Suç ve Ceza Arasında Denge

Beşer, şaşar.İnsan , çeşitli etkenlere  bağlı olarak hata yapar.Bunun için bir suç; suçun niteliği, işleniş şartları ve sebepleri çerçevesinde   değerlendirilir.

Suçun niteliğini belirleyen bazı unsurlarvardır. Örneğin suç işleyen kişinin çocuk olması ile yetişkin olması; ruhsal sağlığının yerinde olması ile akli dengesinin bozuk olması gibidurumlar suçun karşılığı olan cezanın niteliğini değiştirir. Suç kabul edilen fiilin bir saldırı olması         ile bir müdafaanın gereği olması da yine suçun niteliğini belirleyen unsurlardandır. Suçtan doğan zararın boyutu da suç hakkında hüküm verirken önemlidir. Zararın boyutu, telafi edilebilirliği, bireysel veya kamusal boyutu suçun niteliğini etkiler. Örneğin bir suç, kamusal boyutta

bir zarara yol açmışsa cezası daha fazla olur. Yine suçu işleyen kişinin niyeti de suçun niteliğini belirlemek açısından göz önünde bulundurulması gereken hususlardandır. Kişinin, suçu kasıtlı olarak işlemesi ile dikkatsizlik veya  kontrolsüzlük sonucu gerçekleştirmesi, belirlenecek cezayı da değiştirecektir.

Suçun Şahsiliği

İslam hukukunda kişiye emir ve yasaklarla Allah (c.c.) tarafından çizilen sınırlara ve konulan ölçülere hudûd denir.İslam hukukunda had kavramı, Allah (c.c.) hakkı olarak yerine getirilmesi  gereken hususların aşılması durumunda uygulanan cezalar anlamında kullanılır.

Hak din olan dinimiz İslamiyette cezalar, bireysel olup kişi anne, baba veya herhangi bir yakınının işlediği  bir günah yüzünden kınanamaz veya cezalandırılamaz.

Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de Necm suresi, 38. ayette“Hiçbir günahkâr, başkasının günah yükünü yüklenmez.”  buyurulur.

Dinimizin yaşamış örneği olan Peygamber Efendimiz de  Tirmizî, Tefsîru’l-Kur’ân, 9.da geçtiği üzere “…Bilesiniz ki kişi ancak kendi suçundan ötürü cezalandırılır.Baba evladının suçundan, evlat da babanın suçundan dolayı cezalandırılamaz.” konunun önemine işaret etmiştir.

Helallerde Genişlik

                                      “Eşyada aslolan mübah olmasıdır.”

Yüce Allah’ın emrettiği şeyler iyi ve güzel, yasakladığı şeyler de kötü ve çirkindir.

Dinimizce yapılması serbest bırakılmış hususlara helal, yapılması yasaklanmış olanlara haram, yapılması sevap veya günah olmayanlara ise mübah  denir. Helaller ve haramlar; yeme, içme, giyim, kuşam ve kazanç gibi hayatın tüm alanlarını kapsar. Ancak dinimizde helal alanı, haram alanından daha geniştir. Örneğin, Allah’ın (c.c.) insanlara  bahşettiği birçok içecek helalken, sadece alkollü içecekler haram kılınmıştır. Yine yaratılan  pek çok yiyecek helalken, domuz eti, leş ve kanı akmadan ölmüş hayvan eti gibi belli başlı birkaç  yasak söz konusudur.

Normal şartlarda haram kılınmış fiiller dahi zaruret durumlarında, zaruret miktarı kadar   ve geçici olarak mübah olabilmektedir.

Giyim-kuşam konusunda ise temiz ve israfa kaçmadan giyinmek gibi genel kurallar konularak Kur’an-ı Kerim ve Onun yaşamış örneği olan Resulünün açık emirlerine  aykırı olmadığı müddetçe insanların kültürel, coğrafi ve milli  özelliklerinin gerektirdiği giyinme biçimlerine müdahale edilmemiştir.

Dinimizde kumar,şans oyunları ve canlılara zarar veren oyun ve eğlenceler dışındaki bütün eğlence etkinlikleri helal bırakılmıştır.

                                              “Helal dairesi keyfe kâfidir.”

İslam Hukuku

Hukuk : Belli bir ülkede kişilerin birbirleriyle , toplumla ve devletle ilişkilerini düzenleyen , devlet gücüne dayalı, maddi zorlamaya kadar varan yaptırım araçları ile desteklenen kurallar bütünüdür.

Fıkıh : İslam’da bireysel ve toplumsal yaşama ilişkin düzenleyici kurallar bütününü ifade etmek için kullanılır.

 Dinde derin kavrayış sahibi olma anlamında da kullanılmaktadır. 

İslam Fıkhının Oluşum Tarihi:

Hz. Peygamber, sahabe, tabiun dönemlerinde hazırlık safhasının tamamlandığı; müctehid imamlar döneminde sistemleşmeye başladığı; mezhep merkezli dönemde ise sistemin olgunlaştığı ifade edilebilir

Fıkıh ” Kişinin haklarını ve sorumluluklarını bilmesi ” Ebu Hanife

Ebu hanife’nin eserleri

el-Fıkhul Ekber 

el-Fıkhul Ebsat
er- Risale

Ebu Hanife yanında diğer  amelî mezhep imamlarının hepsinin de mezheplerinin esaslarını ortaya koyan kitapları mevcuttur.

Dinde fıkıh , ahkamda fıkıhtan üstündür . 
                  Ebu Hanife

Fıkıh Usulü: İslam Hukukunun yapılış yöntemi anlamına gelir.

Fıkıh usulüyle oluşturulan fıkıh ise FÜRUAT olarak isimlendirilir.

Füruatın kısımları:

1) İbâdât(Namaz, oruç, zekât ve benzeri)

2) Münâkehât(evlenme, boşanma, nafaka v.s.)

3) Muâmelât (Kişiler ve kurumlar arası ilişkiler)

4) Ukûbât(Suçlar ve cezalar)

İslam Hukukunun Temel İlkeleri:

1. Kolaylık

İlahi iradenin mükelleflerin zorluk ve sıkıntı içinde değil bilakis kolaylaştırmayı hedeflediği bizzat Kur'an-ı Kerim'de açıklanmıştır. Peygamberimizde günah söz konusu olmadığı müddetçe her iki alternatifin en kolayını tercih ettiği nakledilmektedir. Örneğin ikrah, hastalık, yolculuk, hata, unutma ve benzeri hususlarda sağlanan kolaylıklar...

İslam Dininde İnsanlara takva yolu tavsiye edilmiş. fetva yolu ise uygulanmıştır.