Elazığ'ın Hafızasında Bir Paşa: Mustafa Naim Paşa ve "Seko" Mahallesinin Hikayesi
Elazığ'ın köklü mahallelerinden biri olan ve halk arasında yıllardır "Seko" olarak anılan Mustafa Paşa Mahallesi, adını şehir tarihinde derin izler bırakmış bir komutandan alır: Mirliva (Tugay Komutanı) Mustafa Naim Paşa. Aslen Giritli olan bu Osmanlı paşası, yaklaşık yarım asırlık askeri kariyerinin en önemli ve en uzun dönemini Mamuretülaziz (bugünkü Elazığ) vilayetinde geçirerek şehrin sosyal ve fiziki dokusunda kalıcı bir miras bırakmıştır.
Mamuretülaziz'de Uzun Yıllar Süren Bir Görev
Mustafa Naim Paşa, 20. yüzyılın başlarında, Osmanlı İmparatorluğu'nun en çalkantılı dönemlerinden birinde Mamuretülaziz'de Liva (Tugay) Komutanı olarak görev yapıyordu. Özellikle II. Meşrutiyet'in 1908'de ilan edildiği kritik süreçte şehirdeki en yetkili askeri isim olarak önemli bir rol üstlenmişti. Paşa, uzun hizmet yılları boyunca sadece askeri kimliğiyle değil, aynı zamanda şehir hayatıyla bütünleşmiş bir şahsiyet olarak da tanındı. Öyle ki, askerlik mesleğinin sonuna yaklaştığında bir vilayete vali olarak atanması beklenirken, 1909 yılı sonlarında emekliliğini isteyerek aktif görevden ayrıldı. Muhtemelen İttihatçıların propagandalarının aksine yeni bir zulüm dönemi başlatmaları sebebiyle bu zulme ortak olmak istemediğinden emekliliğe ayrıldı.Emekliliğe ayrıldığı güne kadar geçen sürenin büyük bir bölümünü Mamuretülaziz'de geçirmesi, onun şehirle ne denli özdeşleştiğinin bir göstergesidir.
"Seko"dan Mustafa Paşa'ya: Bir Mahallenin Adı
Bugün Elazığlıların "Mustafa Paşa Mahallesi" olarak bildiği, ancak eski kuşakların dilinde hala "Seko" olarak yaşayan semt, ismini bu Giritli komutandan almıştır. Paşa'nın görev yaptığı dönemde bu mahallede ikamet etmesi ve askeri faaliyetlerini burada yoğunlaştırması, zamanla adının semtle anılmasına neden olmuştur. "Seko" lakabının kökeni halk arasında çeşitli rivayetlere dayansa da, mahallenin resmi adının Mustafa Naim Paşa'ya ithafen verildiği tarihi bir gerçektir.
Kırmızı Konak ve Tarihin Zorlu Sayfaları
Mustafa Naim Paşa'nın adıyla anılan mahalle, aynı zamanda tarihi bir yapıya da ev sahipliği yapıyordu: halk arasında "Kırmızı Konak" olarak bilinen bina. Bu konak, Paşa'nın Liva Komutanlığı karargâhı olarak kullanılıyordu. Tarihin en acı dönemlerinden biri olan Ermenilerin bir kısmının emperyalizmin sözlerine kanarak isyan ve ihanet etmesi karşısında İttihatçıların Almanlardan aldığı akılla yaptığı 1915'teki tehcir sürecinde Kırmızı Konak, Ermeni asıllı ihanet ettiği düşünülen erkeklerin tutuklanarak hapsedildiği bir merkez olarak kayıtlara geçmiştir. Bu yönüyle konak, sadece bir askeri karargâh olmanın ötesinde, bölgenin zorlu geçmişinin de sessiz bir tanığıdır.
Paşa'nın Şahsi Yaşamı ve Şehre Katkıları
Mustafa Naim Paşa'nın komutanlık karargâhı olan Kırmızı Konak'ın yanı sıra, şahsi ikametgâhı olarak kullandığı bir konağı daha bulunuyordu. Şehitlik yolu üzerinde yer alan bu yapı, Paşa'nın vefatından yıllar sonra Elazığ'ın eğitim tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Uzunobalı Hüsnü Efendi'nin mülkiyetindeyken, 1953 yılında Elazığ İmam Hatip Okulu'nun ilk binası olarak hizmet vermeye başlamış ve nesillerin yetişmesine vesile olmuştur.
Mustafa Naim Paşa'nın Elazığ'a bıraktığı miras bunlarla da sınırlı değildir. Şehirdeki askeri birliğin ihtiyaçları doğrultusunda yaptırılan ve bugün de varlığını sürdüren Kışla Camii'nin inşasına öncülük ettiği de rivayet edilmektedir. Bu durum, Paşa'nın sadece bir asker olarak değil, aynı zamanda şehrin imarına ve sosyal hayatına katkıda bulunan bir devlet adamı olarak da anılmasını sağlamıştır.
Uzun yıllar hizmet ettiği Elazığ'da hem askeri hem de sivil yaşamda derin izler bırakan Mustafa Naim Paşa, adını bir mahalleye vererek şehrin hafızasında yaşamaya devam eden önemli tarihi şahsiyetlerden biri olmuştur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder