Paul Wittek
Tarihçi Yazar Paul Wittek Osmanlı Beyliği’nin güçlü bir devlet olmasını bu beyliği kuranların gaza düşüncesi ile hareket etmesine bağlamaktadır.
Ona göre Osmanlılar gaza ile ganimet elde etmeyi amaçlamışlardır.
Bunun yanında kendi dinlerini başka yerlere yaymak isteyen Gaziler ele geçirilen bölgelerdeki halkın dini inançlarına saygı duymuşlardır. Bu da farklı dinlere inanan insanların birlikte yaşama arzusunu ortaya çıkarmıştır.
Wittek, Osmanlı’nın Kayı boyu ile alakası olmadığını iddia etmiştir.
Fuat Köprülü
Fuat Köprülü Osmanlı’nın kuruluşu ile ilgili tüm nazariyeleri incelemiş bunlardan tek yönlü bakış açısına sahip tezleri reddederek birçok etkeni bir arada vermiştir.
Ona göre Osmanlı Beyliği’nin güçlü bir devlet olmasını da özetle şunlar etkili olmuştur:
- Moğol baskısından kaçan Türklerin göçü ile nüfusun artması
- Gaza ruhu ile hareket edilmesi
- Gaziyan-ı Rum, Bacıyan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum, Abdalan-ı Rum gibi askeri sosyal ve ekonomik grupların desteği
- Jeopolitik üstünlükler
- Diğer beyliklerle iyi geçinilmesi
- Etnik özellikler
- Osmanlı kabilelerinin asil oluşu
Halil İnalcık
Fuat Köprülü gibi Osmanlı Beyliği’nin güçlü bir beylik oluşunu birçok etkeni içine alarak değerlendirir. Bunların başlıcaları özetle şunlardır:
- Yöneticilerin Selçuklu teşkilatı içinde tecrübe kazanmaları
- Jeopolitik konumun iyi değerlendirilmesi ve farklı aşiretlerin sempatisini kazanmaları
- Adaleti yönetim anlayışı
- Gaza politikası sergilenmesi
- Teşkilatlanmaya önem verilmesi
- Türk geleneklerine sadık kalınması
- Ülke topraklarını paylaştırmayarak daha Merkezi bir anlayış sergilemeleri
- Asker, yönetici, alim ve sufilerin desteğini almaları
