Ulus Devlete Giden Süreçte Nüfus

Ulus devlet; sınırları belirlenmiş bir toprak parçası üzerinde güç kullanma hakkına sahip olan yönetimi altındaki halkı; ortak dil, kültür ve değerler etrafında birleştirmeyi amaçlayan siyasal ve toplumsal manada ulus üzerine tesis edilmiş bir devlet biçimidir.

Okuma Parçası Tepedelenli Ali Paşa İsyanı

Bölücü ve ayrılıkçı Rum aydınları ile Avrupalı aydınların çalışmaları ve Filiki Eterya'nın faaliyetleri sonucu Rumlar arasında   Osmanlı  Devleti'ne karşı isyan düşüncesi doğmuş ve geliştirilmişti.

1788'den beri Yanya Valiliği'nde bulunan Tepedelenli Ali Paşa bölgedeki ayrılıkçı Rum faaliyetleri için engel teşkil ediyordu. Tepedelenli Ali Paşa zamanında yürütülen etkili istihbarat çalışmaları sayesinde Rumların yaptıkları bölücü faaliyetler hakkında günü gününe haber alınıyor ve gerekli tedbirler vakit geçirmeksizin uygulanıyordu. Bölücü Rum hareketlerinin Tepedelenli Ali Paşa ve adamları tarafından engellenmeye başlanması bu durumdan çok rahatsız olan saraya yakın Rumları harekete geçirmiş ve Tepedelenli Ali Paşa aleyhinde yalan ve iftira kampanyası başlatılmıştır. Bu kampanyayı yürütenlerin başında Rum işbirlikçisi olan Padişâhın Mühürdârı Hâlet Efendi ile İstanbul Fener Patriği bulunmaktaydı. Tepedelenli Ali Paşa'nın, iftiralar sonucunda görevden alınması üzerine başlattığı isyan, 1820-1822 yılları arasında sürmüş, devlet ile vali arasında meydana gelen bu çatışma en çok bölücü Rumların işine yaramış, bölgede asayiş ortadan kalkmış, büyük bir istikrarsızlık ve kargaşa ortamı belirmiş, bu durumdan isitifade eden Rum çeteleri ilk şiddet hareketlerine başlamışlardı.

Milliyetçi Ayaklanmalar L10

Milliyetçilik Hareketleri

Sırp İsyanı (1804)

Nedenleri:

1. Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması
2. Rusya ve Avusturya’nın kışkırtması.
3. 1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Sırplar arasında yayılması.
4. XVIII. yüzyılda Osmanlı-Avusturya, Rusya arasında çıkan savaşların Sırp topraklarında yapılması
5. Bölgedeki Yeniçerilerin halka kötü davranması

 Sırp İsyanı Gelişim Süreci

1. 1812’de imzalanan Bükreş Antlaşması ile Sırplara ayrıcalık verildi.
2. 1829’da Edirne Antlaşması ile Özerk Sırbistan Prensliği kuruldu.
3. 1878 Berlin Antlaşması ile Sırbistan bağımsızlığını elde etti.

UYARI: Sırp Ayaklanması, Fransız İhtilâlinin getirdiği ulusçuluk akımının Osmanlı Devletinde görülen ilk etkisidir.

Bükreş Antlaşması (1812)

1. Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1812 tarihinde imzalandı.
2. Osmanlı Devleti, Sırbistan’a ayrıcalık verildi.
3. Bükreş Antlaşması ile Osmanlı Devleti ilk defa kendisine bağlı bir ulusa ayrıcalık verdi.

Edirne Antlaşması (1829)

1. Yunanistan bağımsız olacaktır.
2. Eflak ve Boğdan özerkleştirilecektir.
3. Sırbistan Prensliği kurulacaktır.
4. Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçecektir.

Antlaşmanın Önemi:

1. Edirne Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra imzaladığı en ağır koşullu antlaşmalarından biridir.
2. İlk defa Osmanlı Devleti’ne bağlı bir ulus bağımsızlık kazanmıştır. (Yunanlılar).
3. Bugünkü Romanya’nın temelleri atılmıştır.
4. Mısır Sorunu’nun başlamasına neden olmuştur.

Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878)

1. Sırbistan, Karadağ ve Romanya’ya bağımsızlık verilecektir.  Bulgaristan 3 Bölüme ayrılacak.
2. Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya verilecek, Doğu Beyazıt Osmanlı Devleti’ne kalacaktır.
3. Bosna Hersek, Osmanlı Devleti’ne bağlı olacak, Avusturya tarafından yönetilecektir. 

Yunan İsyanı (1820–1829)

Nedenleri:

1. Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması
2. 1789 Fransız İhtilali ile ortaya çıkan “ulusçuluk” akımlarının Yunanlılar arasında yayılması.
3. Avrupalıların Yunanlılara Rönesansın kaynağı antikitenin kaynağı olması nedeniyle destek vermesi
4. Rusyanın kurduğu Etniki Eterya Cemiyetinin çalışmaları
5. Yunan aydınlarının ve zenginlerinin çalışmaları
6. Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşanın isyanı

Yunan İsyanının Gelişim Süreci

1.  1820 de  Eflak ve Boğdanda İlk Yunan İsyanı oldu ve bastırıldı.
2.  1821 de Morada  Yunan İsyanı yeniden başladı.
3.  1822 de Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa İsyan etti.
4. Rusya ve İngiltere Osmanlı Devleti’nin Yunanistan’a bağımsızlık vermesi için 1827’de Navarin’de Osmanlı donanmasını yaktılar.
5. 1829’da Edirne Antlaşması ile Yunanistan bağımsızlığını elde etti.

UYARI: Ulusçuluk akımının etkisiyle Osmanlılardan bağımsızlığını elde eden ilk ulus Yunanlılar (Rumlar) olmuştur.

Eflak-Boğdan, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek İsyanları (1875–1878)

Nedenleri:

• 1789 Fransız İhtilali’nin getirdiği ulusçuluk akımı
• Rusya’nın Panislavizm politikası.
• İlk ayaklanma 1875 yılında Bosna ve Hersek’te meydana geldi.
• Aynı yıl Bulgarlar da ayaklandı.
• Kargaşadan yararlanan Sırplar ve Karadağlılar da Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
• Avrupa devletleri Balkanlardaki barışı sağlama amacıyla İstanbul’da bir konferans düzenledi.
• Osmanlı Devleti, Avrupa’nın iç işlerine karışmasını engellemek amacıyla 1876 yılında Kanun-ı Esasiyi ilan etti.

Osmanlı-Rus Savaşları;

1807–1812 Osmanlı-Rus Savaşı ve Bükreş Antlaşması;
Nedeni: 1804 Sırp isyanında Rusya’nın Sırpları kışkırtması ve çıkan isyanı desteklemesi.

• Osmanlı Devleti, 1806 tarihinde Boğazları Rusya’ya karşı kapattı.
• 1806 tarihinde Rusya Eflak ve Boğdan’ı işgal etti.
• 1807 tarihinde de Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş ilan etti.
• Fransa’ya güvenerek bu savaşa giren Osmanlı Devleti, Fransa’nın iki yüzlü politikası sonucu 1812’de Bükreş Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.

1827–1829 Osmanlı-Rus Savaşı ve Edirne Antlaşması;

Savaşın Nedenleri:

• Rusya’nın 1820 tarihindeki Yunan isyanını desteklemesi
• 1827 yılında da Navarin’de Osmanlı ve Mısır donanmasını yakılması olayına katılması.
• 1827’de Rusya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
• Osmanlı Devleti’nin savaşa hazır olmaması nedeniyle, Rusya, Batı’da Edirne’yi, Doğu’da da Erzurum’u ele geçirdi.
• Osmanlı Devleti, 1829 tarihinde Edirne Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.