Beylerbeyi'nin Hırvatistan'a akında ölmesi ( savaşın kıvılcımı)

Sonuçları:

              1.Osmanlı'ya karşı Haçlı İttifakı kurulmuştur

     2.Osmanlı Haçova Meydan Muharebesi'ni kazanmıştır.

              3.Kaleler ve şehirler sürekli el değiştirdiği geniş cepheli savaşlardır.

              4.Osmanlı Devleti, doğuda Safevilerle de savaştığı için barışı kabul etmiştir.

              5. Savaşlar 1606 Zitvatorok Antlaşması ile sona ermiştir.

 Zitvatorok Antlaşması'nın sonuçları:

        1. Osmanlı Devleti,Avusturya karşısındaki üstünlüğünü kaybetmiştir. Avusturya Arşidüküne  Sezar unvanı verilerek Osmanlı padişahına eşit sayılmıştır.

        2.Avusturya,Osmanlı Devleti'ne yıllık vergi vermek yerine bir seferlik vergi vermiştir.

        3.Eğri,Kanije ve Estergon Osmanlı Devleti'nin elinde kalmıştır.

        4.Osmanlı Devleti, Avrupa ve Balkanlar'da mütekabiliyet esasına göre hareket etmeğe başladı.

        5.Osmanlı Devleti, Avrupa'daki yeni askeri teknolojilerin farkına vardı.

Osmanlı Devleti, bu dönemde üç cephede birden savaştığı için uzun vadeli siyasetler yerine günü kurtaran siyasetler takip etmiştir.

III.AHMET DÖNEMİ ISLAHATLARI

1718 Pasarofça Antlaşması ile başlayıp, 1730 Patrona Halil İsyanı ile sona eren devire Lale Devri denir.

Padişah: III. Ahmet,

Sadrazam: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa

Lale Devri Islahatları:

1. Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderildi.
2. Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika ilk kez Türk matbaasını kurdu (1727).
3. Kağıt,çini,kumaş ve seramik fabrikaları açıldı.
4. Tulumbacılar Bölüğü adı ile ilk kez bir itfaiye bölüğü kuruldu.
5. İlk kez çiçek aşısı uygulandı.
6. İstanbul’da kütüphaneler açıldı.
7. Doğu ve batıdan pek çok eser tercüme edildi.

Not 1: Lale Devri Osmanlı Devleti’nde, batının üstünlüğünün kabul edildiği ve batının örnek alınarak ıslahatlar yapıldığı ilk dönemdir.