Dersimiz Tarih: Osmanlı Kanal Harekâtı

31 Ocak 2025 Cuma

Osmanlı Kanal Harekâtı

1.Kanal Hareketi

Harekâtın amacı, Büyük Britanya'yı Mısır'da tutarak Batı Cephesi'ne kuvvet göndermelerini engellemekti. Ayrıca mümkün olursa, Mısır'ı kurtarmaktı. Eğer kanal geçilebilirse, Mısırlı yurtseverlerin Osmanlı ordusunun yanında, Büyük Britanya'ya karşı ayaklanacağı umuluyordu. Harekâtın planlama aşamasında 4. Ordu Komutanı olan Zeki Paşa harekât için ayrılan kuvvetlerin, bu iş için yetersiz olduğu görüşünü belirtmiş ve harekâtın iptal edilmesin teklif etmiştir. Bunu üzerine harekâtta kullanılması düşünülen 4. Orduya bağlı 8. Kolordunun doğrudan Başkomutanlığa bağlanması kararlaştırılmış, ancak daha sonra bu önlemin de yetersiz kalacağını düşünülerek Zeki Paşa'nın yerine Bahriye Nazırı Cemal Paşa, nazırlık görevi de devam etmekle birlikte 4. Ordu komutanlığına atanmıştır. Zeki Paşa ise "Alman Karargahı Umumisi'ne Türk Başkumandanlığının ''murahhası'' (delegesi) olarak atanmıştır.[2] Harekât, 4. Ordu komutanı ve Bahriye Nazırı Cemal Paşa'nın komutasında gerçekleştirilecektir.

25 bin kişilik Osmanlı kuvve-i seferiyesi,14 Ocak'ı 15 Ocak'a bağlayan gece yarısı, toplanma bölgesi olan Gazze-Birüssebi (Beerşeba günümüzde İsrail'de) hattından ileri yürüyüşe başladı. Sağ kol müfrezesi (Sv.Bnb.İzmitli Mümtaz Bey komutasında) El-Ariş-Düeydar, sol kol müfrezesi (Kuşçubaşı Eşref Bey komutasında) ise Kal'eltül Nakhl üzerinden kanala yürürken Mersinli Cemal Paşa komutasındaki 8. Kolordu'ya bağlı 25 ve 10. Tümenler çölün ortasından batıya ilerledi.

Büyük güçlüklerle Tih Sahrasını aşan Osmanlı birlikleri, 2-3 Şubat gecesi Timsah Gölü ile Acı Göl arasındaki bölgeden kanala taarruza geçtiler. 25. Fırka'dan beş tabur kıyıya indikten sonra ''dumbaz'' denilen çelik kaplı teknelerle karşı kıyıya doğru ilerlemeye başlandı. Ancak İngiliz kuvvetleri kıyının bir ucundan diğer ucuna kadar raylı sistem döşediler ve bu raylı sistemin üzerindeki mitralyözler şiddetli bir ateşle karşı koydu, dumbazların çoğu battı; kıyıya ulaşmayı başaran 600 kişi öldü ya da esir oldu. 3 Şubat 1915 sabahı gün ağırdıktan sonra harekât sahasında bulunan Cemal Paşa, verilen ağır kayıp karşısında kanalı ele geçirmenin imkânsızlığını anlamış ve kuvvetlerini geri çekmeye karar vermişti. Geri çekilen Osmanlı kuvvetleri 15 Şubat'ta Gazze-Birüssebi hattında mevzilendi.


       Kanal Hareketi Yapan Osmanlı Askerleri

Bu harekâtta Beerşeba'ya gönderilen dört Osmanlı uçağı hiçbir faaliyet göstermemiş, buna karşılık Fransız ve İngiliz uçakları keşif, gözetleme ve topçu ateş tanzimi yapmak suretiyle Osmanlı kuvvetlerinin kanala karşı taarruzlarını ateş altına aldırmış, kendi kuvvetlerine hava destek hizmeti yapmışlardı.

2.Kanal Hareketi 


İkinci Kanal HarekâtıOsmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'nın Sina ve Filistin Cephesi sırasında, Süveyş Kanalı'na düzenlediği ikinci harekâttır.[1] Harekâtın amacı İngilizleri Mısır'da tutarak, Batı Cephesi'ne kuvvet göndermelerini engellemek ve mümkün olursa Mısır'ı kurtarmaktı. Eğer kanal geçilebilirse, Mısırlı yurtseverlerin Osmanlı ordusunun yanında, İngilizlere karşı ayaklanacağı umuluyordu. Harekât, 4. Ordu komutanı ve Bahriye Nazırı Cemal Paşa'nın komutasında gerçekleştirilecekti.
27 Temmuz 1916'da 4. Ordu'da görevli bulunan Alman Miralayı Kreß von Kressenstein'in komutasındaki 10.000 kişilik bir kuvvetle gerçekleşti. Ancak ilkinde olduğu gibi ağır bir yenilgi alan Osmanlı kuvvetleri El Ariş'e çekilmek zorunda kaldılar. Cemal Paşa yüzünden binlerce Osmanlı askeri katledilerek şehit edilmiştir. 
1.Katya Muharebesi 
Katya Muharebesi, 23 Nisan 1916 tarihinde gerçekleşmiş, bir 1. Dünya Savaşı muharebesidir. Sina ve Filistin Cephesi'nin ve 2. Kanal Harekâtı'nın bir parçasıdır. Osmanlı ve müttefiklerinin 2. Kanal Harekâtı'nda kazandığı tek muharebedir. Bu muharebeden sonra, Romani Muharebesi'ne kadar, Osmanlılar bölgede geçici bir üstünlük sağladı. Romani Muharebesi'ne kadar, İngilizler bölgedeki birliklerine takviye yaptı.

2.Romani Muharebesi 

Romani Muharebesi 1916 yılının 3-5 Ağustos tarihleri arasında, Süveyş Kanalı'nın 35 kilometre doğusundaki Romani kasabası yakınlarında gerçekleşmiş bir 1. Dünya Savaşı muharebesidir. Sina ve Filistin Cephesi'nde, Osmanlı Devleti'nin Büyük Britanya kontrolündeki Süveyş Kanalı'na yaptığı son saldırıdır. Muharebenin Osmanlı mağlubiyetiyle sonuçlanmasıyla birlikte 2. Kanal Harekâtı sona ermiş, Osmanlı ordusu Gazze'ye kadar sürecek olan bir geri çekilişe başlamıştır.

Osmanlı Devleti İttihatçıların Üç Liderinden biri olan Cemal Paşa'nın yönetimi altında bu Savaşta 5.200 (1.200 şehit ve yaralı, 4.000 esir) kayıp verdi. 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder